شدّت فتنه ها و كثرت ابتلائات و فزونی مشاكل و انحرافات در دوره غیبت حضرت مهدی(علیه السلام)، اقتضا میكند كه ایمان آوردگان و پیروان ولایت همواره بر حذر بوده، و نسبت به عقیده و عمل خویش مراقبت بیشتری داشته باشند. در این باب، نكاتی چند از كلام معصومین سلام اللّه علیهم، را مرور می کنیم.
تمسك به ریسمان ولایت
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «یأتی علی النّاس زمان یغیب عنهم امامهم»، زمانی بر مردم فرا رسد كه پیشوای شان غایب گردد. زراره پرسید: در آن زمان مردم چه كنند؟ فرمود: «یتمسّكون بالأمر الذی هم علیه حتّی یتبیّن لهم»، به همان امر ولایتی كه دارند چنگ زنند، تا بر ایشان تبیین شود و در كلامی دیگر فرمود: «طوبی لشیعتنا المتمسكین بحبلنا فی غیبة قائمنا» خوشا به حال شیعیان ما ! آنان كه در زمان غیبت قائم ما به ریسمان ولایت ما تمسك می جویند.
راستی در آن زمان كه امام و پیشوای مردم، در دسترس آنان نباشد و دام های شیطان برای جدا كردن آنان از ولایت اهلبیت (علیهم السلام) كه همان صراط مستقیم خداست، در همه جا پراكنده شده باشد، چه وسیله ای مطمئن تر از «حبل ولایت» می توان یافت كه بتواند از «افتادن به چاه ضلالت» و «گرفتار شدن به دام انحراف» جلوگیری كند؟!
تمسك به تقوی
«ای ابوبصیر! خوشا به حال شیعیان قائم ما كه در دوران غیبت او در انتظار ظهورش به سر میبرند و در دوران ظهورش به اطاعت او روی می كنند، آنان اولیای خدا هستند كه هیچ ترس و اندوهی بر ایشان نیست»
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «إن لصاحب هذا الامر غیبةً فلیتّق اللّه عبدٌ و لیتمسّك بدینه»
«به یقین صاحب این امر را غیبتی هست، پس هر بنده ای باید به تقوای الهی روی آورد و به دینش چنگ زند» همین تقواست كه روشن بینی و رزق بی حساب و گشایش الهی را نصیب انسان می سازد، و همین تقواست كه در لحظه های خوف و خطر دل را آرامش می دهد، و همین تقواست كه در دوران فتنه خیز غیبت، مایه رستگاری انسانهاست.
طلب معرفت
زراره گوید: به امام صادق(علیه السلام) عرض كردم اگر زمان غیبت فرزندت مهدی (علیه السلام) را درك كردم چه كنم؟ فرمود: این دعا را بخوان; «اللّهم عرّفنی نفسك، فانّك إن لم تعرّفنی نفسك لم اعرف رسولك، اللّهم عرّفنی رسولك فانّك إن لم تعرّفنی رسولك لم اعرف حجّتك اللّهم عرّفنی حجّتك فانّك إن لم تعرّفنی حجّتك ضللت عن دینی»
«خدایا خودت را به من بشناسان كه اگر تو خودت را به من نشناسانی، پیامبرت را نتوانم شناخت. خدایا پیامبرت را به من بشناسان كه اگر تو پیامبرت را به من نشناسانی، حجّتت را نتوانم شناخت. خدایا حجت خود را به من بشناسان كه اگر تو حجّتت را به من نشناسانی از دینم گمراه خواهم شد»
انتظار آگاهانه
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «اقرب، ما یكون العباد من اللّه جلّ ذكره و أرضی ما یكون عنهم اذا افتقدوا حجّة اللّه جلّ و عزّ و لم یظهر لهم و لم یعلموا مكانه و هم فی ذلك یعلمون أنّه لم تَبطُل حجّة اللّه جلّ ذكره و لامیثاقه، فعندها فتوقّعوا الفرج صباحاً و مساءً...»
«زمانی كه بندگان به خدای بزرگ نزدیك ترند و خدا از ایشان بیشتر راضی است، زمانی است كه حجت خدای تعالی از میان آنان ناپدید گردد و ظاهر نشود و آنان جایش را هم ندانند. با این همه بدانند كه حجت و میثاق خدا از بین نرفته و باطل نشده است. در آن حال، در هر صبح و شام، چشم انتظار فرج باشید»
فضیلت بندگان خدا در این زمان و رضایت بیشتر خداوند از آنان، بدین جهت است كه آنان بی آنكه امام خویش را ببینند و معجزاتش را مشاهده كنند و در حیرتها به درخانه اش پناهنده شوند، تنها با اعتماد به خدا و پایبندی به تقوی و دوستی اهلبیت، میثاق الهی را نگاهبانی كرده ومرزهای عقیده را پاس می دارند.
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «یا ابا بصیر! طوبی لشیعة قائمنا المنتظرین لظهوره فی غیبته و المطیعین له فی ظهوره، اولئك اولیاء اللّه الذین لاخوف علیهم و لاهم یحزنون»
«ای ابوبصیر! خوشا به حال شیعیان قائم ما كه در دوران غیبت او در انتظار ظهورش به سر میبرند و در دوران ظهورش به اطاعت او روی می كنند، آنان اولیای خدا هستند كه هیچ ترس و اندوهی بر ایشان نیست»
باهم آمدن دو وصفِ «انتظار در غیبت» و «اطاعت در ظهور»، برای شیعیان حضرت قائم(علیه السلام)، نشان دهنده نوعی ملازمت بین ایندو وصف است. به این معنا كه شیعیان منتظر در دوران غیبت چنان امام خود را شناخته و در اطاعتش می كوشند كه اگر دوران ظهور تحقق می یافت، در زمره مطیعین حقیقی او بودند.
حزن و اندوه بر مصائب غیبت و دعا برای ظهور
مطمئن تر از «حبل ولایت» می توان یافت كه بتواند از «افتادن به چاه ضلالت» و «گرفتار شدن به دام انحراف» جلوگیری كند؟!
سدیر صیرفی گوید: با برخی از اصحاب بر امام صادق (علیه السلام) وارد شدیم، او را نشسته بر خاك دیدیم، در حالی كه عبایی خشن با آستین كوتاه پوشیده و با قلبی سوخته، همچون مادر فرزند از دست داده، می گریست، رنگ چهره اش تغییر كرده و اندوه از گونه های مباركش پیدا بود و اشك هایش، لباسش را خیس كرده بود وناله می كرد: «مولای من! غیبت تو، خواب را از چشمانم ربوده و زمین را بر من تنگ نموده و آسایش دلم را از من گرفته است!
مولای من! غیبت تو، بلا و مصیبت مرا به فاجعه های ابدی پیوند داده، و از دست دادن یاران، یكی پس از دیگری، اجتماع و شماره ما را از بین برده، هنوز سوزش اشكی كه از چشمم می ریزد و نالهای كه از دلم بر می خیزد با یاد بلاها و سختی های ـ دوران غیبت تو ـ پایان نیافته كه درد و رنج شدیدتر و دردناكتری در برابر دیدگانم شكل می گیرد!»
سدیر گوید: شگفت زده پرسیدیم این ماتم وگریه برای چیست؟! امام صادق(علیه السلام) آهی عمیق و سوزناك كشید و فرمود: ای وای! صبح امروز درباره ولادت و غیبت طولانی و طول عمر قائم ما و بلاهای مؤمنین در آن زمان و ایجاد شك و تردید در اثر طول غیبت و ارتداد اكثریت مردم از دین و خروج آنان از تعهد به اسلام، تأمل و دقتی داشتم، در اثر آن، رقّت مرا فرا گرفت و حزن و اندوه بر من چیره شد.
خلاصه سخن: وقتی حال امام صادق(علیه السلام) ـ كه حدود یكصد سال قبل از آغاز دوره غیبت می زیسته است ـ چنین باشد، باید دید حال سرگشتگان دوران غیبت و دورماندگان از چشمه زلال ولایت چگونه باید باشد، بیهوده نیست كه در هر مناسبتی شادی آفرین یا غمبار، سفارش به قرائت دعای ندبه شده ایم كه حدیث اشك و سوز دل منتظران حضرت مهدی(علیه السلام) است. بی مورد نیست كه این چنین بر دعای برای فرج در زمان غیبت، تأكید شده است.
فرآوری: سیدعلی درچه ای
منبع : مسجد مقدس جمکران