دارالعرفان/ مراسم سوگواری سالروز شهادت امام جعفر صادق(ع) با حضور کارکنان مؤسسه علمی فرهنگی دارالعرفان برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل مؤسسه علمی فرهنگی دارالعرفان، حجت الاسلام و المسلمین فخرالدین اسدی طوسی با اشاره به عظمت علمی امام صادق(ع) اظهار داشت: دوران سی و چهار ساله امامت امام صادق(ع)، عصر شکوفایی معارف اهل بیت(ع) بود. آن حضرت در این دوران از درگیری بنی امیه و بنی عباس و اشتغال آن‌ها به خودشان استفاده کرده و با توجه به نیاز شدید جامعه آن زمان و آماده بودن زمینه اجتماعی، با ایجاد یک حوزه وسیع علمی ودینی، به تربیت شاگردان بسیاری در زمینه‌های مختلف علمی و مذهبی پرداختند. عده شاگردان معروف ایشان را تا چهار هزار نفر و مجموع آن‌ها را تا 12 هزار نفر هم نوشته‌اند. به این ترتیب آن حضرت ضمن مبارزه با شبهات مسموم بدعت‌گزاران، اسلام نام محمّدی را از زیر حجاب تیره و تار اسلام بنی امیه و بنی عباس بیرون آوردند.
عصر شکوفایی معارف اهل‌بیت(ع)
وی افزود: عصر امام صادق(ع) در قرن دوم هجری قمری، عصر شکوفایی دانش، فقه، کلام، مناظره، حدیث و روایت و در آن سوی، عصر بدعت‌ها، گمراهی‌ها و گسترش مذهب‌های مختلف بود؛ بنابراین آن حضرت با توجه به نیاز جامعه آن روز و در پرتو شرایط آماده و آرامش به وجود آمده برای بنی‌هاشم به واسطه درگیری حکومت‌های بنی امیه و بنی عباس با تأسیس مجالس درس و مراکز علمی به تربیت شاگردان بسیار پرداخت. آن حضرت با شرکت در مناظرات و مباحثات علمی و مذهبی علاوه بر آشکار ساختن چهره راستین اسلام و فقه آل محمّد، شبهات دروغ‌سازان و نیرنگ‌بازان اموی و عباسی را نیز پاسخ می‌گفت و توطئه‌های آنان را باطل می‌کرد.
دستگیری از محرومان
حجت الاسلام اسدی طوسی ادامه داد: مرحوم کلینی(ره) در کتاب اصول کافی از هشام بن سالم نقل کرده است: همین که پاسی از شب می‌گذشت امام صادق(ع) انبانی از نان و گوشت و پول فراهم می‌آورد و آن را بر دوش می‌گرفت و به سوی خانه نیازمندان مدینه رهسپار شده و آن‌ها را در میانشان، تقسیم می‌کرد. آنان نیز تا هنگامی که امام صادق(ع) از دنیا رفت و این کار متوقف شد او را نمی‌شناختند، آن هنگام بود که دانستند شخصی که شبانه به یاری‌شان می‌شتافت امام صادق(ع) بوده است.
خیرخواهی و گذشت
امام صادق(ع) نیز همچون، دیگر ائمه هدی، مصداق روشن انسان کامل و نمونه عالی گذشت و خیرخواهی بودند. در این باره گفته‌اند روزی، مردی به نزد امام صادق(ع) آمد و گفت: پسر عموی ایشان، به آن حضرت ناسزا گفته و در این راه از چیزی فرو گذار نکرده است. امام با شنیدن این سخن از جای برخاسته و دو رکعت نماز گزاردند و آن‌گاه چنین دعا کردند: «خداوندا، من حق خود را بر او بخشیدم، جود و کرم تو از من بیشتر است او را ببخش و گفتار و کردارش را بر او مگیر» و پیوسته آن فرد را دعا می‌کردند.
نماز ملکوتی
امامان معصوم، با تزکیه نفس و عبادت خالصانه خویش، صعودی شکوهمندانه بر قله‌های کمال انسانی داشتند. آنان در نماز و نیازشان، از مرز «خود» گذشته و در وادی از خود بی‌خودی سیر می‌کردند. درباره نماز امام صادق(ع) گفته‌اند: روزی با حالی ملکوتی مشغول نماز بودند و آیات قرآن را در نماز تلاوت می‌کردند. ناگهان از حال رفتند. پس از لحظاتی که به حال عادی بازگشتند، حاضران از ایشان پرسیدند: «این چه حالی بود که به شما دست داد؟» آن بزرگوار در پاسخ فرمودند: «آیات قرآن را تکرار کردم، تا این که به حالتی رسیدم که گویی آن آیات را به طور مستقیم از زبان نازل کننده آیات، می‌شنیدم».
کار و تلاش
مکتب امام صادق(ع)، مکتب امامت، خلافت الهی و هدایت انسان‌ها است، و گاه حتی مکتب درس‌آموزی برای کسب روزی حلال. ایشان خود پیوسته کار و تلاش می‌کردند و دیگران را هم به این امر، سفارش می‌نمودند و نمی‌خواستند که فردی در جامعه از کوشش برای کسب روزی حلال، بازماند. ایشان کار و تلاش برای کسب روزی را وسیله حفظ آبرو تلقی کرده و می‌فرمودند: «آدمی باید در پیِ کسب و کار برای حفظ آبروی خود باشد».
قناعت
امام صادق(ع) مصداق روشن کسانی بودند که کم مصرف می‌کنند و زیادبهره می‌دهند و هم مصداق آیه 67 سوره فرقان، در وصف بندگان راستین خدا: «بندگان خالص خدا کسانی هستند که در هزینه خود نه اسراف در پیش می‌گیرند و نه سخت‌گیری، بلکه در میان این دو، حد اعتدالی دارند».
ایشان درباره میانه‌روی اقتصادی می‌فرمودند: «من ضامنم که اگر کسی میانه‌رو باشد، فقیر نگردد».
ساده زیستی
امام صادق(ع) در همه شئون زندگی، سیره پیامبر اکرم(ص) را الگوی رفتار خود قرار داده بودند. در بسیاری از وقت‌ها، با کارگران و غلامان خود بر سر یک سفره می‌نشستند و بدون هیچ غروری با آنان هم غذا می‌شدند. در خوردن غذا آرام و صبور بودند و هرگز با حرص و ولع غذا نمی‌خوردند و مانند برخی از متکبران، غذای مخصوص و متفاوت از دیگران نداشتند.
شخصیّت علمی و معنوی
حجت الاسلام اسدی در ادامه سخن افزود: امام صادق(ع) از نظر علمی و معنوی دارای مقامی والا و ارزشمند بودند به گونه‌ای که می‌توان گفت همه علوم اهل‌بیت(ع) در وجود ایشان جمع بود. ابن‌حجر (دانشمند اهل سنت) در کتاب صواعق در این‌باره می‌گوید: «او، آن قدر مباحث فقهی را در جهان عرضه کرده که قبل و بعد او سابقه ندارد».
فعالیت‌های سیاسی آن حضرت
همچنین امام(ع) علاوه بر فعالیت در زمینه‌های علمی، در عرصه سیاست نیز حضوری گسترده داشتند و مبارزات سیاسی خود را با تکیه بر امامت و رهبری اهل‌بیت آغاز کردند. ایشان در فرصت‌های مناسب، از جمله در روز عرفه و در اجتماع عظیم حجاج در مراسم حج، حکومت را حق خود معرفی می‌کردند. همچنین آن حضرت، پیروِ فعالیت‌های سیاسی خود، به منظور تبلیغ جریان اصیل امامت، نمایندگانی به مناطق مختلف می‌فرستادند و با تأیید و تشویق قیام‌های اسلامی، نقش مهمی را در پیشرفت و گسترش آن قیام‌ها برعهده داشتند.
اخلاق اجتماعی
درباره شیوه رفتاری امام صادق(ع) با مردم نیز گفته‌اند: ایشان فردی خوش مجلس و خوش سخن بودند. با مردم روابط گرم، و معاشرتی صمیمانه داشتند، ولی این گرمی و صمیمیت سبب آن نمی‌شد که در مجلس ایشان، کار خارج از نزاکتی صورت گیرد. آن امام، هرگز کلام کسی را قطع نمی‌کرد و پس از پایان سخنان دیگران، حرف و سخنشان را آغاز می‌کردند. همچنین ایشان با چهره‌ای بشاش و گشاده و با لبانی متبسم با مردم روبرو می‌شدند چنانچه مالک بن انس یکی از شاگردان امام(ع) و پیشوای مذهب مالکی می‌گوید: «او فردی شوخ طبع و خنده رو بود».
در سخن دیگران
امام جعفر صادق(ع) از نظر علم و فضل سرآمد روزگار خود به‌شمار می‌آمد، چنانچه مالک بن انس، درباره آن حضرت گفته است: «در فضیلت و دانش و عبادت و پارسایی، هیچ دیده‌ای چون جعفر بن محمّد را ندیده و هیچ گوشی توصیف او را نشنیده و بر هیچ قلبی خطور نکرده است، او بسیار سخی، خوش برخورد و پر فایده بود».
همچنین هنگامی که از ابوحنیفه درباره فقیه‌ترین کسی که دیده، پرسش شد گفت: «فقیه‌ترین کسی که دیده‌ام جعفر بن محمّد بوده است».
پاسخ کوبنده امام صادق(ع) به طاغوت زمان خویش
روزی منصور دوانیقی، یکی از خلفای عباسی به امام(ع) نوشت: چرا مانند دیگران نزد ما نمی‌آیی؟ امام در پاسخ فرمود: «ما [از مال دنیا] چیزی نداریم که برای آن، از تو بیمناک باشیم و تو نیز از نظر اخروی چیزی نداری که به آن دلیل به تو امیدوار گردیم. تو نه داری نعمتی هستی که به دلیل آن به تو تبریک گوییم و نه خود را در بلا و مصیبتی می‌بینیم که به دلیل آن تو را تسلیت دهیم؛ پس چرا نزد تو بیاییم؟!» منصور نوشت: «برای نصیحت ما بیایید». امام پاسخ دادند: «اگر کسی اهل دنیا باشد تو را نصیحت نمی‌کند و اگر هم اهل آخرت باشد، نزد تو نمی‌آید».
مذهب جعفری
ایشان افزود: اگر بپرسند که چرا مکتب تشیع، به اسم امام صادق(ع) نامیده شده و به مذهب جعفری مشهور است؟ در پاسخ می‌توان گفت: دوران امامت امام صادق(ع) نسبت به ائمه دیگر بیشتر و حدود 34 سال بود و این مدت، زمان بسیار خوبی بود تا ایشان در ادامه فعالیت‌های پدر بزرگوارشان و در پرتو فرصت به وجود آمده، با توجه به نیاز جامعه آن روز و افزایش سطح علمی مسلمانان، نسبت به عصر امامان قبلی، بتوانند علم خود را ظاهر ساخته و با آشکار ساختن حقیقت، ریشه گرایش‌ها و مذاهب باطل را بخشکانند.
جاذبه، هیبت و شکوه امام صادق(ع)
امام(ع) به منظور گسترش اسلام و تبلیغ جریان اصیل امامت و افزایش آگاهی و معلومات علمی مسلمانان، کلاس‌های درسی بسیاری برگزار می‌کردند. در این کلاس‌ها از همه دسته‌ها، گروه‌ها و از سنین مختلف و رتبه‌های متفاوت علمی حضور می‌یافتند. و همگان حق اظهار نظر و انتقاد داشتند؛ اگرچه عظمت، جلال و هیبت امام به گونه‌ای بود که همه با احترام، با آن حضرت برخورد می‌کردند. امام صادق(ع) منبع فیض بودند و مردم از گوشه و کنار کشورهای اسلامی به خدمت آن حضرت می‌آمدند تا از مجلس درس ایشان فیض گیرند.
توبه، سبب شادی خداوند
خداوند متعال، معدن بی‌کران لطف و مهربانی است، و دوست دارد که بندگانش همیشه در راه راست گام بردارند و در صورت ارتکاب گناه، از ادامه آن عمل ناپسند دست برداشته و پرونده تاریک خود را به نور توبه روشن کنند؛ ازاین‌رو هرگاه که انسان خطاکار، با توجه دقیق به پیامدهای خطرناک عمل خود و ترس از مجازات الهی از کرده خود پشیمان شود، می‌تواند با عدم تکرار خطاهای گذشته، به عفو و بخشش خداوند مهربان امیدوار بوده و به این ترتیب ذات اقدس الهی را از خویش خشنود سازد. چنانچه امام صادق(ع) دراین‌باره می‌فرمایند: «همانا خدای عزوجل از توبه بنده مؤمنش، شاد می‌شود، همچنان که یکی از شما از یافتن گمشده خود خشنود می‌شود».
دنیا و آخرت
از مزایای دین مبین اسلام، ایجاد هماهنگی میان دنیا و آخرت، از راه توجه متعادل به امور معنوی و مادی است؛ چرا که دین اسلام، مادیات را مقدمه معنویات و دنیا را وسیله‌ای برای آخرت می‌داند؛ و ازاین‌روست که با رهبانیت و ترک دنیا مخالف است و از سوی دیگر عشق به دنیا و فراموش کردن خدا را نیز درست نمی‌داند. امام صادق(ع) درباره لزوم برقراری تعادل بین نیازهای دنیوی و اخروی می‌فرمایند: «کسی که دنیایش را برای آخرت خویش، یا آخرتش را برای دنیای خود، ترک کند از ما نیست».
فرو خوردن خشم
اگرچه دشوار است که انسان هنگام خشم بر خود مسلط باشد، در آن حال سخن خلافی نگوید و مرتکب عمل ناپسندی نشود؛ اما اگر انسان، این دشواری را تحمل کرده و برخود هموار سازد، ارج و پاداش شایسته‌ای خواهد داشت چنان چه امام صادق(ع) دراین‌باره فرموده است: «بنده‌ای نیست که خشمی فرو خورد، مگر این که خداوند عزیز و بزرگ، عزت او را در دنیا و آخرت زیاد کند».
انتهای پیام /
منبع : پایگاه عرفان