دارالعرفان/ محقق، مفسر، مترجم و پژوهشگر علوم و معارف قرآنی گفت: نفس انسان، انسان را به زشتی دعوت می‌کند و فرمان می‌دهد؛ البته هرکسی که گرفتار هوای نفسش در این دنیاست، باید یقین داشته باشد که این نفس محال است از دریای گناه سیر شود؛ اگر سیر می‌شد که گنهکاران حرفه‌ای از گناه سیر می‌شدند و توبه می‌کردند.
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل مؤسسه علمی فرهنگی دارالعرفان، استاد حسین انصاریان در سخنرانی خود در حسینیهٔ هدایت، اظهار داشت: مسئلهٔ محبوبان پروردگار و آنهایی که خداوند مهربان با عشق بی‌نهایتش، عاشق آنهاست و اینکه چه‌چیزی سبب می‌شود انسانی محبوب خدا می‌شود، پروندهٔ عظیمی است! یک دریاست و داستان بسیار مفصّلی است. امیرالمؤمنین(ع) در نهج البلاغه می فرماید: «ان من احب عباد الله الیه عبداً اعانه اللهُ علی نفسه» محبوب‌ترین عبد در پیشگاه پروردگار کسی است که خداوند او را بر ضد تمام خواسته‌های نامشروع خودش کمک کرده است.
نفس انسان، انسان را به زشتی دعوت می‌کند و فرمان می‌دهد
وی ادامه داد: تمام آلودگی‌های مردم تاریخ و نودوچند درصد مردم این پنچ قاره در این روزگار، محصول حکومت نفس امّارهٔ مردم بر مردم هستند. قرآن مجید می‌فرماید: «إِنَّ اَلنَّفْسَ لَأَمّٰارَةٌ بِالسُّوءِ» (سورهٔ یوسف، آیهٔ 53). نفس انسان، انسان را به زشتی دعوت می‌کند و فرمان می‌دهد؛ البته هرکسی که گرفتار هوای نفسش در این دنیاست، باید یقین داشته باشد که این نفس محال است از دریا گناه سیر شود.
معدهٔ نفس هرگز سیر نخواهد شد!
استاد اخلاق حوزه های علمیه گفت: یکی از حکمای الهی نوشته بودند: معدهٔ هوای نفس یا به عبارتی، مجموعهٔ خواسته‌های نامشروع به‌وسیلهٔ چشم (دیدنی‌ها)، شنیدنی‌ها، لمس کردنی‌ها و ارتباطات، شعله‌ور می‌شود و انسان را سرِ چهارراه خواستن‌های بی‌محاسبه، نامعقول و نامشروع قرار می‌دهد که این خواسته‌ها هم اصلاً قید و شرطی ندارد یعنی به هیچ‌چیز محدود نیست. او از درون به انسان می‌گوید که پول می‌خواهم؛ این هوا، یا این نفس، یا این نفس امّاره، یا تعبیرهای دیگری که از این حالت منفیِ باطنی ایجاد شده است که می‌گوید مال می‌خواهم. هیچ‌وقت در تاریخ نیامده است این مال‌خواهی را به این مقیّد کند که وقتی دست‌درازی می‌کنی؛ مال یتیم، رشوه، اختلاس، دزدی یا تقلب در جنس نباشد، فقط می‌گوید می‌خواهم. حالا ایشان نوشته بود: اگر این مجموعهٔ می‌خواهم‌ها پاسخ داده شود؛ معدهٔ نفس سیر نمی‌شود! چون اگر سیرشدنی بود، گنهکار دوهزار گناه می‌کرد و می‌گفت دیگر استفراغم می‌گیرد و بالا می‌آورم؛ یا میلیاردها تومان می‌دزدید و می‌گفت بس است، دیگر بالا می‌آورم! اما خیلی راحت هضم و قبول می‌کند.
وی اظهار کرد: همچنین ایشان نوشته بود: ظرفیت این معده با جهنم یکی است و بعد دلیل آورده که به کتاب خدا -قرآن- مراجعه کنید؛ ما از تعداد دوزخیان عالم خبر نداریم و فقط می‌دانیم که کتاب خدا می‌فرماید: «وَ لَقَدْ ذَرَأْنٰا لِجَهَنَّمَ کثِیراً مِنَ اَلْجِنِّ وَ الْإِنْسِ» (سورهٔ أعراف، آیهٔ 179)؛ ولی این کثیراً را دربارهٔ بهشتی‌ها نمی‌گوید و فقط می‌گوید: «إِنَّ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّٰالِحٰاتِ لَهُمْ جَنّٰاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ» (سورهٔ بروج، آیهٔ 11).
مشخص نیست که جهنم چقدر گنجایش دارد
استاد انصاریان در مورد گنجایش جهنم و بهشت گفت: بنا به روایات و مخصوصاً روایات امیرالمؤمنین(ع)، دوزخ هفت طبقه است که اسم‌هایشان هم بیان شده است؛ «سَقَر»، «هاویه» و با نام‌های دیگر. امیرالمؤمنین(ع) طرح جهنم را این‌طور بیان کرده‌اند که این طبقات روی یکدیگر و غیر از بهشت است. حضرت می‌فرمایند: هشت بخش بهشت در یک سطح گسترده به گستردگی تمام آسمان‌ها و زمین است: «وَ سٰارِعُوا إِلیٰ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکمْ وَ جَنَّةٍ عرض‌ها اَلسَّمٰاوٰاتُ وَ اَلْأَرْضُ» (سورهٔ آل‌عمران، آیهٔ 133). حال اینکه جهنم چقدر گنجایش دارد، نمی‌دانیم! آدم(ع) و حوا زنده بودند که دوزخی شدن این جنس دوپا شروع شد.
وی به اوّلین جنس از آدمیان که دوزخی شد، اشاره و خاطرنشان کرد: اولین دوزخ از میان انسان ها، قابیل بود و از جنس غیر ما هم ابلیس بود؛ ولی آدمیان مورد بحث ماست و ما تعداد جن دوزخی را هم نمی‌دانیم که چقدر است، چون در سوره‌های مختلف قرآن است که جن کافر هم جهنمی است و عذاب را می‌چشد: «وَ لَقَدْ ذَرَأْنٰا لِجَهَنَّمَ کثِیراً مِنَ اَلْجِنِّ وَ الْإِنْسِ». حالا شما فکر کنید که چه تعداد انسان و جن در این هفت طبقه ریخته می‌شود، هیچ‌کس عددش را نمی‌داند.
جهنم گوشِ شنیدن دارد!
مبلغ عرصه بین الملل افزود: قرآن مجید می‌فرماید: «وَ إِنَّ اَلدّٰارَ اَلْآخِرَةَ لَهِی اَلْحَیوٰانُ» (سورهٔ عنکبوت، آیهٔ 64)، همه‌چیز در آخرت زنده است، یعنی جهنم هم مکان زنده‌ای است که شعور دارد، عصبانی و غضبناک و خشمگین می‌شود. جهنم گوشِ شنیدن دارد، پروردگار با آن حرف می‌زند و بعد از اینکه جن و انسی که عددش نامعلوم است، داخل جهنم ریخت، به جهنم خطاب می‌کند: «هَلِ اِمْتَلَأْتِ» (سورهٔ ق، آیهٔ 30)، سیر شدی؟ برای تو بس است؟ پاسخ دوزخ این است: «وَ تَقُولُ هَلْ مِنْ مَزِیدٍ»، دیگر جن و انس نداری که داخل من بریزی؟ هنوز کم است.
معدهٔ نفس، بخش دنیایی از جهنمِ آخرتی است
نویسنده کتاب ارزشمند «توبه آغوش رحمت» معدهٔ نفس را نشانی از دوزخ آخرت دانست و اظهار کرد: معدهٔ نفس بخش دنیایی از جهنمِ آخرتی است؛ یعنی یک نشانی از دوزخ آخرت دارد که هرچه داخلش گناه می‌ریزند، سیر نمی‌شود؛ اگر سیر می‌شد که گنهکاران حرفه‌ای از گناه سیر می‌شدند، توبه می‌کردند و تمام می‌شد. یزید 32 ساله بود که از بین رفت و بیشتر عمر نکرد. سال اوّل حادثهٔ کربلا را ایجاد کرد که حادثهٔ کمی نبود و خیلی سنگین بود! در زیارت عاشورا هم می‌خوانید که این حادثه بر آسمان‌ها و زمین سنگین بود؛ یعنی گناه، گناهی بود که سنگین‌تر از آسمان‌ها و زمین بود. سال دوم یک دستور حمله به مدینه داد. سال سوم دستور داد که ارتشش به مکه بروند و کل مسجدالحرام و بیت‌الله را به آتش بکشند و تخریب کنند، اثری از مشاهد مشرفه باقی نگذارند که عمرش کفاف نداد.
وی گفت: این نفس است، سیر نمی‌شود و اگر جلوی آن را نگیریم، اگر این معده را ضعیف و ناتوانش نکنیم، اگر هر ده‌باری که می‌گوید می‌خواهم، نُه‌بار به او بگوییم لقمه ندارم که به تو بدهم؛ وقتی به آن‌کسی که گرسنه است، لقمه ندهند، نیروی او کم می‌شود، پس ضعیف می‌شود و در نهایت می‌میرد؛ یعنی نفس اماره جای خودش را به نفس مطمئنه می‌دهد و دیگر در وجود ما وجود خارجی نخواهد داشت. نفس مطمئنه جای خودش را به نفس راضیه می‌دهد، نفس راضیه جای خودش را به نفس مطمئنه می‌دهد، نفس مطمئنه جای خودش را به نفس کشفی می‌دهد، بعد به نفس شهودی می‌دهد و این مرحلهٔ آخر است که چشم آدم باز می‌شود و ملکوت آسمان‌ها و زمین را می‌بیند. پروردگار در قرآن سؤال هم می‌کند: «أَ وَ لَمْ ینْظُرُوا فِی مَلَکوتِ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ» (سورهٔ اعراف، آیهٔ 185)، شما بنا ندارید که چشمتان باز شود و ملکوت آسمان‌ها و زمین را ببینید. منظور از ملکوت، این است که توحید تام را مشاهده کنید.
ویژگی محبوب ترین بنده نزد پروردگار
استاد انصاریان به ویژگی محبوب ترین بنده نزد پروردگار اشاره و خاطرنشان کرد: «ان من احب عباد الله الیه عبداً اعانه الله علی نفسه» محبوب‌ترین بنده نزد پروردگار بنده‌ای است که خداوند او را بر ضد چنین معدهٔ بی‌قیدوشرط‌خواهان کمک بدهد که گرسنگی، این معده را نابود کند، خواسته‌های این معده را خاموش و این معده را کوچک کند. مردم برای اینکه شکمشان کوچک شود، معده‌شان را عمل می‌کنند؛ اما کمتر مردم دنیا در مقام عملِ این معدهٔ نفس اماره هستند و مدام او را کمک می‌دهند. رسول خدا(ص) می فرماید: «اعدا عدوک نفسک آلتی بین جنبک» دشمن‌ترین دشمنانت آن حالت و نفسی است که بین دو پهلویت است؛ یعنی شکم و شهوت که اگر آن را ول کنی، سیری ندارد و کارش تمام‌شدنی نیست و باید جلوی آن را از اوّل گرفت. پدرها و مادرها، معلم‌ها و استادها باید با نرم‌ترین زبان و با بیان ضررها، موارد ضرر و نکات زندگی اولیای الهی، معدهٔ نفس اماره را از اول کوچک کنند؛ و الّا اگر این معده آزاد باشد، مرتب می‌خورد و چاق‌تر می‌شود، مرتب به آن داده می‌شود و باز ناله می‌کند که می‌خواهم.
وی با بیان اینکه پروردگار به محبوب‌ترین بندگانش بر ضد نفس امّاره کمک می کند، گفت: امیرالمؤمنین(ع) در نهج البلاغه به ویژگی های محبوبان خداوند اشاره می کنند و می فرمایند: «ان من احب عباد الله الیه عبداً اعانه الله علی نفسه» محبوب‌ترین عبد در پیشگاه پروردگار، آن بنده‌ای است که خدا او را بر ضد نفس امّاره‌اش کمک دهد. پس از آن، این عبد کمک‌شده وارد چهل منزل عرفانی، الهی، عبادی و خلوص می‌شود.
تکذیب آیات الهیه، اثر تداوم بر گناه است
محقق، مفسر، مترجم و پژوهشگر علوم و معارف قرآنی دو نکتهٔ مهم در خصوص گناه را عنوان و ادامه داد: تکذیب آیات الهیه، اثر تداوم بر گناه است؛ به عبارت دیگر تداوم گناه، کثرت گناه و پی‌درپی شدن گناه، کار انسان را به جایی می‌رساند که آیات الهیه را تکذیب می‌کند و توحید، نبوت، امامت و حلال و حرام الهی را انکار می‌کند و لخت می‌شود! به تعبیری چنین انسانی سطل زبالهٔ شیطان می‌شود که شیطان هر کثافت‌کاری دارد، داخل این سطل می‌ریزد. حال آدم در فردای قیامت، این سطل وجود پر از آلودگی را می‌خواهد به چه کسی بقبولاند؟ هیچ‌کس!
وی گفت: بازار قیامت طبق قرآن مجید، یک خریدار عاشق دارد که آن هم پروردگار است؛ یک فروشندهٔ عاشق دارد که آن هم شما مردم مؤمن هستید و این معاملهٔ خریدوفروش یک قیمت و ثمن دارد که آن هم جنّت است، خداوند در سوره توبه می فرماید: «إِنَّ اَللّٰهَ اِشْتَریٰ مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ» (سورهٔ توبه، آیهٔ 111)، من خریدارم از کسانی که من و قیامتم را باور دارند، «إِنَّ اَللّٰهَ اِشْتَریٰ مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ» وجودشان را می‌خرم، یعنی با همهٔ آثار وجودی‌شان که در این انفس، هم اعتقادات سالم موج می‌زند و هم عمل صالح.
گناه قلب انسان را چرک می‌کند
استاد انصاریان در پایان گفت: گناه قلب، انسان را چرک می‌کند. قلب چرک، آن هم چرک معنوی، جای خدا، انبیا و اهل‌بیت(ع) نیست.
انتهای پیام /
برای مشاهده مطالب بیشتر اینجا کلیک نمایید.
منبع : پایگاه عرفان