رهبر انقلاب اسلامی: «عاشورا یک حادثه‌ی تاریخىِ صرف نبود؛ عاشورا یک فرهنگ، یک جریان مستمر و یک سرمشق دائمی برای امت اسلام بود.» ۱۳۸۴/۱۱/۵
فکر کن اگر نمی‌رفتیم، چه میشد!
«نقل شده است بعد از آن‌که امام سجاد (علیه‌السلام) پس از حادثه‌ی عاشورا به مدینه برگشت... یک نفر خدمت ایشان آمد و عرض کرد: یابن‌رسول‌الله! دیدید رفتید، چه شد!... این کاروان برگشته و فقط یک مرد -امام سجاد (علیه‌السلام)- در این کاروان هست؛ زنها اسارت کشیده، رنج و داغ دیده‌اند؛ امام حسین نبود، علی‌اکبر نبود، حتی کودک شیرخوار در میان این کاروان نبود. امام سجاد (علیه‌السلام) در جواب آن شخص فرمود: فکر کن اگر نمی‌رفتیم، چه میشد! بله، اگر نمی‌رفتند، جسمها زنده می‌ماند، اما حقیقت نابود میشد؛ روح ذوب میشد؛ وجدانها پایمال میشد؛ خرد و منطق در طول تاریخ محکوم میشد و حتی نام اسلام هم نمی‌ماند.» ۱۳۸۰/۱۲/۲۷ [۱]
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تحلیل اهداف و نتایج قیام حضرت اباعبدالله (علیه‌السلام) هرگونه شائبه‌ی شکست خوردن امام (علیه‌السلام) را رد می‌کنند:
«خطاست اگر کسی خیال کند که امام حسین (علیه‌السلام) شکست خورد. کشته شدن، شکست خوردن نیست. در جبهه‌ی جنگ، آن کس که کشته می‌شود شکست نخورده است. آن کس که به هدف خود نمی‌رسد، شکست خورده است.» ۱۳۷۱/۴/۱۰ [۲] چراکه «هدف دشمنان امام حسین (علیه‌السلام) این بود که اسلام و یادگارهای نبوت را از زمین براندازند. اینها شکست خوردند. چون این‌طور نشد.» ۱۳۷۱/۴/۱۰ [۳]
نهضت حسینی به‌عنوان حادثه‌ای مهم در تاریخ اسلام با نتایج و دستاوردهایی همراه بوده است. برای فهم درست این نتایج، لازم است اهداف این قیام را مدنظر قرار دهیم تا در نسبت با آن به ارزیابی نتایج پرداخته شود.
ندایِ مظلومیت اسلام
امام حسین (علیه‌السلام) علیه «انحراف رُخ داده در امت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)» قیام کرد تا مانع از بین رفتن اسلام شود:
«در مقابله‌ی با حرکت انحرافی فوق‌العاده خطرناک آن روز، امام حسین (علیه‌الصلاةوالسلام) می‌ایستد.» ۱۳۹۰/۴/۱۳ [۴] «هدف امام حسین (علیه‌السلام) این بود که در برنامه‌ی یکپارچه‌ی دشمنان اسلام، که همه‌جا را به رنگ دلخواه خودشان درآورده بودند یا قصد داشتند درآورند، رخنه ایجاد شود؛ اسلام و ندای مظلومیت و حقانیت آن در همه جا سر داده شود و بالاخره دشمن اسلام، مغلوب شود. و این، شد.» ۱۳۷۱/۴/۱۰ [۵]
بر این اساس حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «نتایج قیام عاشورا» را در دو سرفصل «نتایج کوتاه‌مدت» و «نتایج بلندمدت» برشمرده و تحلیل کرده‌اند: «هم در کوتاه‌مدت امام حسین (علیه‌السلام) پیروز شد و هم در بلندمدت.» ۱۳۷۱/۴/۱۰ [۶]
۱. نتایج کوتاه‌مدت قیام عاشورا
امام حسین (علیه‌السلام) در کوتاه‌مدت پیروز شد: «در کوتاه‌مدت به این ترتیب که، خود این قیام و شهادت مظلومانه و اسارت خاندان آن بزرگوار، نظام حکومت بنی‌امیه را متزلزل کرد. بعد از همین حادثه بود که در دنیای اسلام -در مدینه و در مکه- پی‌درپی حوادثی پیش آمد و بالاخره منجر به نابودی سلسله‌ی آل ابی‌سفیان شد. به‌فاصله سه، چهار سال، سلسله‌ی آل ابی‌سفیان به‌کلی برافتاد و از بین رفت.» ۱۳۷۱/۴/۱۰ [۷]
علاوه بر نابودی سلسله‌ی بنی‌امیه بعد از قیام عاشورا، حرکت اباعبدالله (علیه‌السلام) باعث «بیداری» وجدان مردم شد و «روحیه‌ی مسئولیت‌گُریزی» به «روحیه‌ی مسئولیت‌پذیری و ظلم‌ستیزی» تبدیل شد. شکل‌گیری قیامهای پیاپی علیه حُکمای جور بعد از نهضت حسینی نتیجه‌ی این تغییر بود:
«چه کسی به فکر این بود که با دستگاه ظلم و فساد آن روز یزیدی مبارزه کند؟ در چنین زمینه‌ای، قیام عظیم حسینی به وجود آمد، که هم با دشمن مبارزه کرد و هم با روحیه‌ی راحت‌طلبی فسادپذیر رو به تباهی میان مسلمانان عادی و معمولی. این مهم است. یعنی حسین بن علی (علیه‌السلام)، کاری کرد که وجدان مردم بیدار شد. لذا شما می‌بینید بعد از شهادت امام حسین (علیه‌السلام)، قیامهای اسلامی یکی پس از دیگری به وجود آمد... حسین بن علی (علیه‌السلام)، کاری کرد که در همه‌ی دورانهای حکومت طواغیت، کسانی پیدا شدند و بااینکه از دوران صدر اسلام دورتر بودند، اراده‌شان از دوران امام حسن مجتبی (علیه‌السلام)، برای مبارزه‌ی با دستگاه ظلم و فساد بیشتر بود... مرتب در داخل ملتها قیام به وجود آمد. این قیامها را چه کسی به وجود آورد؟ حسین بن علی (علیه‌السلام). اگر امام حسین (علیه‌السلام) قیام نمی‌کرد، آیا روحیه‌ی تنبلی و گریز از مسئولیت تبدیل به روحیه‌ی ظلم‌ستیزی و مسئولیت‌پذیری میشد؟... تا قبل از شروع قیام امام حسین (علیه‌السلام)، خواص هم حاضر نبودند قدمی بردارند. اما بعد از قیام امام حسین (علیه‌السلام)، این روحیه زنده شد.» ۱۳۷۱/۱۱/۶ [۸]
۲. نتایج بلندمدت قیام عاشورا
علاوه بر دستاوردهای کوتاه‌مدت، قیام عاشورا نتایج بنیادین و فوق‌العاده مهم دیگری نیز داشت که رهبر انقلاب از آن به عنوان «نتایج بلندمدت» قیام اباعبدالله (علیه‌السلام) یاد کرده‌اند:
«در درازمدت هم امام حسین (علیه‌السلام) پیروز شد. شما به تاریخ اسلام نگاه کنید و ببینید چقدر دین در دنیا رشد کرد! چقدر اسلام ریشه‌دار شد! چگونه ملتهای اسلامی پدیدار شدند و رشد کردند! علوم اسلامی پیشرفت کرد، فقه اسلامی پیشرفت کرد و بالاخره بعد از گذشت قرنها، امروز، پرچم اسلام بر فراز بلندترین بامهای دنیا، در اهتزاز است. آیا یزید و خانواده یزید به اینکه اسلام این‌طور، روزبه‌روز رشد کند راضی بودند؟ آنها می‌خواستند ریشه اسلام را بکنند؛ می‌خواستند از قرآن و پیغمبر اسلام، اسمی باقی نگذارند. اما می‌بینیم که درست به عکس شد.» ۱۳۷۱/۴/۱۰ [۹]
در واقع مهم‌ترین نتیجه و دستاورد قیام عاشورا «حفظ و ماندگاری اسلام» است:
«اساس دین با عاشورا پیوند خورده و به برکت عاشورا هم باقی مانده است. اگر فداکارىِ بزرگِ حسین‌بن‌علی (علیه‌السّلام) نمیبود -که این فداکاری، وجدان تاریخ را به کلّی متوجّه و بیدار کرد- در همان قرن اول یا نیمه‌ی قرن دوم هجری، بساط اسلام به کلّی برچیده میشد.» ۱۳۷۲/۳/۲۶ [۱۰]
و در یک جمله: «همین حرکت، اسلام را حفظ کرد.» ۱۳۹۰/۴/۱۳ [۱۱]
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در دوران کودکی امام حسین (علیه‌السلام) فرموده بودند: "حسینُ مِنّی وَ أنا مِن حسین". این کلام با قیام خونین حضرت اباعبدالله (علیه‌السلام) معنا می‌یابد:
«حرکت نبوی و حرکت حسینی، مثل دایره‌ی متحدالمرکز هستند. به یک جهت متوجّهند. لذا این‌جا «حسین مِنّی وَ أنا مِن حسین» معنا پیدا میکند.» ۱۳۷۵/۹/۲۴ [۱۲]
و «"و انا من حسین"؛ یعنی دین پیامبر، زنده شده‌ی حسین‌بن‌علی است.» ۱۳۷۷/۲/۱۸ [۱۳]
و کلام آخر اینکه:
«جز با منطق عشق و با چشم عاشقانه، نمیشود قضایای کربلا را فهمید. باید با چشم عاشقانه نگاه کرد تا فهمید حسین‌بن‌علی در این تقریباً یک شب و نصف روز، یا حدود یک شبانه‌روز -از عصر تاسوعا تا عصر عاشورا- چه کرده و چه عظمتی آفریده است! لذاست که در دنیا باقی مانده و تا ابد هم خواهد ماند.» ۱۳۷۷/۲/۱۸ [۱۴]
پی‌نوشت‌ها:
۱. بیانات در دیدار کارگزاران نظام ۱۳۸۰/۱۲/۲۷
۲. بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم ۱۳۷۱/۴/۱۰
۳. همان
۴. بیانات در دیدار فرماندهان سپاه پاسداران ۱۳۹۰/۴/۱۳
۵. بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم ۱۳۷۱/۴/۱۰
۶. همان
۷. همان
۸. بیانات در دیدار جمعی از پاسداران ۱۳۷۱/۱۱/۶
۹. بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم ۱۳۷۱/۴/۱۰
۱۰. بیانات در دیدار جمعی از روحانیون ۱۳۷۲/۳/۲۶
۱۱. بیانات در دیدار فرماندهان سپاه پاسداران ۱۳۹۰/۴/۱۳
۱۲. بیانات در جمع پاسداران انقلاب اسلامی به مناسبت روز پاسدار ۱۳۷۵/۹/۲۴
۱۳. بیانات در خطبه‌‌های نمازجمعه ۱۳۷۷/۲/۱۸
۱۴. همان
منبع : khamenei.ir