قرآن كريم به صراحت و قطعيت دلالت دارد بر اين كه هركس در حد ظرفيت و امكان و استعدادش در خط پر بركت بندگى و مسير عبادت و دايره اطاعت قرار گيرد مشمول رحمت و فضل است :
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللّهِ أُولئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَةَ اللّهِ وَاللّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ .
يقيناً كسانى كه ايمان آورده ، و آنان كه هجرت كرده و در راه خدا به جهاد برخاستند ، به رحمت خدا اميد دارند ، و خدا بسيار آمرزنده و مهربان است . وَأَمَّا الَّذِينَ ابْيَضَّتْ وُجُوهُهُمْ فَفِي رَحْمَةِ اللّهِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ .
و اما آنان كه چهره هايشان سپيد گشته همواره در رحمت خدايند ، و در آن جاودانه اند .
فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا بِاللّهِ وَاعْتَصَمُوا بِهِ فَسَيُدْخِلُهُمْ فِي رَحْمَةٍ مِنْهُ وَفَضْلٍ وَيَهْدِيهِمْ إِلَيْهِ صِرَاطاً مُسْتَقِيماً .
اما كسانى كه به خدا ايمان آوردند و به او تمسّك جستند ، به زودى آنان را در رحمت و فضلى از سوى خود درآورد ، و به راهى راست به سوى خود راهنمايى مى كند . فَلَوْلاَ فَضْلُ اللّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَكُنْتُمْ مِنَ الْخَاسِرِينَ .و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود ، قطعاً از زيانكاران بوديد . قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذلِكَ فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ .
بگو : [ اين موعظه ، دارو ، هدايت و رحمت ] به فضل و رحمت خداست ، پس بايد مؤمنان به آن شاد شوند كه آن از همه ثروتى كه جمع مى كنند ، بهتر است . وَلَوْلاَ فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَكَى مِنكُم مِن أَحَدٍ أَبَداً وَلكِنَّ اللَّهَ يُزَكِّي مَن يَشَاءُ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ .
و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود ، هرگز احدى از شما [ از عقايد باطل و اعمال و اخلاق ناپسند ] پاك نمى شد ، ولى خدا هر كه را بخواهد پاك مى كند و خدا شنوا و داناست . در باب رحمت و فضل حضرت حق روايات زياد و بسيار مهمى وارد شده كه در طول مباحث آينده كتاب به خصوص در باب توبه به آن ها اشاره خواهد شد و در اينجا از باب نمونه به يك روايت اكتفا مى شود : عَنِ الصّادِقِ عليه السلام : إِذا كانَ يَوْمَ الْقِيامَةِ نَشَرَ اللّهُ تَبارَكَ وَتَعالى رَحْمَتَهُ حَتّى يَطْمَعَ إِبْليسُ في رَحْمَتِهِ . از امام صادق عليه السلام آمده : زمانى كه قيامت شود ، از جانب حضرت حق آن چنان نشر رحمت شود كه ابليس هم در رحمت آن جناب طمع كند !!
منبع : برگرفته شده از کتاب عرفان اسلامی استاد حسین انصاریان