دارالعرفان/ محقق، مفسر، مترجم و پژوهشگر علوم و معارف قرآنی گفت: مؤمن از کوره در نمیرود، عصبانی نمیشود، داد نمیکشد، آبروی زن و بچه و مردم را نمیبرد، تا میبیند آتش خشم شعله میکشد آتش خشم را فرو میدهد و میشکند، اگر طهارت نباشد درِ رحمت فیوضات به روی انسان بسته است.
رذایل اخلاقی مانع رسیدن فیض الهی است
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل مؤسسه علمی فرهنگی دارالعرفان استاد حسین انصاریان در سخنرانی خود در مسجد جامع غدیرخم تهران، با بیان اینکه رذایل اخلاقی مانع رسیدن فیض الهی است، اظهار کرد: کتاب خدا از سورۀ بقره تا جزء آخر در سورههای مختلفی پاکی و طهارت باطن را مطرح کرده، البته آلودگیها را هم در آیات متعددی بیان کرده است. انسان اگر مواظبت نکند، اگر در ارتباط با نبوت و به قول روایات متعددی در جلد اول «کافی» با توحید و نبوت و ولایت اهلبیت(ع) ارتباط برقرار نکند، چنانکه تاریخ امت ثابت کرده مصون از آلودگی نخواهد بود.
رذایل اخلاقی مانند پردۀ سیاه ضخیم میماند که بین دل و بین رحمت الله و فیض الله قرار میگیرد
وی ادامه داد: این آلودگیها رذایل اخلاقی است که امیرالمؤمنین(ع) میفرماید با هر کدامش انسان از بخشی از رحمت و فیض الهی محروم میشود؛ یعنی مثل یک پردۀ سیاه ضخیم میماند که بین دل و بین رحمت الله و فیض الله قرار میگیرد. در پیشگاه مقدس او بخل وجود ندارد، میتابد و افاضه میکند؛ ولی ممکن است گیرنده مانع داشته باشد، اگر اینطور باشد رحمت و فیض به او نمیرسد.
خداوند در قرآن مجید می فرماید: «إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِين» (اعراف، 56) «محسن» کسی است که بین او و رحمت پروردگار مانع وجود ندارد.
پرهیزکاران کسانی هستند که نسبت به مال بخل ندارند
استاد اخلاق حوزه های علمیه با بیان اینکه خداوند بهشت را برای پرهیزکاران آماده کرده، گفت: پرهیزکاران کسانی هستند که «الَّذِينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاء» (آلعمران، 134) نسبت به مال بخل ندارند؛ یعنی خیلی روان و راحت چه در ایامی که گشایش در زندگی آنان است «فی السراء» و چه زمانی که زندگی آنان به سختی و تنگی خورده دریغ از هزینه کردن مال در راه خدا ندارند، نه در ثروتمندی مست میکنند که دیگر چیزی از مسائل الهی را یادشان نیاید و نه در تنگدستی پست میشوند.
عبادالله در ثروتمندی مست نمیشوند که بیخبر از مسائل الهی شوند
وی افزود: عبادالله در ثروتمندی مست نمیشوند که بیخبر از مسائل الهی شوند، پست نمیشوند که پشت پا به مسائل الهی بزنند؛ بخل ندارد چرا که بخل مانع کمی، بین بنده و خداوند نیست. خداوند در سورۀ آلعمران میگوید کسانی که ثروت به آنها عطا شده، معلوم میشود ثروت حلال است چون انفاق به حرام که نمیخورد، مالی که حرام است برای صاحبش است و آن کسی که مال حرام در اختیارش است اجازۀ تصرف در مال غیر ندارد. از معنی کاملاً استفاده میشود که مسئلۀ ثروت در آیۀ آلعمران و دو سه آیۀ توبه ثروت حلال است چون در آلعمران میگوید: «الَّذِينَ يَبْخَلُونَ بِما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِه» (آلعمران، 180) من از احسانم ثروتی را عطا کردم. در ضمن آیه میخواهد به ثروتمند بگوید فکر نکنید این ثروت کار خودت است، «آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِه». اگر بگویم مال خودم است، با زحمت خودم جمع کردم، با عرقریزی خودم جمع کردم یقیناً دچار اخلاق قارون شدم.
وی در مورد عاقبت ثروت قارون، گفت: در سورۀ مبارکۀ قصص میخوانید وقتی مردم مؤمن از قارون خواستند که قارون با این ثروت خود آخرت آباد بخر؛ قارون در مقابل خیرخواهی مردم مؤمن جواب داد: «قالَ إِنَّما أُوتِيتُهُ عَلى عِلْمٍ عِنْدِي» (قصص، 78) این ثروت برای سواد خودم است. همین را گفت و خدا هم برای عبرت مردم آینده میفرماید: «فَخَسَفْنا بِهِ وَ بِدارِهِ الْأَرْض» (قصص، 81) خودش و آن خانۀ وسیع و پر ثروتش را به زمین فرو دادم.
ما به ثروتمان چقدر حق داریم؟
مبلغ عرصه بین الملل افزود: شخصی از پیغمبر(ص) پرسید: ما به ثروتمان چقدر حق داریم؟ پیغمبر چهار پاسخ زیبا به او داد؛ یک حقی که در ثروتت داری تهیه کردن یک خانۀ مناسب شأنت است، یک حقی که به ثروتت داری تأمین لباست است، یک حقی که به ثروتت داری تأمین خوراکت است، یک حقی که به ثروتت داری تأمین مرکبت است. البته در طول سال هم یک خرجهای به حق پیش میآید، مهمانی میگیری، دخترت را شوهر میدهی، پسرت را زن میدهی؛ اضافهای که میماند هیچ حقی به آن نداری، اضافه برای پروردگار است. آن شخص به پیغمبر اکرم(ص) گفت: من میروم بازار درآمدم هم خوب است، پول خوب گیر میآورم، یا رسولالله یک بخشی از این پول را که زیادی است به قوم و خویشهای فقیرم، دوستانم و به پدر و مادرم کمک میکنم یا حج میروم، من اهل دنیا هستم؟ فرمود: خیر، تو اهل آخرتی.
کسانی که تا آخر عمرشان نسبت به مازاد مال حلال بخل دارند مریض هستند
وی در مورد عاقبت ثروتاندوزان در قیامت، اظهار کرد: خداوند در آیه 180 سوره آل عمران می فرماید: «يَبْخَلُونَ بِما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِه» کسانی که تا آخر عمرشان نسبت به مازاد مال حلال بخل دارند مریض هستند، زکات و خمس نمیدهد و میگوید نمیتوانم بدهم، به مستحق کمک نمیکنند میگوید وظیفۀ دولت است. این افراد قیامت که وارد میشوند «سَيُطَوَّقُونَ ما بَخِلُوا» تمام ثروتی که جمع کرده را تبدیل به فلز آتشین میکنم، فلزی که یک قطعه آتش است و آب نمیشود و بهصورت گردنبند میاندازم گردنش و میگویم این ثروتی که بخل میکردی و حقوق الهیه و مردم را نمیدادی.
وی تصریح کرد: خداوند در سورۀ توبه میگوید: «يَوْمَ يُحْمى عَلَيْها فِي نارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوى بِها جِباهُهُمْ وَ جُنُوبُهُمْ وَ ظُهُورُهُم» (توبه، 35) ثروتی که در دنیا جمع کردند به صورت فلز گداخته شده با آتش جهنم است، یک بخشی را میچسبانم به پیشانی آنان و میگویم تو سجده کنِ به پول بودی، خیلی در مقابل پول رها بودی و بدبخت، این پول برای تو؛ تو خیلی عاشق پول بودی، عشق آمیخته به شهوت، آن را حالا به دو طرف پهلویت میبندم که با تو باشد.
استاد انصاریان با اشاره به اینکه بخل یک پرده از ناپاکیهاست که انسان را دوزخی می کند؛ خاطرنشان کرد: اگر آلودگیهای دیگر باشد آن وقت میشود آتش روی آتش و راه نجاتی هم برای اینگونه مردم وجود ندارد. آلودگی یک پردۀ سیاه ضخیمی است که بین دل و بین خدا قرار میگیرد و انسان را از رحمت او و فیوضات او در حد همین یک پرده محروم میکند. آن کسی که «يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاء» (آلعمران، 134) است، یعنی آلودگی بخل ندارد، پاک است، پرده بین دلش و خدا نیست، تاریکی ندارد.
وی گفت: مرحوم ملا مهدی نراقی(ره) در جلد دوم کتاب اخلاق خود نقل می کند: پیغمبر الهی طواف میکردند، در طواف دیدند یک حاجی حلقۀ در کعبه را گرفته و میگوید: خدایا به حرمت این کعبه مشکل من را حل کن. پیغمبر دست گذاشتند روی شانهاش در طواف، زائر برگشت دید رسول خداست. فرمودند: چرا خدا را به کعبه قسم میدهی؟ گفت: آقا به چه چیزی قسم بدهم؟ فرمود: به قسم بالاتر. گفت: قسم بالاتر از حرمت کعبه چه هست؟ فرمود: اگر مؤمنی خدا را به خودت قسم بده «فان المؤمن اعظم حرمة من الکعبه». حاجی کمی مکث کرد. پیامبر فرمود: چرا مکث کردی؟ گفت: آقا من وضع مالیم خوب است، دست و دلم نمیآید پول بدهم، بخیلم. پیغمبر اکرم حرکتشان را سریع کردند و بلند فرمودند: «البخل فی النار» یعنی به این حاجی نگاه نکنید آمده مکه و طواف میکند و فکر کنید غرق در رحمت الهی است، خیر، طبق قرآن خود پروردگار در آلعمران و توبه این جناب حاجی فردای قیامت بهطور یقین اهل جهنم است.
اگر طهارت نباشد درِ رحمتِ فیوضات بسته است
وی در پاسخ به اینکه چرا خدا در مسئلۀ طهارتِ باطن انسان اینقدر حرف مهم دارد؟ گفت: چون اگر طهارت نباشد درِ رحمتِ فیوضات بسته است. بهشت برای شخص «محسن» آماده است، یک اخلاق محسن این است «الَّذِينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ». «وَ الْكاظِمِينَ الْغَيْظَ» مؤمن از کوره در نمیرود، عصبانی نمیشود، داد نمیکشد، آبروی زن و بچه و مردم را نمیبرد، تا میبیند آتش خشم شعله میکشد آتش خشم را فرو میدهد و میشکند، دیگر در چهرهاش هم خشم ظاهر نیست، غیر از اینکه آتش خشم را خاموش میکند آن کسی که او را عصبانی کرد «وَ الْعافِينَ عَنِ النَّاسِ» قلباً از او گذشت میکند. «وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِين» (آلعمران، 134) خدا عاشق مردم محسن است، چون بین آنها و بین عشق پروردگار مانع وجود ندارد.
وی در ادامه آیه از سوره مبارک واقعه درباره طهارت بیان و خاطرنشان کرد: خداوند در سوره واقعه می فرماید: «فَلا أُقْسِمُ بِمَواقِعِ النُّجُومِ» قسم به جایگاه تمام ستارگان و به مدارشان. «وَ إِنَّهُ لَقَسَمٌ لَوْ تَعْلَمُونَ عَظِيمٌ» که سوگند عظیمی است «إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ» قرآن چیزی است که «لا يَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ» دریافت و درک عمق مطالبش جز برای کسانی که طهارت کامل باطن دارند، آشکار نیست.
استاد انصاریان با بیان اینکه قلبی که با طهارت است و رفعت دارد «مَرْفُوعَةٍ مُطَهَّرَة» (عبس، 14) وحی پاک، علوم الهی و علوم غیب را به راحتی دریافت میکند، اظهار کرد: یکی از کسانی که چنین قلبی داشته که سورۀ واقعه میگوید و در سورۀ احزاب خداوند طهارتش را امضای قطعی میکند، وجود مبارک فاطمۀ زهرا(س) است. هیچ مانعی بین زهرا و خدا نبود، علوم غیبیه از جانب پروردگار دریاوار سرازیر در این قلب بوده که یک مقداری را در اختیار گذاشته و بقیهاش هم مشتری گیر نیاورده است. امیرالمؤمنین(ع) میگوید: «ان هاهنا علماً جمّاً» دانش بیشماره در این سینۀ من است. اما وای به مردم زمانت علی جان که اغلب آن یعنی نود و نه درصدشان لیاقت انتقال علمت را نداشتند.
استاد انصاریان در پایان گفت: روایتی در کافی شریف جلد دوم آمده که «من اخلص لله اربعین صباحاً جرت من قلبه علی لسانه ینابیع الحکمة» اگر مردم چهل روز طهارت باطن داشته باشند، چشمههای حکمت از قلبشان بر زبانشان جاری میشود.
متن کامل، صوت و کلیپ های این سخنرانی را - اینجا - ببینید