عقل: محرم راز ملكوت، ص: 384

كه امير المؤمنين، عليه السلام، در نهج البلاغه در باب حكمت ها بيان كرده اند [7]- نجات بدهد، آن زندان برای وی ابدی خواهد شد.

امير المؤمنين، عليه السلام، می فرمايند: كسی كه گرفتار چنين زندانی شود كه ساخته خود اوست و نتواند خود را در مهلت مقرر از بند آن برهاند، نجاتش تا ابد غير ممكن خواهد شد و از آن بيماری باطن شفا نخواهد يافت:

«ألا و إنه لا فقر بعد الجنة، ألا و إنه لا غنی بعد النار، لا يفك أسيرها و لا يبرأ ضريرها». [8]

نه اين زندان، كه شكل ملكوتی اش در قيامت «دوزخ» است، قابل رهايی است و نه اين مرض كه به عالم آخرت منتقل شده قابل درمان است. زيرا لازمه درمان پذير بودن اين بيماری ها در آخرت اين است كه بسياری از آيات قرآن مجيد را در اين باره باور نكنيم؛ آياتی كه درباره اهل دوزخ می فرمايد:

«خالدين فيها ابدا». [9]

اگر اين بيماری ها در آخرت علاج شوند، ديگر معنی ندارد كسی سال ها در جهنم بماند. پس، مفهوم خلود در آتش اين است كه شفای بيماری های روانی ای كه باعث انحرافات عملی و اخلاقی شده اند، پس از انتقال به عالم ديگر غير ممكن است.

البته، اگر اين بيمار دربند در همين دنيا در مقام آزادی خود برآيد، امكان نجاتش فراهم است. قرآن مجيد می فرمايد:

«يا عبادی الذين أسرفوا علی أنفسهم لا تقنطوا من رحمة اللّه إن اللّه يغفر الذنوب جميعا». [10]

ای بندگان من كه بارتكاب گناه بر خود زياده روی كرديد! از رحمت خدا نوميد نشويد، يقينا خدا همه گناهان را می آمرزد؛ زيرا او بسيار آمرزنده و مهربان است.