پانزدهم رجب 60 ه.ق:
- مرگ معاویه و شروع خلافت یزید بن معاویه.
ـ نامه یزید به والی مدینه جهت اخذ بیعت با امام حسین (علیه السلام).
اواخر رجب 60 ه.ق:
- رسیدن نامه یزید به والی مدینه و عدم بیعت امام حسین (علیه السلام) با یزید.
بیست و هشت رجب 60 ه.ق:
- حركت امام حسین (علیه السلام) از مدینه به سوی مكه (روز یكشنبه).
سوم شعبان 60 ه.ق:
- ورود امام حسین (علیه السلام) به مكه و سكونت آن حضرت و خاندانش در خانه عباس بن عبدالمطلب. (حضور امام در مكه مدت چهار ماه و چند روز بوده است)
دهم رمضان 60 ه.ق:
- وصول نامه مردم كوفه به امام حسین (علیه السلام) توسط عبدالله بن سبع الهمدانی و عبدالله بن وال تمیمی.
دوازدهم رمضان 60 ه.ق:
- وصول یكصد و پنجاه نامه از كوفه به امام حسین (علیه السلام) توسط قیس بن مسهر و عبدالرحمن بن عبدالله و عمارة بن عبید.
چهاردهم رمضان 60 ه.ق:
- وصول نامه سران و مردم كوفه به امام حسین (علیه السلام) توسط هانی بن هانی السبیعی و سعید بن عبدالله النخعی.
پانزدهم رمضان 60 ه.ق:
- حركت جناب مسلم بن عقیل به سوی كوفه.
ـ ارسال نامه توسط امام به رۆسای بصره.
پنجم شوال 60 ه.ق:
- ورود جناب مسلم بن عقیل به كوفه و بیعت هیجده هزار از مردم كوفه با مسلم.
هشتم ذی الحجة 60 ه.ق:
- ورود عمر بن سعد با لشكری انبوه به مكه برای دستگیری امام حسین (علیه السلام) - روز چهارشنبه-.
ـ حركت امام از مكه به سوی كوفه.
ـ ورود ابن زیاد به كوفه و محاصره قصر ابن زیاد توسط مسلم و یارانش.
نهم ذی الحجة 60 ه.ق:
- توطئه ابن زیاد و پراكنده شدن یاران مسلم.
ـ جنگ مسلم با سپاه ابن زیاد.
ـ هواخواهی عباس بذائی (قره‌داغی) از مسلم و شهادت او به دست سربازان ابن‌زیاد.
ـ شهادت مسلم بن عقیل و هانی بن عروه در كوفه به دستور ابن زیاد.
ـ فرود آمدن كاروان امام در «ابطح» و پیوستن ابن ثبیط بصری و فرزندانش به امام.
ـ فرود آمدن كاروان امام حسین(علیه السلام) در مكانی به نام «تنعیم» در دو فرسنگی مكه.
ـ فرود آمدن امام در «صِفاح» و دیدار فرزدق شاعر با امام.
ـ فرود آمدن كاروان امام در «وادی العقیق» و پیوستن عون و محمد فرزندان حضرت زینب (علیهاالسلام) به كاروان امام.
ـ فرود آمدن امام در «وادی الصّفرا».
ـ فرود كاروان امام در «ذات عِرق» و پیوستن گروهی از مسلمانان به امام.
ـ فرود كاروان امام در «حاجِر» در ناحیه «بطن الرمة» و نوشتن نامه‌ای به مسلم بن عقیل و شیعیان كوفه و ارسال آن توسط قیس بن مسهر صیداوی.
پانزدهم ذی الحجة 60 ه.ق:
- فرود كاروان امام در «فَیْدْ».
ـ فرود كاروان امام در «اجفُر».
بیست و دوم ذی الحجة 60 ه.ق:
- شهادت میثم تمار (صحابه امام علی علیه السلام) در كوفه توسط ابن زیاد.
ـ ارسال نامه امام به كوفه توسط عبدالله بن یقطر (برادر رضاعی امام).
بیست و ششم ذی الحجة 60 ه.ق:
- ورود كاروان امام به «زروُد»، نزدیكی «خزیمیه».
ـ پیوستن «زهیر بن قین» به امام.
ـ ورود كاروان امام به منطقه «زباله» در نزدیكی كوفه.
ـ رسیدن خبر شهادت مسلم بن عقیل و هانی بن عروة به امام.
ـ ورود كاروان امام به «ثعلبیة» و توقف شبانه در آنجا.
ـ ورود كاروان امام به «القاع».
ـ عبور كاروان امام از «درة العقبة» در نزدیكی بیابان‌های كوفه.
ـ ورود به «شراف» و توقف شبانه در آنجا.
بیست و هفتم ذی الحجة 60 ه.ق:
- روبه‌رو شدن كاروان امام حسین(علیه السلام) با سپاه حر بن یزید ریاحی.
ـ قرار گرفتن كاروان امام در دامنه كوه «ذو حُسَم‌ْ».
ـ جلوگیری حرّ از حركت كاروان امام به سوی كوفه.
ـ حركت كاروان امام به منطقه «البیضة».
بیست و هشتم ذی الحجة 60 ه.ق:
- عبور كاروان امام از «عُذیب‌ِ الهجانات».
ـ رسیدن خبر شهادت عبدالله بن یقطر در كوفه به دست ابن زیاد.
ـ عبور كاروان امام از قادسیه.
ـ فرود كاروان امام در «قصر بنی مُقاتل» و توقف شبانه در آنجا.
دوم محرم 61 ه.ق:
- ورود كاروان امام به كربلا (روز پنجشنبه).
ـ حركت عمر بن سعد با لشكری انبوه به كربلا.
سوم محرم 61 ه.ق:
- ورود سپاه عمر بن سعد به كربلا.
ششم محرم 61 ه.ق:
- تجمع بیست هزار نفر در سپاه عمر سعد.
ـ رسیدن نامه ابن زیاد به عمر بن سعد مبنی بر بستن راه رودخانه فرات به روی كاروان امام.
ـ آمادگی گروهی از قبیله بنی اسد برای پیوستن به امام و حمله چهارصد نفر از سپاه عمر سعد به آن قبیله و كشتار آنان.
هشتم محرم 61 ه.ق:
- حركت حضرت عباس علیه السلام با بیست و هشت نفر (یا سی سوار و بیست پیاده با بیست مشك آب) به طرف رود فرات و آوردن آب بعد از درگیری با مأموران عمر بن سعد.
ـ ملاقات شبانه امام با عمر سعد.
ـ صدور فرمان جنگ توسط ابن زیاد.
نهم محرم 61 ه.ق:
- حركت لشكر عمر بن سعد به سوی كاروان امام.
ـ مهلت خواستن امام از عمر بن سعد برای یك شب.
ـ آوردن امان‌نامه توسط شمر برای حضرت ابوالفضل علیه السلام و برادرانش و خودداری آنان از پذیرفتن امان‌نامه.
ـ آماده‌سازی كاروان امام برای جنگ فردا.
دهم محرم 61 ه.ق:
- وقوع فاجعه جانسوز كربلا و شهادت امام حسین (علیه السلام) و هفتاد و دو تن از یاران وفادارش (جمعه یا شنبه).
غروب دهم محرم:
- غارت خیمه‌های امام و آتش زدن آنها.
ـ اسیر گرفتن بازماندگان كاروان امام.
ـ اسب تاختن بر جسد شهدا.
ـ فرستادن سر شهدا به كوفه.
یازدهم محرم 61 ه.ق:
حركت اسرا به سوی كوفه.
دوازدهم محرم 61 ه.ق:
- ورود كاروان اسرا به كوفه.
ـ سخنرانی حضرت زینب و ام كلثوم و فاطمه(علیهم السلام) در كوچه‌های كوفه.
ـ دفن شهدا در كربلا توسط جمعی از مردم قبیله بنی اسد.
ـ سخنرانی ابن زیاد در مسجد كوفه و اعتراض عبدالله عفیف به ابن زیاد و دستگیری و شهادت عبدالله، به دستور ابن زیاد.
پانزدهم محرم 61 ه.ق:
حركت كاروان اسرا از كوفه به شام.
اول صفر 61 ه.ق:
- ورود كاروان اسیران به شام (بعد از هیجده روز).
ـ سخنرانی حضرت زینب (علیهاالسلام) در كاخ یزید.
ـ سخنرانی امام سجاد(علیه السلام) در مسجد جامع شام.
سوم صفر 61:
شهادت رقیه بنت الحسین(علیهاالسلام)
بیستم صفر 61 ه.ق:
- ورود جابر بن عبدالله انصاری به كربلا برای زیارت.
ـ ورود كاروان اسیران به كربلا برای زیارت مزار شهدا.
ـ حركت از كربلا به مدینه.
ـ ورود كاروان اسیران به مدینه.
ـ سخنرانی امام سجاد(علیه السلام) در دروازه مدینه.
ـ ورود به مسجدالنبی و زیارت حرم مطهر پیامبر.
منازل مسیر كاروان امام از مكه تا كربلا
منزل اول: ابطح
منزل دوم: تنعیم
منزل سوم: صِفاح
منزل چهارم: وادی العقیق
منزل پنجم: وادی الصّفرا
منزل ششم: ذات‌ِ عِرق
منزل هفتم: حاجِر
منزل هشتم: فَید
منزل نهم: اِجفَر
منزل دهم: خُزَیمیّه
منزل یازدهم: شقوق
منزل دوازدهم: زرود
منزل سیزدهم: ثعلبیه
منزل چهاردهم: زباله
منزل پانزدهم: القاع
منزل شانزدهم: عقبه
منزل هفدهم: قرعاء
منزل هجدهم: مغیثه
منزل نوزدهم: شراف
منزل بیستم: ذَوحُسُم
منزل بیست و یكم: البیضه
منزل بیست و دوم: عُذیب الهجانات
منزل بیست و سوم: قصر بنی مقاتل
منزل بیست و چهارم: نینوا
منزل بیست و پنجم: كربلا
منابع:
1- با كاروان امام حسین (علیه السلام) از مدینه تا كربلا، بهاء الدین قهرمانی نژاد شائق، انتشارات شكوری، قم، 1378 ش.
2ـ پیام‌آور عاشورا، سید عطاءالله مهاجرانی، انتشارات اطلاعات، تهران، چاپ چهارم، 1376 ش.
3ـ تحقیق درباره اول اربعین حضرت سیدالشهداء، سید محمدعلی قاضی طباطبائی، تبریز، چاپ دوم، 1397 ه.ق.
4ـ حماسه‌سازان كربلا، محمد سماوی، ترجمه: عقیقی بخشایشی، دفتر نشر نوید اسلام، قم، 1369 ش.
5ـ خورشید بر نیزه، دكتر نورالله حسین‌خانی، انتشارات مسعی ـ نشر خیرالله، تهران، چاپ اول، 1379 ش.
6ـ لهوف، سید بن طاووس، ترجمه: دكتر عقیقی بخشایشی، دفتر نشر نوید اسلام، قم، چاپ چهارم، 1378 ش.
داریوش عشقی
بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان
منبع : پایگاه تبیان