اگر كسى بخواهد پديد آمدن شب و روز و منافع و ضرر آنها و اين كه اگر در زمين هميشه شب يا هميشه روز بود را پيگيرى كند ، بحث فوق العاده گسترده و مفصلى است .
همچنين اگر كسى بخواهد نر و ماده بودن گياهان ، حيوانات و انسان ها را پيگيرى كند ، به عمر روزگار نيز كفاف نمى دهد ، اما به هر مقدارى كه پيگيرى كند ، در ساختمان وجود، نر و ماده ، خدا و قدرت ، حكمت ، حسابگرى و عظمت پروردگار مهربان عالم را مى بيند .
به خصوص تعليمات شگفت انگيز غريزه اى را كه خدا به نر و ماده عنايت كرده است و ارتباط نر و ماده گياهان كه دنياى اعجاب انگيزى است . گاهى گياه ماده در منطقه اى است ، اما نر آن گياه در منطقه ديگر ، ولى خداوند متعال باد را مأمور مى كند كه ماده نرينه گياه نر را به ماده مادينه گياه ماده برساند ، تا انسان در كره زمين گرسنه نماند . اين انتقال گرده ها به وسيله باد چقدر منظم است كه در مسير باد ، موادّ از بين نمى روند ، پراكنده نمى شوند و جاى ديگرى نمى روند .
بعد از اين سه قسم ، مى فرمايد :
» إِنَّ سَعْيَكُمْ لَشَتَّى «
اعمال ، روش ، منش ، حركات و كارهاى شما يكسان و يك كيفيت نيست ، بلكه گوناگون است . در چه مرحله اى ؟ در مرحله جهت گيرى و به نتيجه رسيدن .
اعمال گروهى از شما پاك ، صحيح و مثبت است و جهت گيرى آن نيز به طرف پروردگار و اين جهت گيرى اعمال ، شما را به نتايج مثبت دنيايى و آخرتى مى رساند .
اعمال عده اى از شما نيز منفى است ؛ يعنى در عين اين كه به وجود آوردن عمل زحمت دارد ، اما چون جهت گيرى آن صحيح نيست ، به طرف هواى نفس ، شيطان يا بتهاى جاندار و بيجان است و در نهايت حاصلش بر باد رفته و نابود شدنى است . بعد پروردگار توضيح مى دهد و ارزيابى مى كند .
منبع : پایگاه عرفان