پرسشها و پاسخها، ص: 160

خداوند در قرآن كريم می فرمايد:

«ما أَصابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللَّهِ وَ ما أَصابَكَ مِنْ سَيِّئَةٍ فَمِنْ نَفْسِكَ» «1».

ای انسان! آنچه از نيكی به تو رسد، از سوی خدا است و آن چه از بدی به تو رسد، از سوی خود تو است.

اين كه حسنات را به خدا نسبت می دهد به خاطر آن است كه خداوند تمام امكانات آن را در اختيار انسان گذاشته و اين كه سيئات را به خود انسان نسبت می دهد به خاطر آن است كه اين امكانات را از اهدافی كه خدا آن ها را به خاطر آن آفريده منحرف می سازد وگرنه از آن جهت كه سبب الاسباب او است همه را می توان به او نسبت داد.

نمی توان انكار كرد كه بسياری از حوادث دردناك زندگی انسان از خود او سرچشمه می گيرد. مثلًا بسياری از بيماری ها به خاطر بی اعتنايی به اصل بهداشت و يا افراط در غذا خوردن، يا عدم دقّت در نظافت يا عدم تحرّك و گوشه گيری و... گريبان گير انسان می شود.

از احاديث اسلامی استفاده می شود كه قسمت اعظم اين نقيصه ها مربوط به جهل و نادانی والدين نسبت به وظايف خود درباره همسران و نحوه آميزش و كيفيّت پرورش فرزندان است. به يك معنی اين نقيصه ها و كمبودها غرامتی است كه پدران و مادران در مقابل جهل و نادانی و يا سهل انگاری خود می پردازند.

امّا عوامل ديگری كه از احاديث اهلبيت عليهم السلام استفاده می شود عبارتند

______________________________
(1) نساء (4): 79.