معناى تواضع‏

تواضع؛ يعنى يك حالت بسيار آسان در وجود انسان كه حق با همه شئون خود، به انسان رو مى كند، حق مى بيند كه در وجود انسان مى تواند قرار بگيرد و طلوع كند. به تعبير قرآن مجيد، مرحله نهايى تواضع، «خشوع» است كه در سوره مباركه

بقره آمده است،

«وَ اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ»

از روزه و نماز كمك بگيريد،

«وَ إِنَّها لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخاشِعِينَ»

كسانى كه در وجود خود سنگينى كنند، كبر دارند، پذيرفتن روزه و نماز، براى آنها بسيار سنگين است، بنابراين بين آنها و روزه و نماز آشتى برقرار نمى شود. «إِلَّا عَلَى الْخاشِعِينَ» ولى كسانى كه از نرمى و تواضع بالايى برخوردار هستند، با نماز و روزه يك آشتى دائمى و رابطه هميشگى برقرار مى كنند. ممكن است كه اين دو حالت، از هنگامى كه انسان به دنيا مى آيد، مايه اش در وجود انسان وجود داشته باشد، بر پدران و مادران، معلمان و اساتيد داشگاه و كسانى كه عهده دار تربيت مردم و جامعه هستند، سنگينى را از روح انسان ها علاج كنند، و آسانى، سبكى و راحت بودن در مقابل ارزش ها را در روح انسان تقويت كنند، كه وقتى بچه به تكليف رسيد، قبول تكاليف الهيه براى او سنگين نباشد، يا وقتى وارد جامعه شد، قبول ارزش ها و عمل به قوانين براى او سنگين نباشد؛ زيرا قبول نكردن ارزش ها و تكاليف بنا به آيات قرآن كريم و روايات، دليل بر بيمارى باطنى و روگردانان از حقّ و ارزش ها است.