اعمالی در پیشگاه الهی ارزش دارد که همراه با اخلاص و رضایت الهی باشد، و افرادی در نزد او منزلت دارند که در مسیر رضایت حق قدم بردارند.
خداوند متعال برای سهولت پیمودن راه هدایت و رسیدن به قله های سعادت، علاوه بر دستورات و کتابهای آسمانی، الگوهای عملی را نیز معرفی فرموده است تا مردم با اقتدا به رفتار آنها راه حقیقت و راستی را به درستی و آسانی بپیمایند. تمام انبیا از این افراد می باشند و در راس همه، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله قرار دارد.
قرآن کریم در مورد اقتدا به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «ولکم فی رسول الله اسوة حسنة»[1]«برای شما در [رفتار] رسول خدا الگوی نیکویی است.»
بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله اسوه های امت، امامان معصوم علیهم السلام و اهل بیت آن حضرت می باشند، و یکی از این اسوه ها، سرور شهیدان، حسین بن علی علیه السلام است.
خود آن بزرگوار در نامه ای به سلیمان بن صرد خزاعی و مسیب و.. . نوشت: «فلکم فی اسوة؛[2]برای شما در رفتار من الگو است.» از این جهت لازم است شیعیان با اوصاف و ویژگی های آن بزرگوار آشنا شوند، و خود را با او همرنگ نمایند. آنچه در پیش رو دارید، اشاره ای به برخی ویژگی ها و اوصاف سیدالشهداء، حسین بن علی علیه السلام است.
1.اخلاص و خدامحوری
در پیشگاه الهی تنها اعمالی ارزش دارد که با اخلاص و رضایت خداوند همراه باشد، به همین جهت تمام اعمال در قرآن کریم به نوعی مقید به اخلاص و قصد قربت شده اند. درباره جهاد می فرماید: «و الذین جاهدوا فی سبیل الله»؛[3]«کسانی که در راه خداوند جهاد کردند» و درباره شهادت می خوانیم «الذین قتلوا فی سبیل الله»؛[4]«کسانی که در راه خدا کشته شدند.» درباره انفاق می خوانیم: «و الذین ینفقون اموالهم فی سبیل الله»؛[5]«کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می کنند.»
و کسانی را قرآن به عنوان اسوه مطرح نموده، که کارشان بر محور رضای خداوند بوده است، از جمله:
1.از زبان حضرت ابراهیم می خوانیم: «قل ان صلاتی و نسکی و محیای و مماتی لله رب العالمین لا شریک له و بذالک امرت و انا اول المسلمین»[6]بگو: نماز و تمام عبادات من، و زندگی و مرگ من، همه برای خداوند، پروردگار جهانیان است. همتایی برای او نیست، و به همین مامور شده ام و من نخستین مسلمانم.»
2.درباره امیرمؤمنان در قرآن می خوانیم: «و من الناس من یشری نفسه ابتغاء مرضاة الله والله رؤوف بالعباد» ؛«و از مردم کسی است که جان خود را به خاطر خشنودی خدا می فروشد، و خداوند نسبت به بندگان مهربان است.»[7]
3.قرآن درباره اهل بیت علیهم السلام می فرماید: «و یطعمون الطعام علی حبه مسکینا و یتیما و اسیرا انما نطعمکم لوجه الله لا نرید منکم جزاء و لا شکورا»؛[8] «غذا [ی خود] را با اینکه به آن علاقه دارند، به «مسکین» و «یتیم» و «اسیر» می دهند [و می گویند:] ما شما را بخاطر خدا اطعام می کنیم، و هیچ پاداش و سپاسی از شما نمی خواهیم.»
از آنچه بیان شد و غیر آن از آیات قرآن به خوبی استفاده می شود که اعمالی در پیشگاه الهی ارزش دارد که همراه با اخلاص و رضایت الهی باشد، و افرادی در نزد او منزلت دارند که در مسیر رضایت حق قدم بردارند.
اخلاص در روایات
1.همه چیز برای خدا:
علی علیه السلام فرمودند: «طوبی لمن اخلص لله عمله و علمه و حبه و بغضه و اخذه و ترکه و کلامه و صمته؛[9] خوشا به حال کسی که عمل و علم و دوستی و دشمنی و گرفتن و ترک کردن و سخن گفتن و سکوتش رابرای خداوند خالص کرده است.»
از رجب علی خیاط نقل شده است که: «در تشییع جنازه آیة الله بروجردی رحمه الله جمعیت بسیاری آمدند و تشییع باشکوهی شد، در عالم معنا از ایشان پرسیدم که چطور شد از شما این اندازه تجلیل کردند؟ فرمود: تمام طلبه ها را برای خدا درس می دادم.»[10] پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به اباذر فرمود: «یا اباذر لیکن لک فی کل شیء نیة صالحة حتی فی النوم و الاکل؛[11]ای ابوذر! باید در هر کاری نیتی پاک داشته باشی، حتی در خوردن و خوابیدن».
2.فقط اعمال خالص:
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «اذا عملت عملا فاعمل لله خالصا لانه لا یقبل من عباده الاعمال الا ما کان خالصا؛[12] هرگاه عملی انجام دادی، پس برای خدا خالصانه انجام بده؛زیرا خداوند فقط اعمالی را از بندگان می پذیرد که خالصانه انجام شده باشد.»
3.راس طاعت:
امام صادق علیه السلام فرمودند: «راس طاعة الله الرضا بما صنع الله فیما احب العبد و فیما کره[13]؛سر [و اساس بندگی خداوند، راضی بودن به آن چیزی است که خداوند پیش می آورد؛در آنچه بنده دوست دارد و یا ناخوشایند اوست.»
4.رضایت خدا یا مردم:
امام حسین علیه السلام فرمود: «من طلب رضا الله بسخط الناس کفاه الله امور الناس ومن طلب رضا الناس بسخط الله وکله الله الی الناس؛[14] هرکس رضایت خدا را بخواهد هر چند با خشم مردم همراه شود؛ خداوند او را از امور مردم کفایت می کند، و هر کس که دنبال رضایت مردم باشد با به خشم آوردن خداوند، خداوند او را به مردم وامی گذارد.»
امام حسین علیه السلام و رضایت الهی
از بارزترین ویژگی ها و اوصاف امام حسین علیه السلام این است که در تمام زندگی، گفتار و رفتار و کردارش طبق رضایت حق و در مسیر الهی بود. جز از رضای خدا دم نزد و جز خدا ندید و جز سخن خدا نشنید و راستی که او به تمام معنی یک بنده سراپا تسلیم الهی بود. به نمونه هایی در این رابطه اشاره می شود:
1.قیام برای خدا:
آن حضرت فرمودند: «اللهم انک تعلم انه لم یکن ما کان منا تنافسا فی سلطان، ولا التماسا من فضول الحطام ولکن لنری المعالم من دینک ونظهر الاصلاح فی بلادک و یا من المظلومون من عبادک و یعمل بفرائضک و سنتک و احکامک؛[15]
بار خدایا! تو خود می دانی آنچه از ما سر زد، رقابت برای دستیابی به سلطنت و آرزوی زیاد کردن کالای بی ارزش دنیا نبوده است؛بلکه برای این بوده که نشانه های دین تو را افراشته ببینیم و اصلاح را در شهرهایت آشکار نماییم و بندگان ستمدیده ات منیت یابند و به واجبات و سنتها و احکام تو عمل شود.»
2.درخواست خشنودی خدا:
امام حسین علیه السلام در کنار قبر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به درگاه خداوند عرض می کند: «اللهم انی احب المعروف و انکر المنکر وانا اسئلک یا ذالجلال[16] و الاکرام بحق القبر ومن فیه الا اخترت من امری هذا ما هو لک رضا ولرسولک فیه رضی؛[17] خدایا! براستی من معروف را دوست دارم و منکر را زشت می دارم. ای خدای بزرگ و بزرگوار! من از تو می خواهم به حق این قبر [پیامبر اکرم] و کسی که درون آن است، که برای من در این قیام آنچه رضایت تو و پیامبرت در آن است پیش آوری.»
3.هرچه خدا بخواهد:
پس از آنکه امام حسین علیه السلام از مدینه به سوی مکه حرکت کرد، در مکه سخنان زیادی ایراد فرمود. در یکی از آنها فرمود: «الحمد لله و ما شاء الله و لا قوة الا بالله... رضی الله رضانا اهل البیت نصبر علی بلائه؛[18] سپاس برای خداست، آنچه خدا بخواهد [همان خواهد بود] و قوتی جز برای خدا نیست...، خشنودی خدا، خشنودی ما اهل بیت است و در مقابل بلای او صبر می کنیم.»
4.فقط برای خدا:
هنگامی که تیر به سینه حضرت اصابت کرد و به زمین افتاد فرمود: «بسم الله و بالله وفی سبیل الله وعلی ملة رسول الله؛[19] به نام خدا و به یاد خدا و در راه خدا و بر دین رسول خدا [شهید می شوم].»
الهی در رهت از سرگذشتم
هم از عون و هم از جعفر گذشتم
رضا دادم تنم بی سر بگردد
ستوران بر همه پیکر بگردد
رضا دادم که اکبر کشته گردد
تن پاکش به خون آغشته گردد
زکینه پیکرم پامال گردد
زعشقت سر زنی بر دار گردد
امام حسین علیه السلام نه تنها در لحظه شهادت زمزمه «فی سبیل الله» به زبان داشت بلکه همیشه در صبحگاهان و شامگاهان این دعا را به زبان داشت: «بسم الله وبالله ومن الله و الی الله وفی سبیل الله و علی ملة رسول الله، و توکلت علی الله، و لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم. اللهم انی اسلمت نفسی الیک، و وجهت وجهی الیک و فوضت امری الیک، ایاک اسال العافیة من کل سوء فی الدنیا و الآخرة؛[20] به نام خدا و به یاد خدا، از خداوند و به سوی او، و در راه او، بر آیین پیامبر او، و بر خداوند توکل کردم و نیرو و قدرتی جز به [اراده] خداوند بزرگ نیست. پروردگارا! جانم را به تو تسلیم کرده و چهره ام را به سوی تو گردانده و کارم را به تو واگذار نموده و از تو سلامتی از هر بدی در دنیا و آخرت را خواهانم.» در سراسر دعای فوق خدا محوری، رضایت الهی، و خشنودی به رضایت خداوند موج می زند.
پی نوشت ها
[1]احزاب/21.
[2]محمدباقر مجلسی، بحارالانوار (بیروت، دار احیاء التراث العربی)، ج 44، ص 381.
[3] بقره/20 و 218.
[4] بقره/169.
[5] بقره/262.
[6] انعام/162.
[7] بقره/207.
[8] هل اتی (انسان) /7 - 8.
[9] محمدی ری شهری، منتخب میزان الحکمه، سیدحمید حسینی (قم - دارالحدیث، 1380، چاپ دوم).
[10] محمدی ری شهری، کیمیای محبت (دارالحدیث، چاپ سوم، 1378)، ص 185.
[11] منتخب میزان الحکمه (همان)، ص 520، روایت 6322.
[12] همان.
[13] همان، ص 220، روایت 2615؛بحارالانوار، ج 71، ص 208، حدیث 17.
[14] همان، ص 221، روایت 2637.
[15] موسوعة (همان)، ص 276.
[16] همان.
[17] همان، ص 287؛بحار، ج 44، ص 328؛فرهنگ سخنان امام حسین علیه السلام (همان) ص 385؛مقتل الحسین، خوارزمی، ج 1، ص 186.
[18] بحارالانوار، ج 44، ص 366؛فرهنگ سخنان امام حسین، ص 274؛عوالم بحرانی، ج 17، ص 216.
[19] سوگنامه آل محمد صلی الله علیه و آله، ص 359؛منتهی الامال، (علمیه اسلامیه)، ج 1، ص 286.
[20] بحارالانوار، ج 86، ص 313، حدیث 65؛فرهنگ سخنان امام حسین علیه السلام (همان)، ص 316.
منبع : حوزه نت