كسى نمى تواند انكار كند كه انسان، در طول زندگى، داراى دوستانى واقعى و نيز دشمنانى جدى و حقيقى است. قرآن كريم در يك بخش، دوستان واقعى انسان را معرفى مى كند، گرچه ميان انسان و آن ها، رابطه ظاهرى و فيزيكى نباشد. عده اى در اين عالم، عاشق و محب و دوست انسانند و به علت اين دوستى ذاتى كه دارند، هر خيرى را براى انسان مى خواهند و نيز به دنبال حفظ انسان از هر شرى هستند.
بخشى از آيات نيز دشمنان واقعى انسان را مطرح مى كند، چه با اين دشمنان رابطه داشته باشد يا نداشته باشد. اين ها ذاتا با انسان دشمنند. اين گونه نيست كه اگر بر انسان مسلط نباشند، بى توجه به انسان باشند، بلكه دشمنى خود را ثابت مى كنند.
در يك بخش از آيات مباركه سوره يوسف، اين دو حقيقت مطرح شده است، دوستان واقعى و دشمنان واقعى.
منبع : پایگاه عرفان