نماز در آيينه حقيقت‏

نماز در نزد اهل حقيقت، ما فوق نماز اهل طريقت است، چرا كه نماز اهل طريقت براى تقرب به حضرت اوست، ولى نماز اهل حقيقت وصلت و شهود حقيقى است و وصلت و شهود كجا و مقام قرب و تقرب كجا؟

نماز اينان مشاهده محبوب به چشم خود محبوب است، مگر نمى دانى رسول عظيم الشأن صلى الله عليه و آله فرموده:

رَأيْتُ رَبّى بِعَيْنِ رَبّى

و نيز فرموده اند:

عَرَفْتُ رَبّى بِرَبّى .

او را با چشم او ديدم و حضرتش را به وسيله خودش شناختم.

جمال يار كه پيوسته بى قرار خود است    چه در قفا و چه در جلوه در قرار خود است

هميشه واله نقش و نگار خويشتن است مدام شيفته زلف تابدار خود است

هم اوست آينه هم شاهد است هم مشهود به زير زلف و خط و خال پرده دار خود است

هم اوست عاشق و معشوق و طالب و مطلوب به راه خويش نشسته در انتظار خود است

در روايت از جناب رسول صلى الله عليه و آله وارد شده:

حَبَّبَ إلَىَّ مِنْ دُنْياكُمْ ثَلاثٌ: الطّيبُ وَالنّساءُ وَجُعِلَ قُرَّةُ عَيْنى فِي الصَّلوة.

از دنياى شما سه چيز محبوب من است، اول قيام به شريعت علماً و عملًا كه نتيجه آن پاكى اخلاق و حسن عمل است؛ دوم قيام به طريقت ذوقاً و وجداناً كه معناى آن يا محبت به نفس است براى تجلى دادن معانى و حقايق يا محبت به زن معمولى است براى بقاى نسل جهت عبادت رب؛ سوم قيام به نماز حقيقى است كه مشاهده محبوب و نور چشم است.

شنيده اى كه وقتى معنى احسان را از حضرتش سؤال كردند، فرمود:

الإحْسانُ أنْ تَعْبُدَ اللّهَ كَأنَّكَ تَراهُ وَإنْ لَمْ تَكُن فَإنَّهُ يَراكَ .

احسان و نيكوكارى اين است كه چنان عبادت كنى خداوند را كه گويا تو او را مى بينى، كه چنين نيست بلكه او تو را در همه حال مى بيند.