قبل از درمان هر بيماري ابتدا بايد عامل يا عوامل آن بيماري را شناخت. علماي اخلاق عامل اصلي انحرافات اخلاقي را هواي نفس ميدانند. همين نفس كه اگر رها شود زمينه فعاليتهاي شيطان است و اگر در پرتو عقل و شرع قرار گيرد تا مقام رسيدن به الطاف خاص الهي پيش ميرود، يعني از حالت نفس اماره به نفس مطمئنه ميرسد و در اين حال خطاب «يا ايتها النفس المطمئنه» به او ميشود اين كه در آموزشهاي ديني ابتدا بحث اصول دين ميشود، براي اين است كه چهارچوب فكري انساني كه ميخواهد در راه بندگي خدا حركت كند معلوم گردد و هدف زندگي را بشناسد. وقتي هدف را شناخت و نيز به جايگاه خود در عالم هستي به عنوان موجودي با استعدادهاي فراوان و ظرفيت رشد و تكامل تا بينهايت پي برد اميال و غرايز و آرزوها را در راه نيل به اهداف مقدس به كار ميگيرد و وقتي نفس تربيت ديني يافت شيطان او را به انحراف نميتواند بكشاند البته چون حق تعالي كه خالق انسان است ميداند كه غرايز او را به انحطاط ميكشاند، راههاي صحيح ارضاي آنها را مقرر فرموده تا در سراشيبي سقوط قرار نگيرد.
منبع : پاسخگو