دارالعرفان/ استاد برجسته اخلاق، تهذیب و تربیت حوزه‌های علمیه به منظور رهایی انسان از مشکلات، گرفتاری‌ها و به‌طورکلی هّـم و غـم دنیا و آخرت نسخه معرفتی ارزشمندی را برگرفته از آیات نورانی قرآن کریم و روایات ائمه اطهار(ع) ارائه کردند.
به گزارش روابط عمومی و اموربین الملل مؤسسه علمی فرهنگی دارالعرفان، استاد حسین انصاریان در گفت‌وگویی با بیان اینکه منشأ مشکلات و گرفتاری‌ها از دو جهت قابل دقت است، گفت: بدون تردید مطمئن‌ترین و دقیق‌ترین راه رهایی از مشکلات، دستورالعمل‌هایی است که درآیات نورانی قرآن و کلمات ائمه(ع) بیان شده است.
مفسرّ، محقق و پژوهشگر علوم و معارف قرآن کریم در پاسخ به این سؤال که راه برون‌رفت از سختی‌ها و مشکلات و جلوگیری از نقمات و بلاها چیست؟ اظهارکرد: مشکلات و مصائب از آغازین روزهای بشر بوده و تا به امروز نیز ادامه دارد و اختصاص به زمان خاصی ندارد. ممکن است نوع و شکل آن تغییر یافته باشد، اما اصلِ وجودِ مشکلات در زندگی انسان‌ها غیرقابل انکار است و صفحات تاریخ طولانی ملت‌ها و امت‌ها، شاهد گویای این حقیقت است.
برخی مشکلات منشأ انسانی دارد
وی با بیان اینکه منشأ مشکلات و گرفتاری‌ها از دو جهت قابل دقت است، گاهی مشکلات منشأ انسانی دارد که عموماً این چنین است که رفتارها و اراده‌های انسانی عامل بروز آن است، تصریح کرد: خداوند در آیه ۴۱ سوره روم می‌فرماید: «ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِما کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ؛ فساد و تباهی که در دریا و خشکی رخ می‌دهد دست‌مایه انسان است» و در آیه ۷۹ سوره نساء تصریح می‌کند که: «ما أَصابَکَ مِنْ سَیِّئَةٍ فَمِنْ نَفْسِکَ؛ مصیبت از رهگذر اعمال و رفتارخود انسان است».
هربدبختی ریشه در گناه دارد
انصاریان اضافه کرد: در احادیث نیز به این موضوع پرداخته شده است، چنانکه امام باقر(ع) می‌فرماید: «مَا مِنْ نَکْبَةٍ تُصِیبُ اَلْعَبْدَ إِلاَّ بِذَنْبٍ؛ هربدبختی که به سراغ انسان می‌آید، ریشه در گناه دارد».
برخی مشکلات ناشی از امتحان الهی است
مفسر و مترجم برجسته قرآن کریم با بیان اینکه گاهی منشأ مشکلات ناشی از ابتلا و امتحان الهی است و این براساس سنت قطعی است، گفت: خداوند در آیه ۱۵۵ سوره بقره می‌فرماید: «وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْ ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالَّثمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ؛ و بی تردید شما را به چیزى اندک از ترس، گرسنگى و کاهش بخشى از اموال و محصولات [نباتى یا ثمرات باغ زندگى از زن و فرزند] آزمایش می کنیم و صبرکنندگان را بشارت ده».
مطمئن‌ترین و دقیق‌ترین راه رهایی از مشکلات
ایشان با اشاره به اینکه بدون تردید مطمئن‌ترین و دقیق‌ترین راه رهایی از مشکلات، دستورالعمل‌هایی است که در آیات نورانی قرآن و کلمات نورانی ائمه(ع) بیان شده است، تصریح کرد: قرآن کریم، تقوا و پرهیزکاری انسان‌ها را در زندگی فردی و اجتماعی، به عنوان راه نجات بیان کرده و در آیه ۲ سوره طلاق می‌فرماید: «وَمَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً؛ پرهیز از نافرمانی حق، آغاز خروج انسان از مشکلات است». گناه و طغیان، موجب محرومیت از رحمت حق و سبب قرارگرفتن در معرض، بلایا و مشکلات است.
ماجرای روستایی که اهالی آن همگی به هلاکت رسیدند
استاد انصاریان ادامه داد: نقل شده است که حضرت عیسی(ع) از قریه‌ای می‌گذشت که دید تمام آن روستا، ویران شده و اهالی آن نیز از انسان‌ها و حیوانات به هلاکت رسیده‌اند. به اذن پروردگار، یک نفر از آن جمع، زنده شد و به عیسی(ع) خبر داد که علت مرگ ناگهانی این مردم، طغیان و گناه بوده و نیکوکاران نیز امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر نکردند و به چنین عذاب و بلایی گرفتار شدند. تقوا سبب نزول رحمت، خیر و برکات است، چنانکه خداوند در آیه ۹۶ سوره اعراف می‌فرماید: «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ؛ و اگر اهل شهرها و آبادی‌ها ایمان می آوردند و پرهیزکارى پیشه می کردند، یقیناً [درهاىِ] برکاتى از آسمان و زمین را بر آنان می گشودیم» همان‌گونه که عصیان و بی‌پروایی موجب نزول عذاب و نقمت است، تقوا و پرهیزگاری موجب گشایش درهای رحمت الهی است.
دوری از نافرمانی کلید حل هر مشکلی است
محقق و پژوهشگر نهج البلاغه گفت: امیرمؤمنان(ع) در کلامی جامع و نسخه‌ای کامل در این زمینه می‌فرماید: «تَقوی اللّه مِفتاحُ سَدادٍ؛ دوری از نافرمانی کلید حل هر مشکلی است».
وی با اشاره به اینکه در آموزهای دین، استغفار به عنوان یکی از کلیدهای حل مشکلات و برون رفت از گرفتاری‌هاست، گفت: خداوند در آیه ۹۰ سوره هود سفارش فرموده است: «وَاسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ إِنَّ رَبِّی رَحِیمٌ وَدُودٌ؛ از پروردگارتان آمرزش بطلبید، سپس به سوى او بازگردید؛ زیرا پروردگارم مهربان و بسیار دوستدار (توبه کنندگان) است». استغفار سبب نزول رحمت الهی و برطرف کننده آثار شوم گناهان است. استغفار یک سیره عملی اولیای الهی است، خصوصاً استغفار در سحرگاهان که مورد سفارش اکید است.
استغفار، راه درمان گرفتاری‌ها و مشکلات است
استاد انصاریان اضافه کرد: وقتی برادران یوسف از گناه خود پشیمان شدند از پدرشان حضرت یعقوب(ع) درخواست استغفار کردند که از خدا بخواهد آنها را ببخشد. در آیه ۹۸ سوره یوسف آمده است که ایشان به آنان گفت: «قالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَکُمْ رَبِّی إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ؛ بزودی برای شما از خداوند بخشنده و مهربان، طلب مغفرت می‌کنم» آنها منتظر بودند تا زمان استغفار فرا رسد، در سحرگاه شب جمعه یعقوب پیامبر برای فرزندانش طلب مغفرت و بخشش از خداوند متعال کرد.
مفسر برجسته قرآن کریم افزود: در حدیث آمده که شخصی به محضر پیامبر اکرم(ص) مشرف شد و از انواع گرفتاری‌ها شکایت کرد و حضرت به یک پاسخ اکتفاء کرد و فرمود: راه درمان آنچه گفتی، استغفار است.
استغفار بهترین عبادت است
ایشان تصریح کرد: استغفار هم تیرگی گناه و عصیان را پاک می‌کند و هم زمینه نزول رحمت و برکات الهی را فراهم می‌کند. سزاوار است که در زمان مشکلات و بروز گرفتاری‌ها، مردم به استغفار روی آورند تا بدین طریق مورد رحمت الهی قرار گیرند. امام رضا(ع) فرمودند: هرکسی، جریان روزی بر او کُند شد، باید استغفار و از خدا طلب آمرزش کند و در حدیثی دیگر استغفار را به عنوان، بهترین عبادت معرفی کرده‌اند.
استغفار، ابزار امنیت از عذاب الهی است
انصاریان گفت: امیرمؤمنان علی(ع) می‌فرماید: در روی زمین دو ابزار امنیت از عذاب الهی وجود داشت یکی از آن دو، وجود پیامبر اسلام(ص) بود که با رحلت آن حضرت، برداشته شد ولی دیگری که استغفار است، همواره برای همگان، وجود دارد، پس بدان تمسک جویید.
توسل به سیدالشهدا(ع)، وسیله برون‌رفت از گرفتاری‌ها
این سخنران مذهبی سومین وسیله برون‌رفت از گرفتاری‌ها را توسل به اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) بویژه توسل به ساحت مقدس حضرت سیدالشهدا(ع) دانست و تصریح کرد: در سیره عملی علمای ربانی چنین بوده که با توسل به حضرت سیدالشهدا(ع) رفع گرفتاری می‌کردند. امام هادی(ع) شخصی را به کربلا فرستاد تا در زیر قبّه امام حسین(ع) برای رفع گرفتاری دعا کند. در روزگاری که در سامرا، مردم مبتلا به بیماری سختی شده بودند، به دستور مرحوم آیت‌الله فشارکی(ره) یکی از علمای طراز اول آن روز، مردم به قرائت زیارت عاشورا پرداختند و خداوند متعال به برکت زیارت عاشورا، آن بیماری فراگیر را برطرف کرد.
تمسک به حدیث کساء برای رفع هم و غم
استاد انصاریان که با خبرگزاری فارس در حال گفت‌وگو بودند، خاطرنشان کرد: بدون تردید توسل به حضرت سیدالشهدا(ع) از مطمئن‌ترین وسایل برون رفت از مشکلات و راه نجات از گرفتاری‌هاست. تمسک به حدیث کساء نیز برای رفع هم و غم، مورد سفارش بزرگان دین است. چنانکه آیت‌الله میرزا جواد تبریزی(ره) آن را به عنوان وسیله مجرب برای رفع گرفتاری‌ها و برآورده شدن حاجات توصیه می‌کردند.