دارالعرفان/ محقق، مفسر، مترجم و پژوهشگر علوم و معارف قرآنی گفت: کسی حق تفسیر قرآن دارد که نظر، رأی و خواست پروردگار عالم را از آیه بداند؛ آیات قرآن معلم می‌خواهد؛ معلم آن هم امت نیست! اوّلین معلم قرآن پیغمبر اسلام(ص) است.
بعد از پیغمبر(ص)، معلم قرآن اهل بیت(ع) هستند، وقتی ما قرآن را با اهل‌بیت(ع) بفهمیم و عمل کنیم، یک مؤمن کامل می‌شویم در غیر این صورت یقیناً کافر خواهیم شد.
برای بهره مندی از سفره قرآن نیازمند معلم هستیم
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل مؤسسه علمی فرهنگی دارالعرفان استاد حسین انصاریان در سخنرانی خود در مسجد رسول اکرم(ص) تهران، اظهار کرد: قرآن مجید به تعبیر پیغمبر عظیم‌الشأن اسلام، سفرهٔ خداست: «القرآن مأدبة الله». نعمت‌های معنوی پروردگار نیز سر این سفره، کامل و جامع قرار داده شده است. انسان چیزی را برای خیر دنیا و آخرتش نیازمند نیست، مگر اینکه خدای مهربان در این سفره قرار داده است. مسئلهٔ بسیار مهمی که در رابطهٔ با قرآن در خود قرآن بیان شده، این است که برای بهره‌برداری و استفاده کردن از نعمت‌های این سفره، هر انسانی در هر حدی و در هر موقعیتی که باشد، نیازمند معلم و آموزگار است که حقایق این سفره را می‌داند. لازم است که برای فهم حقایق، لطایف، اشارات و واقعیات این سفره به این معلم مراجعه کرد.
معلم قرآن مجید در درجهٔ اول، پیغمبر اسلام(ص) است
مبلغ عرصه بین الملل پیامبر اکرم(ص) را نخستین معلم قرآن عنوان و خاطرنشان کرد: خود پروردگار برای قرآن انتخاب معلم کرده و معلم قرآن مجید در درجهٔ اول، پیغمبر اسلام(ص) است؛ چراکه قرآن و کل معانی قرآن بر قلب مطهر او نازل شده است: «نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ × عَلَىٰ قَلْبِكَ» (سورهٔ شعراء، آیات 193- 194). این الفاظی را که ما روی صفحات می‌بینیم، خدا بر صفحهٔ قلب پیغمبر(ص) نازل نکرده، بلکه آن قرآنی که علم خودش است و حقیقت غیبی و ملکوتی قرآن بر قلب مطهر او نازل شده است. بعد پروردگار عالم آن قرآن علمی و حقیقت معنوی را به لباس الفاظ درآورده و به پیغمبر اکرم(ص) فرموده است که به این صورت بر مردم بخوان. الآن آنچه در دست ماست، صورت کتبی قرآن است؛ ولی قرآن مجید به همان کیفیت علمی‌اش و هرچه اسرار و لطایف و دقایق دارد، مانند خورشید به قلب مبارک رسول خدا(ص) تجلی کرد.
قرآن بدون پیغمبر(ص) فهمیده نمی‌شود
وی با اشاره به اینکه قرآن بدون پیغمبر(ص) فهمیده نمی‌شود، به نقل داستان کوتاهی در این باره پرداخت و گفت: امام صادق(ع) شاگردی داشتند که این شاگرد از وجود مبارک حضرت جدا شد و او را غرور علمی گرفت، برای خودش کلاس جداگانه درست کرد و شاگرد دور خودش جمع نمود، بنی‌عباس هم از نظر مالی کمکش کردند؛ چون دیدند این شخص در برابر حضرت صادق(ع) یک مدرسه و مکتب درست کرد. این شاگرد منحرف و گردن‌فرازِ طغیانگر هم اصالتاً ایرانی بوده و ابوحنیفه نام داشت. سال‌ها بعد از مردنش به‌عنوان رهبر فقهی اول اهل‌تسنن انتخاب شد و مکتبش هم به مکتب حنفی معروف شد. نفر دومی که در برابر اهل‌بیت(ع) کلاس جداگانه باز کرد، شافعی بود؛ نفر دیگر مالک بود و نفر چهارم احمد حنبل بود. اینها چهار مدرسه در مقابل اهل‌بیت(ع) شد؛ یعنی فقه، روش و منشی که هر یک جدا با رنگ اسلام و دین بودند و اکنون نزدیک یک‌میلیارد نفر تابع این چهار مکتب هستند.
وی افزود: گروهی که به حنفی معروف‌اند، در ایران، در منطقهٔ جنوب شرقی زندگی می‌کنند و در کشورهای اسلامی هم پیروان زیادی دارد. گروهی هم اکنون به شافعی معروف هستند، بخشی در کردستان تابع این مکتب هستند و در مصر هم تقریباً کل کشور مصر تابع شافعی هستند. مالکی‌ها در آفریقا بیشتر زندگی می‌کنند و حنبلی‌ها هم همین وهابی‌ها و اهل عربستان هستند. احمد حنبل مکتب خشکِ بی‌رحمِ بی‌عاطفه‌ای را بنیان‌گذاری کرد که پیروانش آدم‌کش، قاتل، غارتگر و در صف مخالف با تمام مسلمانان جهان هستند. اینها باعث شدند که شیرازهٔ امت از هم بپاشد و آن بنایی را که پیغمبر(ص) در 23 سال بنا کردند، در هم بریزد و فقط یک قسمت این بنا صد درصد سالم مانده که آن هم بنای اهل‌بیت(ع) و مکتبی است که معروف به مکتب تشیع است. تشیع یعنی آنهایی که خودشان را پیرو اهل‌بیت(ع) معرفی می‌کنند.
کسی حق تفسیر قرآن دارد که نظر، رأی و خواست پروردگار عالم از آیه را بداند
استاد اخلاق حوزه های علمیه با تأکید بر اینکه کسی حق تفسیر قرآن دارد که نظر، رأی و خواست پروردگار عالم را از آیه بداند، به نمونه ای از کلام امام صادق(ع) درمورد این نکته اشاره و خاطرنشان کرد: روزی امام ششم(ع) به همین شاگرد فراری خود که یک مکتب و مدرسهٔ جدا مقابل اهل‌بیت(ع) به پا کرده بود و بنی‌عباس هم پول خوبی به او می‌دادند، فرمودند: شنیده‌ام تفسیر قرآن می‌گویی؟! گفت: بله من تفسیر می‌گویم. امام فرمودند: این آیه را برای من تفسیر کن: «إِنَّ أَوَّلَ بَیتٍ وُضِعَ لِلنّٰاسِ لَلَّذِی بِبَکةَ مُبٰارَکاً وَ هُدی لِلْعٰالَمِینَ × فِیهِ آیٰاتٌ بَینٰاتٌ مَقٰامُ إِبْرٰاهِیمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ کٰانَ آمِناً» (سورهٔ آل‌عمران، آیات 96 - 97). ابوحنیفه به حضرت عرض کرد: معنی این آیه که خیلی روشن و واضح است. یعنی «کسی که وارد این منطقه، یعنی حرم و مسجدالحرام شود؛ حتماً از ضرر خسارت و خطر در امان است.» امام فرمودند واقعیت و تفسیر آیه همین است؟ گفت: بله، غیر از این نیست. امام فرمودند: «در همین نزدیکی‌ها، مثلاً سی چهل سال پیش، عبدالملک مروان با عبدالله‌بن‌زبیر درگیر بود. عبدالله‌بن‌زبیر منطقهٔ مکه را از حکومت بنی‌امیه جدا کرده و خودش حکومتی تشکیل داده بود. عبدالملک با عبدالله‌بن‌زبیر درگیر شد و جنگ اتفاق افتاد. عبدالله و یارانش در کنار مقام ابراهیم، زیر سنگ‌باران کشته شدند. ابوحنیفه، این آیه که می‌گوید هرکس وارد مسجد و مقام ابراهیم شود، از خطر درامان است؛ چطور عبدالله‌بن‌زبیر و دوستانش از خطر درامان نبودند و همه آنها کشته شدند؟ این آیه دروغ می‌گوید؟! اگر معنی امنیت این است که هر کسی وارد مقام ابراهیم و مسجدالحرام شود، خطر نمی‌بیند، باید احدی خطر نبیند؛ اما اگر معنی این آیه این نیست، پس ممکن است آدم وارد مسجدالحرام شود، خطر و خسارت هم ببیند». ابوحنیفه گفت: من نمی‌دانم! امام فرمودند: تو که نمی‌دانی، چرا تفسیر می‌گویی؟!
استاد انصاریان لازمه درک بهتر آیات قرآن را معلمی از جانب پروردگار دانست و عنوان کرد: آیات قرآن معلم می‌خواهد؛ معلم آن هم امت نیست! اوّلین معلم قرآن پیغمبر اسلام(ص) است؛ اگر معلم نمی‌خواست و هر عرب و ایرانی باسوادی، قرآن را درک می‌کرد، دیگر خدا این چند آیه را در قرآن نازل نمی‌کرد که تمام این چند آیه یک سبک است. یکی از این آیات در سورهٔ بقره، یکی در سورهٔ آل‌عمران، یکی هم در سورهٔ جمعه و یکی هم در یک سورهٔ دیگر است؛ اگر به معلم احتیاج نبود، خدا این چند آیه را برای فهم حقایق، لطایف و اشارات قرآن نازل نمی‌کرد.
بعد از پیغمبر(ص)، معلم قرآن اهل بیت(ع) هستند
وی با بیان اینکه اهل‌بیت(ع)، ادامه‌دهندهٔ راه پیامبر(ص) هستند، گفت: بعد از پیغمبر(ص)، معلم قرآن اهل‌بیت(ع) هستند، وقتی ما قرآن را با اهل‌بیت(ع) بفهمیم و عمل کنیم، یک مؤمن کامل می‌شویم. قرآن بدون پیغمبر(ص) و اهل‌بیت(ع) فهمیده نمی‌شود و اگر کسی بدون پیغمبر(ص) و اهل‌بیت(ع) به سراغ قرآن برود، یقین بدانید کافر می‌شود.
قرآن؛ دانش، حقایق، لطایف و اشارات گسترده است
مترجم کتاب ارزشمند «نهج البلاغه» ادامه داد: به فرمودهٔ ابی‌عبدالله(ع)، قرآن؛ دانش، حقایق، لطایف و اشارات گسترده است و کل این دانش گسترده در قلب پیغمبر است که بعد به ائمه(ع) انتقال پیدا کرده و اولین آنها امیرالمؤمنین(ع) است. یک اقدام امام علی(ع) در آن چهار‌سال و چندماهی که حکومت به دستشان رسید، تفسیر قرآن مجید بود؛ اما متأسفانه به او مهلت ندادند. سه جنگ در آن چهار سال به حضرت تحمیل کردند و وقت امام را در جنگ گرفتند؛ اما در عین حال، ما خیلی مطلب در تفاسیر مأثور در کنار آیات داریم که حضرت مشکل آیه را حل و باطن آیه را بیان کرده که این روایات زیاد است. وقتی امام تفسیر می‌گفتند، یکی از بهترین شاگردان این کلاس، پسرعموی خودش ابن‌عباس بود. روزی یک‌نفر به ابن‌عباس گفت: اکنون علم تفسیر تو با علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) یکی شده است؛ یعنی تو قرآن را دیگر به‌اندازهٔ علی می‌فهمی؟ ابن‌عباس گفت: بی‌انصاف! آنچه در تفسیر قرآن می دانم، از علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) گرفته‌ام و همهٔ دانش تفسیر من در برابر تفسیر علی(ع) مانند یک قطرهٔ آب در مقابل یک دریا و اقیانوس است. چه کسی می‌تواند به علم علی(ع) برسد که من برسم؟!
واقعیات قرآن در روز برپاشدن قیامت به عدد درنمی‌آید
محقق، مفسر و مترجم علوم قرآنی به واقعیتی پنهان تا روز قیامت اشاره و تصریح کرد: پیغمبر(ص) می فرمایند: واقعیات این قرآن در روز برپاشدن قیامت به عدد درنمی‌آید؛ ولی همهٔ این واقعیات پیش پیغمبر(ص) و ائمهٔ طاهرین(ع) بوده است.
زینب کبری(س) به تمام اسرار، لطایف و حقایق قرآن مجید آگاه بودند
وی به برپایی کلاس تفسیر قرآن توسط حضرت زینب(س) اشاره و اظهار کرد: در مدینه و چند سالی که امیرالمؤمنین(ع) در کوفه بودند، زینب کبری(س) یک کلاس برای خانم‌ها داشتند و تفسیر قرآن می‌گفتند. حضرت زین‌العابدین(ع) به عمهٔ بزرگوارشان فرمودند: عمه جان! بحمدالله شما با سپاس و شکر از پروردگار، «عالمة بلا معلمه»اید، یعنی هرچه علم داری، خدا به تو افاضه کرده است. زینب کبری(س) به تمام اسرار، لطایف و حقایق قرآن مجید آگاه بوده و به فرمودهٔ امام معصوم، «انتِ عالمة بلا معلمه» این علمی که داشتند و تعلیم می‌دادند با معلم زمینی به ایشان نرسیده بلکه آسمانی و ملکوتی و از جانب پروردگار است.
زینب کبری(س) معلم تفسیر، فقه و اخلاق بوده است
استاد انصاریان علاوه بر تقسیم بندی علم به فقه، تفسیر و اخلاق، ادامه داد: زینب کبری(س) معلم تفسیر، فقه و اخلاق بوده است؛ ولی با کمال تأسف از کلاس تفسیر، فقه و اخلاق زینب کبری(س) چیزی در اختیار ما نیست؛ یعنی درس‌های ایشان را در آن زمان ننوشته‌اند که به دیگران انتقال بدهند و بعد به زمان ما برسد، چاپ شود و عالمان و مردم شیعه از این سه رشتهٔ دانش زینب کبری(س) استفاده کنند.
متن کامل، صوت و کلیپ های این سخنرانی را - اینجا - ببینید