استاد حسین انصاریان، مفسر برجسته قرآن کریم، در اولین شب از اقامه عزای سالار شهیدان در محرم سال 1395 در حسینیه حضرت قاسم(ع) با اشاره به ریشه کلمه «حسین» که از سه حرف «حا، سین و نون» بوده و معنای کلی آن نیز حُسن است، گفت: وجود مقدس حضرت ابی عبدالله الحسین(ع) در همۀ جهات زندگی، وجود برتر و وجود افضل و از نظر ذات و شخصیت، احسن انسان بوده و هستند.
ایشان در ادامه با اشاره به آیه «أَلا إِنَّ أَوْلِياءَ اَللّهِ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ ولا هُمْ يَحْزَنُونَ اَلَّذِينَ آمَنُوا وَ كانُوا يَتَّقُونَ» از سوره مبارکه یونس، افزودند: امتیاز اولیای الهی نسبت به دیگران همین «کانوا یتقون» است که معنای آن این است که اولیای خدا همواره از زمانی که در دنیا بوده‌اند تا لحظه خروج، خود را از آلوده شدن به هر گناه و معصیتی حفظ می‌‌کردند. این کار کوچکی نیست، بلکه این یک قدرت فوق العادۀ ایمانی و روحی می‌‌خواهد که انسان همواره، خود را از آلوده شدن به گناهان ظاهر و باطن حفظ کند.
این مفسر برجسته قرآن کریم در ادامه به یکی از اشعار امام حسین(ع) اشاره کردند و افزودند: امام حسین(ع) در شعر «سبقت العالمین الی المعالی/به حُسن خلیقة و عُلو همت» میفرمایند که در ارزش‌ها، در کرامات، در خیرها، در خوبیها، در رفتارهای پاک، در عقاید درست با تمام جهانیان مسابقه داده و بر همه عالمیان پیروز شده‌اند. برنده شدن در این مسابقه، به خاطر نیکی باطن و به خاطر همت بسیار بلند این امام همام بوده است.
استاد انصاریان در ادامه به اشاره به آیه 68 سوره مبارکه آل عمران «إِنَّ أَوْلَى اَلنّاسِ بِإِبْراهِيمَ لَلَّذِينَ اِتَّبَعُوهُ وَ هذَا اَلنَّبِيُّ» خاطرنشان کردند: امام از نظر انسانیت، احسن انسان‌ها و از نظر دارا بودن ارزش‌های الهی و انسانی، احسن انسان‌ها هستند و از نظر فعل و کار و عمل، احسن تمام عالمیان است. از همۀ اینها گذشته، وجود مقدس او چنانکه در قرآن و در سورۀ مبارکه بقره آمده است، از نظر منش، رفتار، کردار و ایمان، تابع آیین ابراهیم خلیل‌الرحمن بوده است.
ایشان تصریح کردند: خداوند در آیه فوق میگوید؛ شایسته‌‌‌ترین انسان‌ها به حضرت ابراهیم(ع) و مردم مؤمن واقعی، مقرب ترینشان هستند و «هذا النبی و الذین تبعوه»؛ این پیغمبر اسلام است و آنهایی که به حقیقت تابع پیغمبر هستند، در متابعت و طاعت کم نگذاشتند. غیر از ائمۀ طاهرین در این امت، چه کسانی هستند؟ یعنی در این آیه به حضرت ابی عبدالله الحسین اشاره شده که او تابع آیین ابراهیم(ع) بوده و یک انسان به تمام معنا مانند ابراهیم(ع) تسلیم پروردگار بوده و در هیچ تکلیف و وظیفه‌‌ای با پروردگار عالم چون و چرا نداشته است. ابی عبدالله(ع) حالت تسلیم به پروردگار را به تبعیت از حضرت ابراهیم(ع) داشتند. دو آیه از قرآن که در مورد تسلیم بودن است، آیه 12 سوره مبارکه نسا و یکی از آیات سوره مبارکه لقمان است که هر دو متناظر به ویژگی تسلیم بودن در برابر حق این دو است.
این استاد اخلاق حوزه علمیه قم اظهار کردند: در این آیات معلوم می‌‌شود وجود مبارک حضرت حسین (ع) وارث واقعی حضرت ابراهیم(ع) است؛ یعنی تمام ارزش‌های ایمانی، عملی و اخلاقیِ ابراهیم را به ارث برده است؛ لذا یکی از فرازهایی که ما در زیارت وارث می‌‌خوانیم، فراز «السلام علیک یا وارث ابراهیم خلیل الله» است. در آیاتی که به آنها اشاره شد دیده شد که ابی عبدالله(ع) در این آیات وجود دارد و براساس آن آیات نیز این جمله در زیارت وارث نظام داده شده که حضرت حسین (ع) وارث همۀ خوبیها و ارزش‌های حضرت ابراهیم(ع) است.
استاد انصاریان در بخش دیگری از صحبت‌های خود در حسینیه حضرت قاسم(ع) در شب اول محرم با طرح این سوال که حضرت ابراهیم(ع) چه ارزش‌هایی داشته‌اند، گفتند: در آیات (120، 121و 122) در سورۀ مبارکۀ نحل، هفت ارزش از حضرت ابراهیم(ع) را ملاحظه میکنیم و دو نتیجه که خدا برای آن هفت ارزش قرار داده به ابراهیم(ع) عنایت کرده است. همۀ این هفت ارزش و آن دو نتیجه را در ابی عبدالله(ع) می بینیم.
این مفسر برجسته قرآن کریم بیان کردند: خداوند در دو آیه ابتدایی هفت ارزش و در آیه سوم نیز دو نتیجه را بیان کرده است. در این آیات گفته شده است که براساس آن هفت خصلت، تمام خوبی‌های دنیا را به او دادم و همانا ابراهیم(ع) در آخرت از شایستگان است. یعنی ابراهیم(ع) شایستگی تمام رحمت، لطف، احسان و محبت خدا را در قیامت دارد و در شایستگی کم ندارد.
استاد انصاریان در ادامه این بخش از صحبت‌های خود به تفسیر معنایی کلمه «امت» پرداخته و گفتند: یک معنای امت، سرمشق بودن است که البته خدا به این سرمشق بودن ابراهیم(ع) در اواخر قرآن با کلمۀ «اسوه» اشاره کرده است. معنای دیگری که برای امت در لغت و تفسیر آمده، به معنای «معلم خیر» است. ابراهیم(ع) در زمان حیات خودش، همۀ خوبیها را به مردم زمانش یاد داد و حالا مردم زمانش مثل هر زمان دیگر به دو دسته تقسیم شدند؛ عدهای خیر را یاد گرفتند، اما عمل نکردند که سرنوشتان معلوم است و عدهای هم آنچه را که از این معلم فرا گرفتند، عمل کردند و روز قیامت دنبال خود حضرت به طرف بهشت حرکت می‌‌کنند که این هم یک معنای امت است.
این مفسر برجسته قرآن کریم سومین معنای امت را پیشوای هدایت عنوان کرد و افزودند: زمانی که حضرت وارد جامعۀ خود شدند، با یک جامعه بت‌‌پرست مواجه شدند، اما حضرت با این بت‌‌پرستان هیچ مماشاتی نکرد و از تهدیدها نترسید بلکه هدایتگری‌‌اش را ادامه داد. معنای دیگر امت، «عمل بطاعة امة» است؛ یعنی ابراهیم(ع) به تنهایی تمام عبادات و خوبی‌های یک امت را انجام داد. همۀ این معانی در وجود مقدس ابی عبدالله(ع) نیز تجلی دارد. در معنای سرمشق بودن مشاهده میکنیم که امام به مردم زمان خودشان اعلام کردند که تا قیامت «لکم فیه اسوة؛ برای همۀ شما در وجود من سرمشق است»، هستند.
استاد انصاریان در ادامه با طرح این سوال که اگر کسی ابی عبدالله(ع) را سرمشق خود قرار دهد، عاقبت او چه می‌‌شود؟، بیان کردند: پیغمبر (ص) میفرمایند: «انسان با همان که برای خود سرمشق قرار داده است، محشور می‌‌شود»؛ یعنی زمانی در قیامت وارد محشر می‌‌شود، به او می‌گویند شما سرمشقتان ابی عبدالله(ع) بوده و از او در همۀ زندگی سرمشق گرفته‌اید؛ پس به دنبال آن حضرت حرکت کنید تا در جایگاه خاص مأوا گزینید. اما نکته اصلی اینجاست که جایگاه امام حسین(ع) در همین بهشت‌های معمولی که قرآن مجید میگوید نیست، در آیه «فِي مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِيكٍ مُقْتَدِرٍ» به جایگاه امام اشاره شده است.
این استاد اخلاق حوزه علمیه قم اظهار کردند: در این آیه آمده است که کسانی که سرمشق‌شان امام حسین(ع) است نزد پروردگار مقتدر در جایگاه صدق هستند. اما خداوند جسم نیست، پس نزد پروردگار هستند به چه معناست؟ یعنی اینها در آن جایگاهی که قرار میگیرند، بی‌‌واسطه و بی‌فاصله از وجود مبارک حضرت حق فیض میگیرند. فیضی که دایمی و ابدی است
استاد انصاریان در ادامه بیان کردند: امام(ع) سرمشق است و بنا بر اعلام خودشان، «لکم فی اسوة» هستند. امام معلم خیر است؛ تمام درس‌های خیر را در همین سفر کربلا تا بعدازظهر روز عاشورا به مردم عالم داد. هر درس خیری که شما می خواهید، می‌توانید در زندگی حضرت و در حادثۀ کربلا ببینید. یکی دیگر هم به معنای پیشوای هدایت است؛ اگر حادثۀ کربلا برای حضرت اتفاق نمی‌‌افتاد، رابطۀ بین آیندگان و تمام پیغمبران خدا قطع می‌شد. ایشان در حقیقت، حلقۀ اتصال بین آیندگان بعد از خود و تمام انبیا تا زمان حضرت آدم شدند. در امر هدایت بر ما واجب است تا ابی عبدالله را بشناسیم، بحث امام شناسی مستحب نیست بلکه واجب است.
منبع : پایگاه عرفان