به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل مؤسسه علمی فرهنگی دارالعرفان، استاد حسین انصاریان در جلد 11 کتاب «تفسیر و شرح صحیفه سجادیه» خود، در عظمت و فضیلت شب قدر بر اساس آیات و روایات آورده است؛ خداوندِ مهربان از باب لطف، عنايت، رحمت و محبّت نسبت به بندگانش يک شب از تمام شب‌هاى سال را آنهم در ماه مبارک رمضان شب قدر قرار داده و براى عبادت و بيدارى آن شب ارزشى بهتر از عبادت در هزار ماه مقرّر فرموده است.
استاد اخلاق حوزه‌های علمیه افزود: عظمت، موقف و موقعيت آن شب و بهرۀ معنوى و اجر اخروى در آن شب از سى هزار شب بهتر و بالاتر است. نورانيت، بركت، برق و روشنايى آن شب بيش از سى هزار شب مى‌باشد، آن شب بايد عاشق بي‌قرار و دلداده مست، و دلباخته دلسوخته، با عبادت و بيدارى، با قال و حال، تضرع و زارى، مسكنت و خوارى، خشوع و خشيت، خود را به دامن معشوق اندازد و هر چه براى دنيا و آخرتش مى‌خواهد از حضرت محبوب بگيرد، كه معشوق عاشقان و محبوب محبان در آن شب، عاشقى را از درگاهش نااميد نمى‌كند.
نویسنده کتاب ارزشمند «علی مع الحق» ادامه می‌دهد: انسان‌ها اگر شب قدر را قدر بدانند، به نتايج و آثارى دست مى‌يابند كه ارزيابى آن نتايج و آثارش براى احدى از جنّ و انس و ملائكه مقدور نيست. در عظمت آن شب همين بس كه ظرف نزول تمام قرآن براى هدايت ناس، فضاى فرود ملائكه و روح و هديه آوردن سلامت دائم و بركت هميشگى براى عباد الهى است.
ایشان افزودند: قرآن مى‌فرمايد: محمّد صلى الله عليه و آله به شب، معراج رفت، و اين همه دليل براى بزرگى و عظمت شب است، ولى هيچ يك از شب‌هاى مذكور ما، همه موقعيت و موقفش شب قدر نبوده است. با توجّه به اين واقعيّت‌ها، شب قدر چه شب پرقيمت و چه زمان فوق‌العاده‌اى است! كه خداوند مى‌فرمايند: «إِنَّآ أَنزَلْنهُ فِى لَيْلَهِ الْقَدْرِ* وَ مَآ أَدْرَيكَ مَا لَيْلَهُ الْقَدْرِ* لَيْلَهُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مّنْ أَلْفِ شَهْرٍ* تَنَزَّلُ الْمَلئِكَه وَ الرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبّهِم مّن كُلّ أَمْرٍ* سَلمٌ هِىَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ؛ ما قرآن را در شب قدر نازل كرديم. * تو چه مى‌دانى شب قدر چيست؟ * شب قدر، بهتر از هزار ماه است. * فرشتگان و روح در آن شب به اذن پروردگارشان براى [تقدير و تنظيم] هر كارى نازل مى‌شوند. * اين شب تا برآمدن سپيده دم [سراسر] سلام و رحمت است».(1
استاد انصاریان بیان داشتند: در بعضى از تفاسير آمده است كه پيغمبر اسلام صلى الله عليه و آله فرمود: «يكى از بنى اسرائيل لباس جنگ در تن كرده بود و هزار ماه در اين لباس بود، و آماده بود تا در راه خدا جهاد کند، اصحاب و ياران از اين مرد تعجّب كردند و آرزو داشتند چنان فضيلت و افتخارى براى آنها نيز ميسّر مى‌شد، آيه «... لَيْلَهُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ» نازل شد و بيان كرد كه شب قدر از هزار ماه بهتر است.(2
ایشان با اشاره به روایتی از نبی مکرم اسلام(ص) گفت: پيغمبر اكرم(ص) از چهار نفر از بنى اسرائيل كه هشتاد سال عبادت خدا را بدون عصيان انجام داده بودند سخن به ميان آورد، اصحاب آرزو كردند، اى كاش آنان هم چنين توفيقى پيدا مى‌كردند، آيه «... تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَهُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ» در اين زمينه نازل شد.(3
در شب قدر همراه با ملائكه، روح نازل مى‌شود و روح مخلوق عظيمى است ما فوق فرشتگان چنانكه در حديثى از حضرت صادق(ع) نقل شده كه شخصى از حضرت پرسيد: آيا روح همان جبرئيل است؟ امام فرمود: جبرئيل از ملائكه است و روح اعظم از ملائكه است، مگر خداوند نمى‌فرمايد: «ملائكه و روح نازل مى‌شوند؟».(4
خطیب توانای حوزه علمیه تصریح کرد: منظور از «مِنْ كلِّ امر» اين است كه فرشتگان براى تقدير و تعيين سرنوشت‌ها و آوردن هر خير و بركتى در آن شب نازل مى‌شوند. شب قدر شبى است آكنده از سلامت و خير و رحمت تا طلوع صبح. هم قرآن در آن نازل شده، هم عبادت و احياى آن معادل هزار ماه است، هم خيرات و بركات الهى در آن شب نازل مى‌شود، هم رحمت خاصش شامل حال بندگان مى‌گردد و هم فرشتگان و روح در آن شب نازل مى‌شوند. بنابراين شبى است سر تا سر سلامت از آغاز تا پايان، حتى طبق بعضى از روايات در آن شب شيطان در زنجير است و از اين نظر نيز شبى است سالم و توأم با سلامت.
استاد انصاریان با اشاره به حديثى در «تفسير برهان» گفتند: از امام باقر(ع) سؤال شد: آيا شما مى‌دانيد شب قدر كدام شب است؟ فرمودند؛ «كَيْفَ لا نَعْرِفُ وَ الْمَلائِكَةُ تَطُوفُ بِنا فِيها» چگونه نمى‌دانيم در حالى كه فرشتگان در آن شب گرد ما دور مى‌زنند!.(5
این خادم القرآن در بخش دیگری از مطالب خود آورده است: در داستان ابراهيم(ع) آمده است كه: چند نفر از فرشتگان الهى نزد او آمدند و بشارت تولد فرزند براى او آوردند و بر او سلام كردند(6 مى‌گويند: لذّتى كه ابراهيم(ع) از سلام اين فرشتگان برد با تمام دنيا برابرى نداشت. اكنون بايد فكر كرد كه وقتى گروه گروه فرشتگان در شب قدر نازل مى‌شوند و بر مؤمنان سلام مى‌كنند چه لذّت و لطف و بركتى دارد؟ یا وقتى که ابراهيم خلیل الله(ع) را در آتش نمرودى افكندند، فرشتگان آمدند و بر او سلام كردند، آتش بر او گلستان شد، آيا آتش دوزخ به بركت سلام فرشتگان بر مؤمنان در شب قدر «بَرْد و سلام» نمى‌شود؟ آرى، اين نشانه عظمت امّت محمّد(ص) است كه در آن‌جا بر خليل نازل مى‌شود و در اين‌جا بر امّت اسلام فرود مى‌آيد.
ایشان تأکید کردند: شب قدر به اين جهت «قدر» ناميده شده كه جميع مقدّرات بندگان در تمام سال در آن شب تعيين مى‌شود. شاهد اين معنا سورۀ دخان است كه مى‌فرمايد: «إنّا أنْزَلْناهُ فِى لَيْلَهٍ مُبارَكَهٍ إنّا كُنّا مُنْذِرينَ * فِيها يُفْرَقُ كُلُّ أمْرٍ حَكيمٍ؛ به‌راستى ما آن را در شبى پربركت نازل كرديم، زيرا كه همواره بيم دهنده بوده‌ايم * در آن شب هر كار استوارى [به اراده خدا] فيصله مى‌يابد.(7
استاد انصاریان افزود: مشهور و معروف در روايات اين است كه قدر در دهه آخر ماه رمضان و «شب بيست و يكم» يا «بيست و سوم» است، لذا در روايتى مى خوانيم كه در دهه آخر ماه مبارک رسول خدا(ص) تمام شب ها را احيا مى داشت.(8
روايتى از حضرت صادق(ع) كه: شب قدر، شب «بيست و يكم» يا «بيست و سوم»است، حتى هنگامى كه راوى اصرار كرد كدام يک از اين دو شب است و گفت: اگر من نتوانم هر دو شب را عبادت كنم كدام يك را انتخاب كنم؟ امام تعيين نفرمود و افزودند: «ما ايْسَرَ لَيْلَتَيْنِ فِيما تَطْلُبُ؛ چه آسان است دو شب براى آنچه مى‌خواهى».(9
___________________________
پی‌نوشت:
1) قدر (97): 1- 5.
2) مجمع البيان فى تفسير القرآن 10/409، سوره قدر؛ تفسير نور الثقلين 5/615، حديث 16، سوره قدر؛ مستدرك الوسائل 7/458، باب 22، حديث 8653.
3) الدرّ المنثور 6/371، سوره قدر؛ تفسير ابن‌كثير 4/567، سوره قدر.
4) بحارالأنوار 25/64، باب 3، حديث 45؛ بصائر الدرجات: 464، باب 19، حديث 4.
5) البرهان فى تفسير القرآن 5/ 716، ذيل آيه 4 سوره قدر؛ بحارالأنوار 94/14، باب 53، حديث 23.
6) هود (11): 69.
7) دخان (44): 3- 4.
8) الكافى 4/175، حديث 1؛ من لايحضره الفقيه 2/184، حديث 2087؛ الكافى 4/156، حديث 2.
9) تفسير نورالثقلين 5/624، حديث 58، ذيل آيه 3 سوره قدر؛ الكافى 4/156، حديث 2.
انتهای پیام /