نمودار خلق حوادث به دست بشر، نموداری صعودی است. تا آنجا که هر چه به زمان ظهور حضرت ولیّ عصر(عج) نزدیک می شویم، ضمن بزرگتر و وسیع تر شدن حوادث به دست بشر، فاصله بین این رخدادها، کم و کمتر می شود. این حوادث، همان ابتلائاتی هستند که در احادیث اهل بیت (علیهم السلام) نیز به آن اشاره می شود.
از ابتدای خلقت انسان بر روی زمین، بشر از جمعیّت کمی برخوردار بود. همچنین به دلیل قابلیّت های اندک نخست، قادر به حرکت و فعالیّتی محدود بود. با پیشرفت جوانب مختلف زندگی بشر، ازدیاد و پراکندگی جمعیّت و استفاده او از فکر و منابع خدادادی، و البتّه کمک و الهام الهی از طریق سلسله پیامبران، به تدریج قوای فکری و امکانات و ابزار کافی را برای فعالیت و اثرگذاری هر چه بیشتر به دست آورد. در این میان، دوران از آخرین پیامبر به بعد، سرعت فعل و انفعالات بشری بیشتر بوده است. نمودار خلق حوادث به دست بشر، نموداری صعودی است. تا آنجا که هر چه به زمان ظهور حضرت ولیّ عصر (عجّل الله تعالی فرجه) نزدیک می شویم، ضمن بزرگتر و وسیع تر شدن حوادث به دست بشر، فاصله بین این رخدادها، کم و کمتر می شود.
این حوادث، همان ابتلائاتی هستند که در احادیث اهل بیت (علیهم السلام) نیز به آن اشاره می شود و به دلیل همین تراکم حوادث بزرگ است که اهل بیت (علیهم السلام) ما را به دقّت هر چه بیشتر برای تحلیلِ با استفاده از احکام اسلامی، فرا خوانده اند!
نتیجه آنکه، قدرت و ابزار بشر برای إعمال اراده خود بر دنیا رو به فزونی است و آنچه از مشکلات و بی عدالتی هایی که در این عصر شاهد آن هستیم، تنها به خاطر آن است که بیشتر قدرت و ابزار مذکور، در دست مُفسدان و مستکبران دنیاست. سؤال این است که آیا می توان و یا لازم است که مؤمنان و مستضعفان، با تلاش خود، در مقابل جبهه استکبار و مُفسدان بایستند؟ و اینکه اگر بایستند به نتیجه می رسند؟ یا اینکه اساساً نمی توانند و نباید چنین انتظاری از خود داشته باشند؛ بلکه تنها باید منتظر قدرت اعجاز الهی از طریق ظهور امام زمان (علیه السلام) باشند؟!
سنّت الهی در تعیین سرنوشت
بی تردید، طبق اراده الهی و مضمون آیات و روایات اهل بیت (علیهم السلام)، ظهور حضرت بقیة الله الأعظم، قطعی و تخلّف ناپذیر بوده و عاقبت، محرومان به حقوق خود خواهند رسید؛ چنانکه می فرماید: وَ نُریدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثین؛ و خواستیم بر كسانى كه در آن سرزمین فرو دست شده بودند منّت نهیم و آنان را پیشوایان [مردم] گردانیم، و ایشان را وارث [زمین] كنیم. (قصص؛ 5) طبق این اراده الهی، جامعه جهانی ایده آل اسلامی و قرآنی، از وعده های قطعی خداوند است وعده هایی که: وَعْدَ اللَّهِ لا یُخْلِفُ اللَّهُ وَعْدَهُ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا یَعْلَمُون؛ وعده خداست؛ خدا وعده اش را خلاف نمى‌كند، ولى بیشتر مردم نمى‌دانند. (روم؛ 6)
خداوند متعال برای انجام وعده های خود، سنّت هایی را قرار داده است که تنها از راه آنها، وعده های خود را محقّق می کند. از جمله سنّت های الهی، لزوم تلاش جوامع برای تغییر به سمت سعادت است؛ چنانکه می فرماید: إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِم؛ در حقیقت، خدا حال قومى را تغییر نمى دهد تا آنان حال خود را تغییر دهند. (رعد؛ 11)
طبق این سنّت الهی، در هر شرایطی برای رهایی از مشکلات، باید به تلاش و مقابله با عوامل آنها برخاست. البتّه در شرایط کنونی که تراکم حوادث، زیاد، و سرعت بروز آنها فزونی یافته، لازم است ضمن تجهیز امّت و جوامع اسلامی به ابزارهای توانای امروزی، با دقّت و هوشیاری هر چه بیشتر، برای تغییر شرایط سخت کنونی تلاش مضاعفی را همراه با صبر و عزمی راسخ در پی بگیریم!
تناسب سختی و أجر
امّا این سؤال که؛ نَبَرد نَفَس گیر در مقابل این همه حوادث و مشکلاتی که توسّط مستکبران جهانی بر مؤمنان تحمیل می شود، چه اثر ویژه ای دارد؟ به عبارت دیگر؛ آیا به نسبت سختی که این جهاد در مقایسه با مقاطع پیشین تاریخ بشری دارد، ثمرات و آثار خاصّی نیز دارد؟
دین اسلام به عنوان کاملترین دین آسمانی، مشتمل بر نسخه بی بدیل تشکیل جامعه جهانی آرمانی و الهی است: هُوَ الَّذی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُون؛ او كسى است كه پیامبرش را با هدایت و دین درست، فرستاد تا آن را بر هر چه دین است پیروز گرداند، هر چند مشركان خوش نداشته باشند. (توبه؛ 33)
تلاش و آرزوی همه انبیاء و اولیای الهی در مسیر تشکیل حکومت آرمانی جهانی بوده که به دست موعود آن، یعنی حضرت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه) محقّق خواهد شد. فرستادگان پیشین الهی مجاهدت های فراوانی در جهت آمادگی بشریّت برای درک و حمایت از آن جهان ایده آل انجام داده اند. مسلّماً نیل به این هدف عظیم آرمانی، مستلزم مجاهدت های فراوان مؤمنان در ادامه راه انبیاء و اولیاء الهی است و چنانکه گفته شد، هر چه به موعد آن تغییر جهانی نزدیک می شویم لازم است جوامع اسلامی تلاش بیشتری را برای تحقّق آن انجام دهند.
این رویکرد، ترجمان حقیقی انتظار است. روایات اهل بیت (علیهم السلام) نیز به همین معنا اشاره دارند. پیامبر گرامی اسلام (صلّی الله علیه و آله) می فرمایند: أَفضَلُ الأَعمالِ أحمَزُها؛ برترین اعمال خیر، سخت ترین آنهاست. (بحار الانوار، بیروت، ج67، ص191، باب 53) با قرار دادن این روایت حضرت، در کنار روایت دیگری که می فرمایند: أفضَلُ أَعمَالِ أُمَّتِی إِنتِظَارُ الفَرَجِ مِنَ اللهِ عَزَّ وَ جَلّ؛ برترین اعمال امّت من انتظار فرج از خداوند بزرگ و بلند قدر است. (الخصال، صدوق، ج۲، ص۶۲۰)، به خوبی در می یابیم که اوّلاً؛ همه این تلاش ها در مقابل حوادث و فتنه های آخر الزمان، ثواب و پاداش ویژه و مضاعف دارد. ثانیاً؛ ثمره بی نظیر و استثنایی این جهاد و انتظار، غلبه بر موانع ظهور موعودی است که به کمک یارانی رقم می خورد که در کوران حوادث قبل از ظهور آبدیده شده اند، و پای در رکاب یاری امامشان حکومت عدل جهانی را بر پا خواهند کرد. آیا این نتیجه، در کنار صدها و هزاران برکت و فایده خُرد دیگر، از جمله عزّت امّت اسلام، پیشرفت های علمی، روانی، سیاسی و... نتیجه کوچکی است؟
کلام آخر
خلاصه اینکه، شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیّت عظیم جهاد و تلاش در عصر حوادث بزرگِ قبل از ظهور، به نفع دنیا و آخرت مؤمنان نبوده و تنها، نجات امّت اسلام و اقامه حکومت عدل جهانی را به تأخیر می اندازد. و توفیق بستر سازی ظهور و یاری امام زمان (علیه السلام) را از ما سلب، و به آیندگان می سپارد. این نگاه، ناشی از حس منفعت طلبی و راحت طلبی است که دوست دارد سنگینی بار مسئولیّت خود را بر دوش دیگران بگذارد؛ حتّی اگر آن دیگری، امام زمانش باشد!
محسن رفیعی وردنجانی
منبع : پایگاه تبیان