دعا كننده باید با تمام وجود متوجّه ذات مقدّس خدا باشد و از غیر او بكّلی دل بكند و هیچ امیدی به دیگران نداشته باشد. قطع امید از غیر خدا، عزم دعا كننده را در توسل به پروردگار و مبداء هستی قویتر كرده، با خلوص بیشتری خواسته های خود را از درگاه خدا طلب می كند.
دعا زمینه ساز کسب برخی استعدادهای نیک یا لااقل باعث زدودن و پاک شدن گناهانی چند می َشود. اما بر اساس برخی روایات کس یا کسانی هستند که وقتی دعا و نیایش می َکنند و از خدا در خواست مسئلتی دارند هم سریع َتر مورد اجابت قرار می َگیرد و هم زودتر لباس تحقق به خود می َپوشد. اینان چه کسانی هستند ؟
در اصول کافی بابی تحت عنوان "من تستجاب دعوته"؛ کسی که دعایش مستجاب می َشود ، آمده است که بر اساس روایات مندرج در آن افراد زیر را مستجاب الدعوه اعلام می َکند:
1-آن کسی که به حج برود.
2-جهاد کننده در راه خدا.
3- بیمار و مریض.
امام صادق (علیه السلام) می َفرمایند: سه دسته اند که دعایشان به اجابت رسد: یکی آن کسی که به حج رود پس بنگرید که چگونه با بازماندگانش رفتار می َکنید. دوم جهاد کننده در راه خدا، پس بنگرید چگونه با بازماندگانش رفتار می َکنید و سوم بیمار و مریض، پس او را به خشم در نیاورید و دلتنگش نکنید.
4- امام عادل.
5- دعای مظلوم.
6- دعای فرزند صالح و نیکوکار برای پدر و مادر.
7- دعای پدر صالح برای فرزند.
8 - دعای مومن برای برادرش.
از امام صادق (علیه السلام) سفارش اکید بر برحذر بودن از نفرین افراد مظلوم و ستمدیده و پدر شده است. بترسید از دعای ستمدیده و مظلوم که آن از ابرها و پرده های مانع از دعا بالا رود تا خدای عزوجل در آن بنگرد و فرماید: آن را بالا برید تا برای او اجابت کنم و بپرهیزید از نفرین پدر که از شمشیر برنده َتر است
امام صادق (علیه السلام) می َفرمایند: پدرم فرمود: پنج دعاست که از درگاه تبارک و تعالی محجوب نگردد" دعای امام عادل؛ دعای ستمدیده که خدای عزوجل می َفرماید: هر آینه به طور مسلم انتقام تو را از ستمکارت بگیرم گرچه پس از زمانی باشد؛ دعای فرزند صالح برای پدر و مادر؛ دعای پدر صالح برای فرزند؛ دعای مومن برای برادرش در پشت سر او که خدا فرماید: «ولک مثله» یعنی مانند آن بر تو باد.
در روایتی دیگر از امام صادق (علیه السلام) سفارش اکید بر برحذر بودن از نفرین افراد مظلوم و ستمدیده و پدر شده است. بترسید از دعای ستمدیده و مظلوم که آن از ابرها و پرده های مانع از دعا بالا رود تا خدای عزوجل در آن بنگرد و فرماید: آن را بالا برید تا برای او اجابت کنم و بپرهیزید از نفرین پدر که از شمشیر برنده َتر است.
9-کسی که چهل مومن را در دعا برخود مقدم بدارد.
هشام بن سالم از امام صادق (علیه السلام) نقل می َکند که فرمودند: هر کسی که چهل مومن را در دعا جلو اندازد سپس برای خود دعا کند دعایش اجابت شود.
10-دعای روزه دار تا وقت افطار.
11- دعای عمره کننده تا وقتی که به وطن باز گردد.
12- دعای شخص غایب برای غایب.
امام صادق (علیه السلام) به نقل از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله) فرمودند: هیچ دعایی زودتر به اجابت نرسد از دعای شخص غایب که برای غایب دیگری دعا کند.
مصداق یک دعای مستجاب:
خدایا مرا به خاندانم برنگردان! این جمله ای بود كه هند زن عمرو بن الجموح پس از آنكه شوهرش ٍ مسلح شد و برای شركت در جنگ احد راه افتاد، از زبان شوهرش شنید. این اولین بار بود كه عمرو بن الجموح با مسلمانان در جهاد شركت می كرد، تا آن وقت شركت نكرده بود. زیرا پایش لنگ بود و اتفاقا به شدت می لنگید. و مطابق حكم صریح قرآن مجید، بر آدم كور و آدم لنگ و آدم بیمار جهاد واجب نیست. او هرچند خود شخصا در جهاد شركت نمی كرد، اما چهار شیر پسر داشت كه همواره در ركاب رسول اكرم حاضر بودند، و هیچ كس گمان نمی كرد و انتظار نداشت كه عمرو با عذر شرعی كه دارد، خصوصا با فرستادن چهار پسر برومند، سلاح برگیرد و به سربازان ملحق شود. خویشاوندان عمرو، همینكه از تصمیم وی آگاه شدند آمدند مانع شوند، گفتند:اولاً تو شرعا معذوری ، ثانیا چهار فرزند سرباز دلاور داری كه با پیغمبر حركت كرده اند، لزومی ندارد خودت نیز به سربازی بروی ! گفت :به همان دلیل كه فرزندانم آرزوی سعادت ابدی و بهشت جاویدان دارند من هم دارم . عجب ! آنها بروند و به فیض شهادت نایل شوند و من در خانه پیش شما بمانم ، ابدا ممكن نیست . خویشاوندان عمرو از او دست برنداشتند و دائما یكی پس از دیگری می آمدند كه او را منصرف كنند. عمرو برای خلاصی از دست آنها به خود رسول اكرم ملتجی شد:یا رسول اللّه ! فامیل من می خواهند مرا در خانه حبس كنند و نگذارند در جهاد در راه خدا شركت كنم . به خدا قسم آرزو دارم با این پای لنگ به بهشت بروم . یا عمرو! آخر تو عذر شرعی داری ، خدا تو را معذور داشته است ، بر تو جهاد واجب نیست . یا رسول اللّه ! می دانم ، در عین حال كه بر من واجب نیست باز هم .... رسول اكرم (صلی الله علیه و اله) فرمود: مانعش نشوید، بگذارید برود، آرزوی شهادت دارد، شاید خدا نصیبش كند. از تماشایی ترین صحنه های احد، صحنه مبارزه عمرو بن الجموح بود كه با پای لنگ ، خود را به قلب سپاه دشمن می زد و فریاد می كشید آرزوی بهشت دارم . یك از پسران وی نیز پشت سر پدر حركت می كرد. آن قدر این دو نفر مشتاقانه جنگیدند تا كشته شدند. پس از خاتمه جنگ ، بسیاری از زنان مدینه از شهر بیرون آمدند تا از نزدیك از قضایا آگاه گردند، خصوصا كه خبرهای وحشتناكی به مدینه رسیده بود. عایشه همسر پیغمبر یكی از آن زنان بود. عایشه اندكی كه از شهر بیرون رفت ، چشمش به هند زن عمرو بن الجموح افتاد در حالی كه سه جنازه بر روی شتری گذاشته بود و مهار شتر را به طرف مدینه می كشید. عایشه پرسید: چه خبر؟
امام صادق (علیه السلام) می َفرمایند: سه دسته اند که دعایشان به اجابت رسد: یکی آن کسی که به حج رود پس بنگرید که چگونه با بازماندگانش رفتار می َکنید. دوم جهاد کننده در راه خدا، پس بنگرید چگونه با بازماندگانش رفتار می َکنید و سوم بیمار و مریض، پس او را به خشم در نیاورید و دلتنگش نکنید
الحمدللّه ! پیغمبر سلامت است، ایشان كه سالم هستند دیگر غمی نداریم. خبر دیگر اینكه: رَدَّاللّهُ الَّذینَ كَفَرُوا بِغَیْظِهِمْ خداوند كفار را در حالی كه پر از خشم بودند برگردانید این جنازه ها از كیست؟
اینها جنازه برادرم و پسرم و شوهرم است . كجا می بری ؟ می برم به مدینه دفن كنم . هند این را گفت و مهار شتر را به طرف مدینه كشید، اما شتر به زحمت پشت سر هند راه می رفت و عاقبت خوابید. عایشه گفت : بار حیوان سنگین است ، نمی تواند بكشد. این طور نیست ، این شتر ما بسیار نیرومند است . معمولاً بار دو شتر را به خوبی حمل می كند. باید علت دیگری داشته باشد این را گفت و شتر را حركت داد، تا خواست حیوان را به طرف مدینه ببرد دو مرتبه زانو زد و همین كه روی حیوان را به طرف احد كرد دید به تندی راه افتاد. هند دید وضع عجیبی است ، حیوان حاضر نیست به طرف مدینه برود، اما به طرف احد به آسانی و سرعت راه می رود. با خود گفت ، شاید رمزی در كار باشد. هند در حالی كه مهار شتر را می كشید و جنازه ها بر روی حیوان بودند، یكسره به احد برگشت و به حضور پیغمبر رسید: یا رسول اللّه ! ماجرای عجیبی است ، من این جنازه ها را روی حیوان گذاشته ام كه به مدینه ببرم و دفن كنم ، وقتی كه این حیوان را به طرف مدینه می خواهم ببرم از من اطاعت نمی كند، اما به طرف احد خوب می آید، چرا؟ آیا شوهرت وقتی كه به احد می آمد چیزی گفت ؟.
یا رسول اللّه! پس از آنكه راه افتاد این جمله را از او شنیدم : خدایا! مرا بخاندانم برنگردان.
پس همین است، دعای خالصانه این مرد شهید مستجاب شده است، خداوند نمی خواهد این جنازه برگردد. در میان شما انصار كسانی یافت می شوند كه اگر خدا را به چیزی بخوانند و قسم بدهند، خداوند دعای آنها را مستجاب می كند، شوهر تو عمرو بن الجموح یكی از آن كسان است . با نظر رسول اكرم (صلی الله علیه و اله) ، هر سه نفر را در همان احد دفن كردند. آنگاه رسول اكرم رو كرد به هند و فرمود: این سه نفر در آن جهان پیش هم خواهند بود. یا رسول اللّه ! از خداوند بخواه من هم پیش آنها بروم.
منابع:
سایت اندیشه قم
کافی باب "من تستجاب دعوته"
داستان راستان / استاد مطهری
فرآوری: آمنه اسفندیاری
منبع : سایت شفاف