KÖKLƏRİ VƏ FƏLSƏFƏSİ
Tao ayini Çində buddizm və konfusionizm dinləri ilə bərabər geniş yayılmış, qədim dövrlərdən indiyə qədər çoxlu ardıcılları olmuş mühüm dinlərdən biridir. Buddizmlə tanışlıqdan sonra bu dərsdə Tao ayini qısa şəkildə şərh olunacaqdır.
TAO AYİNİN KÖKLƏRİ
1. Taonun leksikoloji və terminoloji mə’nası; Tao lüğət baxımından yol və təriqət mə’nasını ...
Keçən dərslərdə on iki imamın adlarının qeyd olunduğu hədislərdən bir neçəsini bəyan etdik. Sünni və şiələrin Peyğəmbəri-Əkrəmdən (s) nəql etdikləri çoxlu rəvayətlərin bəzilərində yalnız onların sayları qeyd olunmuş, bəzilərində əlavə olaraq onların Qüreyşdən olduqları, bəzilərində isə onların sayı Bəni-İsrail nəqiblərinin sayı qədər qeyd olunur. Bir qism rəvayətlərdə isə ...
FİRQƏLƏR
Buddizm ayini genişləndikdən sonra onun yayılmağa başladığı birinci yüzillikdə Buddanın tə`limlərinin prinsip və əsaslarının izah, qənaət və dəyərləndirmə forması ətrafında Buddanın şagirdləri arasında kəskin fikir ayrılığı yarandı. Bu təfriqə və ixtilaf son nəticədə Budda ardıcıllarının parçalanmasına və iki əsas firqənin yaranmasına səbəb oldu. Qeyd olunan firqələrin ...
GÜNAHKARLARLA YOLDAŞLIĞIN MƏZƏMMƏTİ HAQQINDA RƏVAYƏTLƏR1. İmam Sadiq (ə) imam Baqirin (ə) dilindən belə nəql edir: “Atam Səccad (ə) mənə buyurdu: “Beş zümrə ilə yoldaş, həmsöhbət və dost olma.” Bu beş zümrənin kimlərdən ibarət olduğunu soruşdum. Atam buyurdu: “Yalançı ilə yoldaşlıqdan çəkin. O ilğım kimidir, uzağı yaxın, yaxını uzaq ...
İmanla yanaşı olan hər biri saleh əməlin insanın əbədi xoşbəxtliyə çatmasında müstəqil rola malikdir, yoxsa onların məcmusu onun xoşbəxtliyinə çatmasına səbəb olur? Həmçinin bunun müqabilində də belə bir sual yaranır ki, hər bir günah əməl təklikdə insanın əbədi əzaba düşməsinə səbəb olur, yoxsa, onların məcmusu belə bir təsirə malikdir? İkinci halda əgər bir şəxs yalnız imana, yaxud ...
ŞӘR NISBIDIR
Әşyaların vəsf edildiyi sifətlər iki qismdir. Onların bə`ziləri həqiqi, bə`ziləri isə nisbidirlər. Hər hansı bir sifət, əşyalar üçün bütün hallarda sabit olaraq heç bir şəraitdə ondan ayrılmayanda biz onu «həqiqi» sifət adlandırırıq. Həqiqi sifət odur ki, bir zatın həmin sifətlə vəsf edilməsi üçün həmin sifətin özünün fərz edilməsi kifayət etmiş olsun. Nisbi sifət isə odur ...
Məsihilik tə’limlərində əxlaqi me’yarlar və onlara riayət edilməsi çox diqqət mərkəzində durur və bu kimi işlərə həddən artıq tövsiyə edilir. Hətta onların müqəddəs kitabı olan İncil əxlaq kitabı, əxlaqi moizələr məcmuəsi adı qazanmışdır. Əxlaqi rəftarlar və sifətlər arasında bir-birinə məhəbbət göstərmək ifrat dərəcədə tə’kid olunmuşdur; belə ki, məsihilik mehr-məhəbbət dini ...
İnsan, dünyasını dəyişdikdən sonra fasiləsiz olaraq axirət dünyasına qovuşur, yoxsa müəyyən mərhələ keçdikdən və qiyamət baş verdikdən sonra buna nail olur? (Sözsüz ki, qiyamətin nə vaxt baş verəcəyi yalnız Allaha məlumdur. Bu haqda hətta peyğəmbərlərin belə, məlumatı olmamışdır). Bu barədə nazil olmuş bir çox Quran ayələrindən, peyğəmbər və imamlardan nəql olunmuş mütəvatir ...
Bu təntənəli mərasimdə başdan-başa əzəmət vardır. Həcc əməllərini yerinə yetirmək üçün gələn insan bilməlidir ki, həcdə hansı sirlər var. Əgər həccin sirlərini bilməsə, ixlası da az olar. Buna gərə də, həccin sirləri ilə tanış olmaq lazımdır ki, hacılar zahiri əməllərin batinindən xəbərdar olsunlar. Həccdə, Kəbə ətrafında təvaf etmək hər biri diqqətə layiq olan bir sıra xüsusi ...
Tədqiqatçıların arasında zərdüştlərin müqəddəs kitabı olan Avesta ilə əlaqədar yaranmış anlaşılmazlıq Zərdüştün özü barədə olan ixtilaflardan daha çoxdur. Fikir ayrılığının əsası bundan ibarətdir ki, Avesta, ümumiyyətlə Zərdüştin kitabıdır, yoxsa onun bir hissəsi ona məxsusdur, yerdə qalan hissəsi isə Zərdüştdən əvvəlki dövrlərə aiddir, və yaxud Mubədlərin vasitəsi ilə ona ...
20. ÜÇÜNCÜ XӘLİFӘ OSMAN İBNİ ӘFVAN
İkinci xəlifə Ömər ibni Xəttabın vəfatından sonra onun müəyyənləşdirdiyi altı nəfərlik şura Osman ibni Әfvanı müsəlmanların üçüncü xəlifəsi təyin etdi. Üçüncü xəlifənin qarşısında qoyulan ilkin şərtlərin ən mühüm tərəfi onun Peyğəmbər (s), Әbu Bəkr və Ömərin rəftarlarına uyğun xilafət etməsi idi. Lakin çox təəssüflər olsun ki, ...
Nübuvvət
Bidiyiniz kimi Allah-Təala bəşərin kamilliyə və səadətə çatması üçün bir çox vasitələr yaratmışdır. Lakin Allah-Təala insanların öz içlərindən onun əmr, göstəriş, qadağalarını çatdıran peyğəmbərlər seçməsi onun əsas missiyalarındandır. Bəli Allah-Təala 124000 peyğəmbər təyin etməsi bunu söyləməyə əsas verir. Bəşərin peyğəmbərlərə ehtiyacıAllah-Təala ...
Məsihiliyin əqidələri üç əsas mehvərdə araşdırılmalıdır. Birincisi məsihilərin Allah barəsində olan nəzərləri, ikincisi Məsihin bəşər şəklində yer üzünə nazil olub insanların günahlarının kəffarəsi kimi qurban olması, üçüncüsü isə İsanın bəndələrdən hesab çəkməsi üçün qiyamət məsələsi. Bu dərsdə yalnız birinci mehvəri araşdıracaq, qalanları isə gələn dərslərdə ...
Quran, sünnə və icmaya əsasən cümə namazı fərzdir. Fərz olduğu, Cümə suəsinin yuxarıda qeyd etdiyimiz ayəsində də göstərilmişdir. Hədis kitablarında istər cümə namazının fəziləti, istər fərz olduğu, istərsə də bu namazı səbəbsiz olaraq tərk etməyin böyük günah sayıldığı haqda səhih hədislər vardır. Əbu Hureyrənin Hz. Peyğəmbərdən (s.ə.s.) rəvayət etdiyi bir hədisdə belə ...
QANUNUN ZӘIFLIYI
Pul, tanış və gücün hər hansı bir cəmiyyətə tə`sir göstərə bilməsi, orada olan qanunun zəiflik və acizliyinin nişanəsidir. Qanun zəif olan cəmiyyətlərdə ədalətsizlik yaranır, güclülər ondan daha çox faydalana bilir və o, öz qüdrətini yalnız zəiflərə göstərir. Zəif qanun, zəif sinifləri tələyə daha yaxşı salır və cəza kürsüsündə oturdur. Amma o, güclüləri mühakimə ...
Həccin əməllərindən biri sayılan qurbanlıqda Allah evinin ziyarətçiləri və İslam ümməti üçün bir sıra diqqətəlayiq məsələlər vardır. Qurbanlığın həm ritual və irfani, həm də siyasi və iqtisadi cəhətləri var. Qurani-kərimdə işarə olunduğu kimi qurbanlığın ilk aydın hikməti təqvanın ən yüksək dərəcəsidir. Həcc surəsinin 37-ci ayəsində deyilir:“Allaha çatan onların əti və ya qanı yox, ...
İmam Əli (əleyhissalam) öz xilafəti dövründə camaata bu müraciətlə çox buyururdu:“Hələ aranızdan getməmişdənqabaq məsələlərinizi məndən soruşun.” Bir gün güclü cəsur, eləcə də dildən iti adam olan Zi”ləb Yəməni öz dostlarına belə dedi:Əbu Talibin oğlu artıq təhlükəli uçurumun zirvəsində durmuşdur. Bu gün ondan edəcəyim ...
İslamda sərvət, müəyyən mənada günaha zəmin yaradan amil kimi hesab olunur Bəzi hallarda iqtisadi məsələlər günahın yaranmasına səbəb olur. Günahın iqtisadi amilləri iki qismdir:1. Mal-dövlət.2. Yoxsulluq.Bəzi vaxtlar insan pulsuzluq üzündən tüğyan edir. Bəzən isə mal-dövlət insanı yoldan azdırır. Lakin burada bir mətləbə diqqət yetirmək lazımdır. O budur ki, ...
İslam baxımından qeybəti dinləyən və ona qulaq asan qeybət edən şəxs kimi haram iş görür, günaha sahiblənir və qeybətin hökmünə şamil olunur. Fəqihlər və İslam alimləri şəri cəhətdən qeybətə qulaq asmağın da haramlığını deyirlər. Demək olar ki, bütün fəqihlər bu mövzuda həmfikirdirlər. Bununla bağlı bir çox rəvayətlər də nəql olunmuşdur. Onlardan bir ...
Indi isə bu barədə tutulan iradların nədən ibarət olmalarını araşdıraq.Bu barədə tutulan ilk irad budur ki, nə üçün dünyada ayrı-seçkilik və fərqlər mövcuddur? Nə üçün biri ağ, digəri isə qaradır? Nə üçün biri gözəl, digəri isə çirkindir? Biri sağlam, digəri isə şikəstdir? Hətta, nə üçün biri insan, digəri isə qoyun və ya soxulcandır? Nə üçün biri bitki, digəri isə qeyri-üzvi ...
