40سخن گرانبها از ثامن الائمّه (علیه السلام)
1. مؤمن ، مؤمن واقعى نیست ، مگر آن كه سه خصلت در او باشد : سنتى از پروردگارش و سنتى از پیامبرش و سنتى از امامش . اما سنت پروردگارش ، پوشاندن راز خود است ، اما سنت پیغمبرش ، مدارا و نرم رفتارى با مردم است ، اما سنت امامش صبر كردن در زمان تنگدستى و پریشان حالى است. (اصول كافى ، ج 3 ، ص 339)
2. پنهان كننده كار نیك ( پاداشش ) برابر هفتاد حسنه است و آشكار كننده‌كار بد سرافكنده است ، و پنهان كننده كار بد آمرزیده است. (اصول كافى ، ج 4 ، ص 160)
3. عقل شخص مسلمان تمام نیست ، مگر این كه ده خصلت را دارا باشد : از اوامید خیر باشد ، از بدى او در امان باشند ، خیر اندك دیگرى را بسیار شمارد ، خیر بسیار خود را اندك شمارد ، هرچه حاجت از او خواهند دلتنگ نشود ، در عمر خود از دانش‌طلبى خسته نشود ، فقر در راه خدایش از توانگرى محبوبتر باشد ، خوارى در راه خدایش از عزت با دشمنش محبوبتر باشد ، گمنامى را از پرنامى خواهانتر باشد . سپس فرمود : دهمى چیست و چیست دهمى ! به او گفته شد : چیست ؟ فرمود : احدى را ننگرد جز این كه بگوید او از من بهتر و پرهیزگارتر است. (تحف العقول ، ص 467)
4. از امام رضا ( علیه السلام ) سؤال شد : سفله كیست ؟ فرمود : آن كه چیزى دارد كه‌از ( یاد ) خدا بازش دارد
(تحف العقول ، ص 466)
5. ایمان یك درجه بالاتر از اسلام است ، و تقوا یك درجه بالاتر از ایمان‌است ، و به فرزند آدم چیزى بالاتر از یقین داده نشده است. (تحف العقول ، ص 469)
به خداوند خوشبین باش ، زیرا هركه به خدا خوشبین باشد ، خدا با گمان‌خوش او همراه است ، و هركه به رزق و روزى اندك خشنود باشد ، خداوند به كردار اندك او خشنود باشد ، و هركه به اندك از روزى حلال خشنود باشد ، بارش سبك و خانواده‌اش در نعمت باشد و خداوند او را به درد دنیا و دوایش بینا سازد و او را از دنیا به سلامت به دار السلام بهشت رساند
6. اطعام و میهمانى كردن براى ازدواج از سنت است. (تحف العقول ، ص 469)
7. پیوند خویشاوندى را برقرار كنید گرچه با جرعه آبى باشد ، و بهترین پیوندخویشاوندى ، خوددارى از آزار خویشاوندان است. (تحف العقول ، ص 469)
8. حضرت رضا ( علیه السلام ) همیشه به اصحاب خود مى‌فرمود : بر شما باد به اسلحه‌پیامبران ، گفته شد : اسلحه پیامبران چیست ؟ فرمود : دعا . (اصول كافى ، ج 4 ، ص 214)
9. از نشانه‌هاى دین فهمى ، حلم و علم است ، و خاموشى درى از درهاى حكمت‌است . خاموشى و سكوت ، دوستى آور و راهنماى هر كار خیرى است . (تحف العقول ، ص 469)
10. زمانى بر مردم خواهد آمد كه در آن عافیت ده جزء است ، كه نه جزء آن دركناره‌گیرى از مردم ، و یك جزء آن در خاموشى است . (تحف العقول ، ص 470)
11. از امام رضا (علیه السلام) از حقیقت توكل سؤال شد . فرمود : این كه جز خدا ازكسى نترسى. (تحف العقول ، ص 469)
12. به راستى كه بدترین مردم كسى است كه یارى‌اش را ( از مردم ) باز دارد وتنها بخورد و زیر دستش را بزند. (تحف العقول ، ص 472)
13. بخیل را آسایشى نیست ، و حسود را خوشى و لذتى نیست ، و زمامدار را وفایى نیست ، و دروغگو را مروت و مردانگى نیست. (تحف العقول ، ص 473)
14. كسى دست كسى را نمى‌بوسد ، زیرا بوسیدن دست او مانند نماز خواندن براى اوست. (تحف العقول ، ص 473)
امام رضا
15. به خداوند خوشبین باش ، زیرا هركه به خدا خوشبین باشد ، خدا با گمان‌خوش او همراه است ، و هركه به رزق و روزى اندك خشنود باشد ، خداوند به كردار اندك او خشنود باشد ، و هركه به اندك از روزى حلال خشنود باشد ، بارش سبك و خانواده‌اش در نعمت باشد و خداوند او را به درد دنیا و دوایش بینا سازد و او را از دنیا به سلامت به دار السلام بهشت رساند. (تحف العقول ، ص 472)
16. ایمان چهار ركن است : توكل بر خدا ، رضا به قضاى خدا ، تسلیم به امرخدا ، واگذاشتن كار به خدا. (تحف العقول ، ص 469)
17. از امام رضا درباره بهترین بندگان سؤال شد . فرمود : آنان هرگاه نیكى‌كنند خوشحال شوند ، و هرگاه بدى كنند آمرزش خواهند ، و هرگاه عطا شوند شكر گزارند ، و هرگاه بلا بینند صبر كنند ، و هرگاه خشم كنند، درگذرند.(تحف العقول ، ص 469)
18. كسى كه فقیر مسلمانى را ملاقات نماید و بر خلاف سلام كردنش بر اغنیا براو سلام كند ، در روز قیامت در حالى خدا را ملاقات نماید كه بر او خشمگین باشد. (عیون اخبار الرضا ، ج 2 ، ص 52)
19. از حضرت امام رضا (علیه السلام) درباره خوشى دنیا سؤال شد . فرمود : وسعت منزل‌و زیادى دوستان. (بحارالانوار ، ج 76 ، ص 152)
پنج چیز است كه در هر كس نباشد امید چیزى از دنیا و آخرت به او نداشته باش : كسى كه در نهادش اعتماد نبینى ، و كسى كه در سرشتش كرم نیابى ، و كسى كه در خلق و خوى‌اش استوارى نبینى ، و كسى كه در نفسش نجابت نیابى ، و) كسى كه از خدایش ترسناك نباشد
20. زمانى كه حاكمان دروغ بگویند ، باران نبارد و چون زمامدار ستم ورزد ،دولت ، خوار گردد ، و اگر زكات اموال داده نشود چهار پاپان از بین روند. (بحار الانوار ، ج 73 ، ص 373)
21. هر كس اندوه و مشكلى را از مؤمنى برطرف نماید ، خداوند در روز قیامت‌اندوه را از قلبش برطرف سازد. (اصول كافى ، ج 3 ، ص 268)
22. بعد از انجام واجبات ، كارى بهتر از ایجاد خوشحالى براى مؤمن ، نزدخداوند بزرگ نیست. (بحار الانوار ، ج 78 ، ص 347)
23. بر شما باد به میانه‌روى در فقر و ثروت ، و نیكى كردن چه كم و چه زیاد ،زیرا خداوند متعال در روز قیامت یك نصفه خرما را چنان بزرگ نماید كه مانند كوه احد باشد. (بحار الانوار ، ج 78 ، ص 346)
24. به دیدن یكدیگر روید تا یكدیگر را دوست داشته باشید و دست یكدیگر رابفشارید و به هم خشم نگیرید. (بحار الانوار ، ج 78 ، ص 347)
25. بر شما باد راز پوشى در كارهاتان در امور دین و دنیا . روایت شده كه" افشاگرى كفر است " و روایت شده " كسى كه افشاى اسرار مى‌كند با قاتل شریك است " و روایت شده كه " هرچه از دشمن پنهان مى‌دارى ، دوست تو هم بر آن آگاهى نیابد. "(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 347)
امام رضا علیہ السلام
26. آدمى نمى‌تواند از گردابهاى گرفتارى با پیمان‌شكنى رهایى یابد ، و ازچنگال عقوبت رهایى ندارد كسى كه با حیله به ستمگرى مى‌پردازد.(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 349)
27. با سلطان و زمامدار با ترس و احتیاط همراهى كن ، و با دوست با تواضع ،و با دشمن با احتیاط ، و با مردم با روى خوش. (بحار الانوار ، ج 78 ، ص 356)
28. هر كس به رزق و روزى كم از خدا راضى باشد ، خداوند از عمل كم او راضى‌باشد. (بحار الانوار ، ج 78 ، ص 356)
29. عقل ، عطیه و بخششى است از جانب خدا ، و ادب داشتن ، تحمل یك مشقت‌است ، و هر كس با زحمت ادب را نگهدارد ، قادر بر آن مى‌شود ، اما هر كه به زحمت بخواهد عقل را به دست آورد جز بر جهل او افزوده نمى‌شود. (بحار الانوار ، ج 78 ، ص 342)
30. به راستى كسى كه در پى افزایش رزق و روزى است تا با آن خانواده خود را اداره كند ، پاداشش از مجاهد در راه خدا بیشتر است. (بحار الانوار ، ج 78 ، ص 339)
31. پنج چیز است كه در هر كس نباشد امید چیزى از دنیا و آخرت به او نداشته باش : كسى كه در نهادش اعتماد نبینى ، و كسى كه در سرشتش كرم نیابى ، و كسى كه در خلق و خوى‌اش استوارى نبینى ، و كسى كه در نفسش نجابت نیابى ، و) كسى كه از خدایش ترسناك نباشد. (تحف العقول ، ص 470)
به آن حضرت گفته شد : چگونه صبح كردى ؟ فرمود : با عمر كاسته ، و كردارثبت شده ، و مرگ بر گردن ما و دوزخ دنبال ما است ، و ندانیم با ما چه شود
32. هرگز دو گروه با هم روبه‌رو نمى‌شوند ، مگر این‌كه نصرت و پیروزى با گروهى‌است كه عفو و بخشش بیشترى داشته باشد. (تحف العقول ، ص 470)
33. مبادا اعمال نیك و تلاش در عبادت را به اتكاى دوستى آل محمد ( علیهم السلام ) رهاكنید ، و مبادا دوستى آل محمد ( علیهم السلام ) و تسلیم براى آنان را به اتكاى عبادت از دست بدهید ، زیرا هیچ كدام از این‌دو به تنهایى پذیرفته نمى‌شود. (بحار الانوار ، ج 78 ، ص 347)
34. عبادت پر روزه داشتن و نماز خواندن نیست ، و همانا عبادت پر اندیشه‌كردن در امر خداست. (تحف العقول ، ص 466)
35. كسى كه نعمت دارد باید كه بر عیالش در هزینه وسعت بخشد. (تحف العقول ، ص 466)
36. هرچه زیادى است نیاز به سخن زیادى هم دارد. (تحف العقول ، ص 466)
37. كمك تو به ناتوان بهتر از صدقه دادن است. (تحف العقول ، ص 470)
38. به آن حضرت گفته شد : چگونه صبح كردى ؟ فرمود : با عمر كاسته ، و كردارثبت شده ، و مرگ بر گردن ما و دوزخ دنبال ما است ، و ندانیم با ما چه شود. (تحف العقول ، ص 470)
39. سخاوتمند از طعام مردم بخورد تا از طعامش بخورند ، و بخیل از طعام مردم‌نخورد تا از طعامش نخورند. (تحف العقول ، ص 470)
40. ما خاندانى باشیم كه وعده خود را وام دانیم چنانچه رسول خدا ( صلی الله علیه وآله )كرد. (تحف العقول ، ص 470)
منابع:
کتاب تحف العقول
کتاب بحار الانوار
منبع : TEBYAN