راه‌هاى ايمنى از شيطان‏

بهترين و بالاترين راه پيش گيرى از نفوذ شيطان كه نتواند انسان را به خيالات و اوهام و آرزوهاى طول و دراز و دست نيافتنى دچار كند، و بر اعمال و رفتار و اخلاق و منش انسان اثر نگذارد ياد خداست، در نظر داشتن خدا، و توجه به حضرت او در همه امور كه خالق و رازق و ولّى و مالك و ربّ و مربى انسان است و جز مصلحت انسان و سعادت دنيا و آخرت او را نمى خواهد و به همين خاطر پيامبران را همراه با وحى و امامان را همراه با فرهنگ سعادت بخش و عقل را براى دريافت حقايق بدرقه راه زندگى او قرار داد، پس شايسته است پيوسته نور ياد و توجه به او در قلب انسان در كار باشد، و اعضاء و جوارح آدمى در تصرف احكام و اوامرش قرار گيرد و همه دقايق عمر و لحظات زندگى از ذكر و يادش و انجام مسئوليت هايى كه بر عهده انسان نهاده پر باشد تا شيطان هيچ راه نفوذى بر انديشه و مشاعر و قلب و دل و اعضا و جوارح انسان نيابد.

إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّيْطانِ تَذَكَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ: «1»

بى ترديد كسانى كه داراى روحيه حفظ خود از گناهان هستند، هنگامى كه وسوسههائى از سوى شيطان به آنان رسد خدا و شئون او را ياد كنند پس بى درنگ بيناى به عواقب شوم اطاعت از شيطان افتند و از دام وسوسه هايش نجات يابند.

برعكس كسانى كه ميدان زندگى خود را بى قيد و شرط به تمايلات و غرائز و شهوات سپردهاند راه هرگونه نفوذى از سوى شيطان به رويشان باز است و پيوسته دستخوش خيانتها و جنايات او كه تلخى و عاقبت نافرجامش را زير لعاب شيرين شهوت و لذت پنهان كرده ميشوند، و دنيا و آخرت خويش را در كنار لذتى اندك و شهوتى بى منطق به باد ميدهند و با شمشير وسوسه هاى هوس برانگيز شيطان خود را در كنار قدم نحس او قربانى ميكنند.

اين لذت گرايان غافل، و شهوت رانان جاهل، و عافيت طلبان كاهل، و تن پروران ظالم درب قلعه وجود خود را به روى شيطان باز كرده و درون را در اختيار او قرار داده، و بيرون وجود خويش را در محاصره شهوات و امور مربوط به هوا و هوس گذاشته و به جاى خدا كه براى آنان منبع خير و لطف و رحمت و كرامت است، شيطان را به همنشينى خود برگزيده اند، كه اين افتادن در چاه خطر، و بريده شدن از منبع خير نتيجه غفلت و نيسان و بى توجهى به خدا و دور ماندن از ذكر قلبى و عملى و حالى است.

وَ مَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ: «2»

و هركس خود را از ياد خداى رحمان به كور دلى و حجاب ظلمانى باطنى بزند و روى از منبع خير و كرامت برگرداند، شيطانى بر او ميگماريم كه آن شيطان ملازم و دمساز او خواهد بود.

2- از جمله عواملى كه راه نفوذ شيطان را بر انسان ميبندد ياد قيامت از طريق آيات قرآن و روايات و توجه به عاقبت شوم ابليسيان و عذاب هاى سخت آنان به كيفر گناهان و اطاعت از شيطان است.

در اين زمينه به چند آيه اشاره ميشود تا با توجه به آن از شرّ شيطان در امان بمانيم:

إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ أَنَّ لَهُمْ ما فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً وَ مِثْلَهُ مَعَهُ لِيَفْتَدُوا بِهِ مِنْ عَذابِ يَوْمِ الْقِيامَةِ ما تُقُبِّلَ مِنْهُمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ: «3»

قطعاً كسانى كه [با كارگردانى شيطان و وسوسه هاى او] كافر شدند و به انكار حقايق برخاستند اگر همه آنچه در زمين است و همانند آن را نيز با آن همراه خود داشته باشند، تا براى نجات خود از عذاب روز قيامت عوض دهند، از آنان نپذيرند و براى آنان عذابى دردناك است.

فَالَّذِينَ كَفَرُوا قُطِّعَتْ لَهُمْ ثِيابٌ مِنْ نارٍ يُصَبُّ مِنْ فَوْقِ رُؤُسِهِمُ الْحَمِيمُ، يُصْهَرُ بِهِ ما فِي بُطُونِهِمْ وَ الْجُلُودُ، وَ لَهُمْ مَقامِعُ مِنْ حَدِيدٍ، كُلَّما أَرادُوا أَنْ يَخْرُجُوا مِنْها مِنْ غَمٍّ أُعِيدُوا فِيها وَ ذُوقُوا عَذابَ الْحَرِيقِ. «4»

پس كسانى كه به اغواى شيطان و ميدان دارى هوا و هوسشان كافر شدند براى آنان لباسهائى از آتش به اندازه اندامشان بريده شده و از بالاى سرشان مايع جوشان به رويشان ريخته ميشود، كه آنچه در شكم هايشان باشد و نيز پوست بدنشان به وسيله آن گذاخته ميشود و براى آنان گرزهائى از آهن ويژه است كه بر سرشان ميكوبند، هرگاه بخواهند به سبب اندوه فراوان و غصه گلوگير از دوزخ درآيند به آن بازشان ميگردانند و به آنان گويند عذاب سوزان را بچشيد.

يقيناً انسان اگر به قيامت و اوضاع آن و جريمه و كيفر عاصيان و طاغيان كه همه و همه از مريدان شيطاناند توجه جدى داشته باشد و اين حقايق را كه به وسيله حق و پيامبران و امامان بيان شده باور كند، هرگز خود را بازيچه شياطين قرار نداده، و راه نفوذ آنان را به خيمه حياتشان باز نمى گذارد.

ازديگر امورى كه راه نفوذ انسان را تا حدّى ميبندد، نگاه عقلى و دقت كافى در عاقبت و فرجام بدكاران و ستمكاران و تكذيب كنندگان حقايق است كه در همين دنيا پيش از اين كه به عذاب دردناك و ابدى قيامت دچار شوند به عذاب استيصال و افتضاح و رسوائى گرفتار شدند و نتيجه پيروى از شيطان و عمل به فرهنگ خانمان سوزش را ديدند.

قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ سُنَنٌ فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُروا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ: «5»

يقيناً پيش از شما روشهائى در ميان ملل و جوامع بوده كه از ميان رفته است پس در زمين گردش كنيد و به سير و سفر بپردازيد و با دقت و تأمل بنگريد كه سرانجام تكذيب كنندگان چگونه بود؟

وَ أَمْطَرْنا عَلَيْهِمْ مَطَراً فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ: «6»

و بر آنان بارانى بى نظير از سنگ هاى آتشين بارانديم پس با تأمل بنگر كه سرانجام گهنكاران [كه در گناه هم جنس بازى از شيطان پيروى كردند]

چگونه بود؟

بَلْ كَذَّبُوا بِما لَمْ يُحِيطُوا بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا يَأْتِهِمْ تَأْوِيلُهُ كَذلِكَ كَذَّبَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الظَّالِمِينَ: «7»

آرى عجولانه و بى دقت حقيقتى (چون قرآن) را منكر شدند كه به معارف و مفاهيمش احاطه نداشتند و هنوز تفسير عينى و تحقق و ظهور آياتش كه در قيامت انجام ميگيرد براى آنان نيامده است، كسانى كه پيش از اينان بودند نيز آيات خدا را به همين صورت تكذيب كردند پس با تأمل و دقت بنگر كه سرانجام ستمكاران چگونه بود؟

آرى تكذيب كنندگان حقايق و منكران واقعيات اصيل و گنهكاران حرفهاى و ستمكاران كه همه و همه حزب شيطان و پيروان آن دشمن غدار بودند به فرجامهائى سخت، و عذابهائى كه فرار از آنها براى آنان غيرممكن بود دچار شدند، و آخرت آنان يقيناً از نظر عذاب و بدبختى با دنيا قابل مقايسه نيست.

انسانى كه به حقيقت خداپرست است، و قلبى از عشق خدا مالامال دارد، و در عمل و اخلاق متوسل به پيامبران و امامان و اولياء الهى است، و از طوفان شهوت و غضب و هوا كه راه هاى نفوذ شيطان در پناه خدا زندگى ميكند از دسترس دسيسهها و وسوسه هاى خطرناك شيطان در امان است مگر اين كه نعوذ بالله به اختيار خود راهى براى نفوذ آن ملعون و سپاهش نسبت به خود باز كند.

------------------------------------------------------------------------

(1)- اعراف، آيه 201.

(2)- زخرف، آيه 36.

(3)- مائده، آيه 36.

(4)- حج، آيات 19 22.

(5)- آل عمران، آيه 137.

(6)- اعراف، آيه 84.

(7)- يونس، آيه 39.

برگرفته از کتاب تفسير حكيم نوشته استاد حسین انصاریان