اى عزيز ! اعمالى كه از تو براى حضرت دوست صادر مى شود و به گمان تو تمام عيار است ، ممكن است داراى عيوبى باشد كه تو راه به آن نبرده باشى و از نظر تو مخفى مانده باشد .از عطاى سلمى كه يكى از مشاهير اهل حال است نقل شده كه : در اوايل حال ، نساجى داشته و از آن شغل كسب معاش مى نموده .روزى پارچه اى بافت ، پارچه اى كه براى بافت آن وقت بسيار صرف كرده بود و نهايت دقّت را در آن به كار برده بود و اعتقاد داشت در نهايت محكمى و خوبى است .پارچه را به بازار مى برد و به بزّازى كه متخصّص پارچه و قيمت بود ارائه مى كند ، بزّاز از قيمتى كه عطا در نظر داشت كم تر قيمت مى كند ؛ زيرا عيوبى در پارچه بود كه بزاز به آن اشاره مى كند در حالى كه آن عيوب از ديد عطا دور مانده بود .عطا پس از علم به عيوب ، در وسط بازار ، شروع مى كند به بلند گريه كردن ، بزّاز از كرده پشيمان مى شود و به عطا مى گويد : مرا ببخش به هر قيمتى كه مى خواهى از تو مى خرم ، عطا مى گويد : گريه من از كمى قيمت پارچه نيست ، بلكه از اين است كه من با وجود سعى بسيارى كه در بافت اين پارچه كرده ام و به اعتقاد خود آن را بى عيب مى دانستم ، معيوب از آب در آمد و من از عيب آن غافل بودم ، شايد عمل هاى من هم مثل اين پارچه پر از عيب باشد و چون روز قيامت به نظر خبير بصير برسد ، عيب هايش ظاهر گردد ، در حالى كه من از آن غافل بودم و آن روز چه كنم ؟!
آيت اللّه بروجردى ، يكى از اعاظم علماى شيعه و فقهاى بزرگ مذهب بود ، شخصيّت ممتاز علمى و عملى ايشان باعث گشت كه در زمان وى ، حوزه علميه قم از چنان عظمتى برخوردار شود كه صداى دانش و مذهب شيعه به بسيارى از كشورها برسد .
امام خمينى رحمه الله براى حضرت آيت اللّه بروجردى رحمه الله اهميّت و احترام خاصى قائل بودند .نقل مى كنند : يك روز عدّه اى از علماى بلاد در محضر آيت اللّه بروجردى جمع بودند ، در برابر ايشان صحبت از خدمات ارزنده آن جناب به ميان آمد و هركسى گوشه اى از برنامه هاى پراهميّت ايشان را اعم از پربار كردن فقه ، عظمت دادن به حوزه ، چاپ كتب علمى ، تأسيس دار التّقريب ، ساختن مساجد و مدارس ، فرستادن مبلغ به ممالك خارجى ، گوشزد مى كرد و آن جناب با دقت به آن مسائل گوش مى دادند ، تنها پيرمرد عالمى كه اكثر حضار او را نمى شناختند و معلوم بود از گوشه اى از كشور به ديدن آن جناب آمده ساكت بود .آيت اللّه بروجردى به او فرمودند : شما هم چيزى بگو ، ناگهان پيرمرد با حالى پر از خضوع و انكسار عرضه داشت :أَخْلِصِ الْعَمَلَ فَإِنَّ النَّاقِدَ بَصيرٌ.حضرت آيت اللّه ، آنچه گفتند به درد شما نمى خورد ، عمل خالص كن كه زرگرى كه بناست اعمال را محك بزند ، بيدار بيدار است .نوشته اند بهت مجلس را گرفت و به پهناى صورت ، اشك از دو ديدگان حضرت آيت اللّه بروجردى سرازير شد .آرى ، اعمال ما را با عطا و عنايت او چه نسبت است ، اصولاً اعمال ما انسان ها قدر و قيمتى ندارد كه در برابر عطاى دوست بتوان از آن حرف زد !!
به قول الهى آن عارف فرزانه و بيدار يگانه :
هرچه جز زندگى عشق فنا
بود فنا عاشقان را غم و اندوه صفا
بود صفا مهر خورشيد به ذرات نكو بود نكو
طاعت ما غلط و نقص و گنه بود گنه
كرم دوست به ما در عوض سعى و عمل
به گدايان زره عشق كرم كرد كرم
با «الهى» اگر از لطف نظر داشت نظر
رحمتش عام به هر شاه و گدا بود گدا
هرچه جز بندگى يار هوا بود هوا
عارفان را الم و درد ، دوا بود دوا
عشق و حيرانى ذرات به جا بود به جا
رحمت او كرم و جود و عطا بود عطا
در بر عقل چنين نكته خطا بود خطا
حسن بى حد رخ يار روا بود روا
رحمتش عام به هر شاه و گدا بود گدا
[ وَرُؤْيَتُكَ ذِكْرَكَ لَهُ تُورِثُكَ الرِّيا وَالْعُجْبَ وَالسَّفَهَ والْغِلْظَةَ فى خَلْقِهِ وَاسْتِكْثارِ الطَّاعَةِ وَنِسْيانَ كَرَمِهِ وَفَضْلِهِ ] متوجه باش ذكرى كه نسبت به حق دارى ، به توفيق خود اوست ، مبادا فكر كنى كار تو است كه تو قدرت بر انجام هيچ كارى ندارى ، اگر عنايت و محبت او نباشد ، يك ذكر يا يك ركعت عبادت از دستت بر نخواهد آمد .اگر ذكر خود را ببينى ، به تدريج به ريا و عجب و سفاهت و تندى با خلق دچار خواهى شد و طاعت و ذكرت به نظر زياد خواهد آمد و كرم و فضل حضرت دوست را فراموش خواهى كرد ، آن زمان است كه در پرتگاه سقوط قرار خواهى گرفت و عاقبتِ بدى ، پيدا خواهى كرد . [ وَلا يَزْدادُ بِذلِكَ مِنَ اللّهِ إِلاّ بُعْدا وَلا يَسْتَجْلِبُ بِهِ عَلى مُضِىِّ الْأَيَّامِ إِلاّ وَحْشَةً ] در صورت دچار شدن به ريا و عجب و سفه و غلظت نسبت به خلق ، نتيجه اى جز دورى از حضرت نخواهى داشت و از عمر گذشته ات ، جز وحشت و نفرت حاصل نخواهد ماند . [ وَالذِّكْرُ ذِكْرانِ : ذِكْرٌ خالِصٌ بِمُوافَقَةِ الْقَلْبِ ، وَذِكْرٌ صادِقٌ يَنْفى ذِكْرَ غَيْرِهِ كَما قَالَ رَسُولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله إِنّى لا أُحْصى ثَناءً عَلَيْكَ أَنْتَ كَما أَثْنَيْتَ عَلى نَفْسِكَ فَرَسُولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله لَمْ يَجْعَلْ لِذِكْرِهِ مِقْدارا عِنْدَ عِلْمِهِ بِحَقيقَةِ سابِقَةِ ذِكْرِ اللّهِ عَزَّ وَجَلَّ لَهُ مِنْ قَبْلِ ذِكْرِهِ لَهُ ]
منبع : برگرفته از کتاب عرفان اسلامی استاد حسین انصاریان