اسلام آگاه به انسان‏

تنها مكتبى كه به تمام زواياى حيات انسانى آگاه است، مكتب سعادت بخش اسلام است.
اسلام، در بعد معنوى اجازه تحمل رياضت‌هاى غير منطقى و سخت‌گيرى‌هاى زيان بخش را نمى‌دهد.
اسلام، براى رشد بعد معنوى، سلسله مسائلى را به عنوان عبادات، و سلسله برنامه‌هايى را كه تحت عنوان حسنات اخلاقى براى تزكيه نفس، ارائه كرده و در بعد مادى، انسان را به هر كار با منفعتى تشويق كرده است.
اسلام، در تمام امور مربوط به ترقّى و رشد انسان، از نظر شخصى و اجتماعى سخن دارد، به عنوان نمونه در فصل مسائل اقتصادى، ابوابى تحت عناوين باب الصناعة، باب التجارة، باب المزارعة دارد.
اسلام، به مسئله كشاورزى در درجه اول، و صنعت و تجارت در درجه بعد اهميت داده است، و پيامبر بزرگ اسلام به نشانه احترام عميقش به مسئله كار و كارگر، در بازگشت از يك سفر، دست كشاورزى را بوسيد.
اسلام، طلب هر علمى كه در جهت رشد معنويت و ماديّت انسان نقشى ايفا مى‌كند را به عنوان فريضه اعلام كرده است.
اسلام، دست انسان را در آبادكردن زمين و استخدام نيروهاى طبيعت و ذخاير آن باز گذاشته، و از طرفى در راه انتخاب چگونگى زندگى انسانى، او را به خود وانگذاشته؛ بلكه در اين مرحله او را مقيّد به پيمودن راه و روش معيّنى نموده است. راه و روشى كه در آن انسان به خود حق هيچ گونه تجاوزى به حق انسان ديگر را نمى‌دهد.
اسلام، پيمودن راه معنويت بر اساس راهنمايى‌هاى وحى، و تلاش براى به‌ دست آوردن روزى، و ازدواج و تشكيل خانواده جهت به دست آوردن آرامش و توليد نسل، و بهره‌گيرى از زندگى را بر انسان واجب نموده است.
روى گرداندن از ازدواج را روى گرداندن از هدف نبوت دانسته و فرموده:
النِّكاحُ سُنَّتِى فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتِى فَلَيْسَ مِنِّى‌ .
«ازدواج سنّت من است؛ كسى‌كه از سنّت من سرپيچى كند از من نيست».
و محبت كردن به همسر و فرزندان را از بهترين عبادات به حساب آورده است.
دنبال زراعت و صنعت و تجارت رفتن را مطابق با جهاد فى سبيل‌اللَّه دانسته، و براى كار و كارگر ارزشى بس والا قائل شده است.
اسلام، بدخلق و كسى كه دچار سيّئات اخلاقى است را از خود ندانسته، و معاشرت با آلودگان به رذائل را به خاطر حفظ حدود انسانيت انسان، ممنوع اعلام كرده است.
اسلام، براى بُعْد تفكّر و تعقّل آنچنان ارزش قائل شده كه در قرآن مجيد نزديك به هزار آيه در اين زمينه نازل كرده و بابى در كتاب‌هاى روايى مستقل تحت عنوان «باب العقل و الجهل» كه مستند بر هزاران روايت است را تنظيم نموده است.
اسلام مى‌گويد:
تَفَكُّرُ ساعَةٍ خَيْرٌ مِنْ عِبادةِ سِتِّينَ سِنَةٍ .
انديشه در كار، دوربينى و تعقل، ارزشش با شصت سال يا بنا بر نقل روايات ديگر با يك سال عبادت برابر است.
اسلام، در بُعْد اخلاق، سفارش به عفو و گذشت از برادران دينى، رعايت توجه به يتيمان، دستگيرى از مستمندان، رسيدگى به درد دردمندان، حفظ آبروى مسلمانان، رعايت حقوق پدر و مادر و همسايگان نموده است، و در اين زمينه‌ها به خوشبختى خانواده و جامعه كمك شايانى كرده است.
و در بعد انديشه و روح و جسم، انسان را از راهنمايى تنها نگذاشته، و همه جا به دنبال ايجاد سعادت براى انسان است.
اسلام، براى تأمين خير دنيا و آخرت مردم آمده، و به طور مكرر پيامبر عزيز اسلام صلى الله عليه و آله هدف از رسالت خود را چنين بيان مى‌كند:
انّى قَدْ جِئْتُكُمْ بِخَيْرِ الْدُّنْيا وَالْاخِرَةِ .
«من براى تأمين خير دنيا و آخرت شما مبعوث به رسالت شده‌ام».