قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه

چرا خداوند برای خود ضمیر جمع به کار برده است ؟

به كار بردن ضمیر جمع متكلم (ما) رمز عظمت و نشانه بزرگى گوینده است و خداوند براى این تعبیر از همه شایسته تر مى باشد. ادبا مى گویند علت این كه به كار بردن ضمیر جمع متكلم رمز عظمت شناخته مى شود این است كه افراد بزرگ معمولا تنها نیستند؛ یعنى خدمتگزاران و فرمانبردارانى همیشه در راه اهداف آنها كوشش مى كنند و به این ترتیب همواره اجتماعى را تشكیل مى دهند و همین معنى سبب شده كه به كار بردن این لفظ «كنایه از عظمت» باشد.به این ترتیب، هر موقع ضمیر جمع در كلمات خدا به كار برده شود بار دیگر ما به یاد عظمت و بزرگى او و آن همه نیروهاى آشكار و پنهان عالم هستى كه همه سر بر فرمان او دارند مى افتیم و از این رو توحید ما كاملتر و توجه ما نسبت به آن ذات مقدس بیشتر مى شود.گذشته از این آوردن ضمیر جمع در ایات قرآن ممکن است به جهات زیر نیز باشد:
1_ گاهى آوردن ضمیر جمع به جهت اهمیت دادن به موضوع مهمى بوده كه باید به آن اهمیّت ویژه اى داده مى شد، مانند حفظ و نگه دارى قرآن از تحریف. خداوند مى فرماید: «انّا نحن نزّلنا الذّكر و انّا له لحافظون؛ ما قرآن را نازل كردیم و خود آن را حفظ مى كنیم».
این تعبیر مشحون از اعجاز و متضمّن پنج ضمیر جمع به جهت اهمیت دادن به قرآن است. بنابراین جمع آوردن ضمیر گاهى به جهت اهمیت موضوع است.
2_ برخى از كارهاى الهى به واسطه ملائكه كه جنود و كارگزاران الهى هستند انجام مى شود. در این گونه موارد جهت تفخیم و تعظیم ضمیر جمع آورده مى شود مانند: «إنّا كلّ شى خلقناه بقدر؛ ما هر چیزى را به اندازه خلق كردیم».
3_ گاهى جمع آوردن ضمیر فقط براى تفخیم و تعظیم است، مانند: «انّا هدیناه السبیل؛ ما راه را به شما نشان دادیم». گاه ضمیر متكلم وحده بیان مى شود كه عنایت خاص به چیزى و به خلق بلاواسطة چیزى معلوم شود و احتمال مداخلة غیر و وسائط دفع شود، مثل: «یا موسى انّنى أنا الله» در این مورد آوردن ضمیر جمع منافى با مقصود است.
مرحوم آیت الله طالقانى در تفسیرپرتوی از قرآن فرمود: «در آیة «انّا انزلناه فى لیلة القدر» ضمیر جمع به كار برده با آن كه او یكتا و یگانه است تا بر عظمت نازل كننده (خدا) دلالت كند. بدیهى است آن چه را كه بخشنده اى بزرگ مى‌بخشد و مى فرستد، قطعاً‍ با اهمیّت و عظیم است و نظیرش را در لفظ «الم نشرح لك صدرك» مى توان یافت»

اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:

آخرین مطالب


بیشترین بازدید این مجموعه