عبرت های روزگار، ص: 188

آنچه اندر سفر به دست آيد

مرد اندر حَضَر كجا يابد

باز كز آشيان برون نَپَرد

بر شكاری ظفر كجا يابد «1» و خواجه پس از چندی يافت كه نوجوان حلی، در دانش فقه، همان گونه محيط است كه خود در دانش فلسفه، از اين رو با دنيای از خشوع و تواضع از وی خواست كه بر كرسی نشيند و او را فقه بياموزد.

در تواضع همچو خاك افتاده باش

بوكه پاكان بر تو وقتی بگذرند «2» علی عليه السلام می فرمود:

«لايستَحِينَّ احَدٌ اذا لَمْ يَعْلَم الشَی ءَ انْ يَتَعَلَّمَهُ» «3» اگر چيزی نمی دانيد، بياموزيد. و نه از آموختن آن شرم كنيد.

پس لباس كبر بيرون كن ز تن

مَلْبَسِ ذُلْ پوش در آموختن «4» و البته، اين گونه شرم های نادرست و ناصواب در حريم مردمان خاشع و خاضع و متواضع راه ندارد. و همين خصيصه نيز ايشان را بارور، و سرشار می سازد.

علی عليه السلام می فرمود:

«مَنْ لانَ عُودُهُ كَثُفَتْ اغْصانُه» «5» كسی كه نرم و انعطاف پذير باشد، همچون چوب درختان نرم و انعطاف پذير كه شاخ و برگ فراوان دارند، بَرو باری بيشت خواهد يافت.

______________________________
(1) ابن يمين، متوفی 769.

(2) قاآنی، متوفی 1270.

(3) نهج البلاغه، حكمت 82.

(4) مثنوی معنوی، دفتر پنجم، بيت 1016.

(5) نهج البلاغه، حكمت 214.