عقل: كليد گنج سعادت، ص: 342

- «عن عدة من أصحابنا، عن أحمد بن محمد، عن بعض من رفعه، عن أبی عبد اللّه عليه السلام قال: قال رسول اللّه صلی اللّه عليه و آله: إذا رأيتم الرجل كثير الصلاة كثير الصيام فلا تباهوا به حتی تنظروا كيف عقله؟». [41]

- «علی بن إبراهيم، عن أبيه، عن النوفلی، عن السكونی، عن أبی عبد اللّه عليه السلام: قال: قال رسول اللّه صلی اللّه عليه و آله: إذا بلغكم عن رجل حسن حال فانظروا فی حسن عقله، فإنما يجازی بعقله». [42]

ارزيابی انبياء و ائمه و پروردگار از انسان به مقدار معرفتی است كه عقل تغذيه كرده است. اين جا ارزش علم فهميده می شود كه چقدر مهم است. عقل ريشه انسان است و اگر اين ريشه را آب ندهند و مواظبت نكنند، بقيه شاخه ها نيز در كنار اين ريشه بی آب و غذا می مانند و خشك می شوند. ريشه كه خشكيد، آن وقت آدم به راحتی سر ابی عبد اللّه، عليه السلام، را می برد و می خندد؛ مملكت و وطن و دوستانش را می فروشد و می خندد؛ بيت المال را ميليارد ميليارد غارت می كند و به پايكوبی می پردازد. هر ظلمی كه از فرزند آدم صادر می شود و احساس درد نمی كند دليلش خشك شدن ريشه انسانيت يعنی عقل است. اما اگر ريشه سالم باشد، اعضاء و جوارح، و ظاهر و باطن سالم می مانند و انسان به موجودی عادل و صالح و پاك بدل می شود.