دشمنان سه گانه انسان‏

 در معارف اسلامى فرموده اند: «أعداء الانسان ثلاثة: دنياه و شيطانه و نفسه»  دشمنان اسلام سه دسته هستند: نفس، شيطان و دنيا.
براساس آيات و روايات منظور از نفس، مجموعه خواسته هاى بى مهار انسان است. خواسته هايى كه با خواسته هاى پروردگار ضدّ و ناهماهنگ است و اين خواسته ها در خيمه حيات انسان رخ نشان مى دهد تا انسان را به گناه، معصيت و برنامه هايى كه خدا نمى پسندد، بكشاند.
دشمن اوّل: نفس
رسول خدا صلى الله عليه و آله مى فرمايند: «أعدى عدوّك نفسك التى بين جنبيك»  پيغمبر صلى الله عليه و آله مى خواهند بفرمايند: اين خواسته هاى بى مهار، در كشش هاى مادّى و شهوات انسان ريشه دارد كه از اين مجموعه به دشمن ترين دشمنان تعبير كردند. اين خواسته ها دائم جولان مى دهند و فقط مى گويند: مى خواهيم. تابع هيچ قانون، حلال و حرام خدا و قوانين شريعت نيستند. مال را مى خواهند، از هر كجا كه مى خواهد باشد؛ ربا، رشوه، غصب، دزدى، خوردن حقّ مردم. مقام را مى خواهد، از هر راه و هر ناحيه اى كه باشد. كارى به اين ندارد كه انسان لايق و شايسته اين مقام هست يا نه؟ فقط مقام و رياست را مى خواهد.
 معناى خواسته هاى بى مهار
يكى از افراد اهل دل مى گويد: من معناى   «أعدى عدوّك نفسك التى بين جنبيك» را نمى فهميدم، تا شبى در مجلسى ديدم اهل خدايى حرف مى زند. در ضمن صحبت خود گفت: هر گرسنه اى را كه غذا بدهى، سير مى شود، هر دشمنى آرام مى شود، الّا اين خواسته هاى بى مهار كه هر چه تغذيه شوند، گرسنه تر مى شوند. هر چه به حرف آنها بيشتر گوش دهى، درّنده تر مى شوند. آن شب فهميدم كه معناى فرمايش پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله در مورد دشمن ترين دشمنان و خواسته هاى بى مهار چيست.
تمام فتنه ها و فسادهايى كه در جهان هست، محصول همين خواسته هاى بى مهار است كه گاهى در وجود فرد خودنمايى مى كند، گاهى در وجود خانواده، دولت، حزب، يا ملّت.وقتى خواسته هاى بى مهار، ميدان دار زندگى باشند، درخت زندگى جز ميوه تلخِ فتنه، فساد، ناامنى، بى ادبى، غارت گرى و پايمال كردن حقوق خود و ديگران نخواهد داشت و اين طبيعى است. اين يك دشمن.
دشمن دوّم: شيطان
دشمن دوم شيطان است. شيطان كيست؟ از نظر قرآن مجيد، شيطان موجود متكبّر، متمرّد و عصيان گر بى دينى است كه هدفى جز ضربه زدن به ارزش ها، دين، دنيا و آخرت انسان ندارد.
قرآن مجيد شياطين را بر دو دسته تقسيم مى كند: «مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ»
شياطينى هستند كه نامرئى و بعضى قابل رؤيت هستند. آن شياطين قابل رؤيت، انسان هاى ضالّ، گمراه، متمرّد و عصيان گر هستند كه مخترع هر نوع فتنه و فساد هستند. ابزارهاى امروز شياطين نيز ابزار نويى است؛ ماهواره ها، سينماها، رسانه ها، چنانكه در دنياى زمان ما درصد بالايى از ماهواره ها، خانه هاى فيلم و رسانه هاى گروهى در اختيار صهيونيسم بين الملل است. اين ها شياطين زمان ما هستند. به فرموده امام زين العابدين عليه السلام: شياطين، خاموش شدن چراغ دين شما را مى خواهند. شياطين نمى خواهند فرهنگ خدا و اهل بيت عليهم السلام در زندگى شما حاكم باشد. نمى خواهند كه شما در صراط مستقيم خدا و مرتبط با عالمان ربّانى و واجد شرايط باشيد. شياطين نمى خواهند قانون زندگى شما طبق قرآن باشد.
دشمن سوّم: دنيا
اما دشمن سوم: دنياست. دنيا نه به معناى خورشيد، ماه، ستارگان، زمين و آسمان. دنيا در زبان قرآن و روايات به معناى ابزارها، ثروت ها و امور مادى بيرون از فضاى حلال پروردگار است.