شب اول شب برجسته و برتری است و در آن چند عمل وارد است:
اول:
چون هلال ماه را ببیند بگوید:
پخش صوت
اللّٰهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَيْنا بِالْأَمْنِ وَالْاِيمانِ وَالسَّلامَةِ وَالْإِسْلامِ، رَبِّي وَرَبُّكَ اللّٰهُ عَزَّوَجَلَّ.
خدایا! شروع این ماه را بر ما با ایمنی و ایمان و سلامت و اسلام قرار ده، (ای ماه) پروردگار من و تو، خدای توانمند و پرشکوه است. و روایت شده: رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) هنگامی‌که هلال ماه رجب را می‌دید می‌گفت:
اللّٰهُمَّ بارِكْ لَنا فِي رَجَبٍ وَشَعْبانَ، وَبَلِّغْنا شَهْرَ رَمَضانَ، وَأَعِنَّا عَلَى الصِّيامِ، وَالْقِيامِ، وَحِفْظِ اللِّسانِ، وَغَضِّ الْبَصَرِ، وَلَا تَجْعَلْ حَظَّنا مِنْهُ الْجُوعَ وَالْعَطَشَ.
خدایا، برای ما در ماه رجب و شعبان برکت قرار ده و ما را به ماه رمضان برسان و بر روزه رمضان و بیداری شب و نگهداری زبان و فروبستن چشم کمک کن و بهره ما را از ماه رمضان، گرسنگی و تشنگی قرار مده.
دوّم:
چنان‌که بعضی از علما فرموده‌اند غسل کند.
از رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) روایت شده: هرکه ماه رجب را بیاید و در اوّل و وسط و آخر آن غسل کند، پس از انجام آن مانند روزی که از مادر متولد شده بود از گناهان خود بیرون آمده و پاک می‌شود.
پس از نماز مغرب بیست رکعت نماز بخواند، به این ترتیب که:
در هر رکعت پس از سوره
«حمد»، «یک مرتبه» سوره
«توحید» را خوانده و پس از هر دو رکعت سلام دهد تا خود و اهل و اولاد و مالش محفوظ بماند و از عذاب قبر ایمنی یابد و از صراط به‌سرعت برق بدون حسابرسی بگذرد.
عملی را که شیخ در کتاب «مصباح المتهجد» ذکر کرده انجام دهد.
شیخ در آن کتاب فرموده: عمل شب اوّل رجب، ابوالبختری وَهَب‌بن وَهَب از حضرت صادق(علیه‌السلام) از پدر بزرگوارش(علیه‌السلام) از جدّش از امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) روایت کرده: که برای آن حضرت خوشایند بود که خود را چهار شب در طول سال از هر کاری آسوده کند و آن شب‌ها را به عبادت زنده بدارد و آن چهار شب عبارت‌اند از: «شب اوّل رجب، شب نیمه شعبان، شب عید فطر و شب عید قربان».
از حضرت جواد(علیه‌السلام) روایت شده: که مستحب است هرکسی این دعا را در شب اوّل رجب بعد از عشاء آخر بخواند:
پخش صوت
اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُك بِأَنَّكَ مَلِكٌ، وَأَنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَىْءٍ مُقْتَدِرٌ، وَأَنَّكَ مَا تَشاءُ مِنْ أَمْرٍ يَكُونُ. اللّٰهُمَّ إِنِّى أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِنَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ نَبِيِّ الرَّحْمَةِ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ . يَا مُحَمَّدُ، يَا رَسُولَ اللّٰهِ، إِنِّى أَتَوَجَّهُ بِكَ إِلَى اللّٰهِ رَبِّكَ وَرَبِّى لِيُنْجِحَ لِى بِكَ طَلِبَتِى . اللّٰهُمَّ بِنَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ وَالْأَئِمَّةِ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَعَلَيْهِمْ أَنْجِحْ طَلِبَتِى.
خدایا! از تو می‌خواهم به‌حق اینکه تو فرمانروایی و بر هر کاری توانایی و هر کاری که بخواهی می‌شود، خدایا! من به تو رو می‌کنم به‌وسیله پیامبرت محمّد، پیامبر رحمت، درود خدا بر او و خاندانش، ای محمّد، ای فرستاده‌ی خدا، من برای توجه به خدای پروردگارت و پروردگارم به تو روی می‌آورم تا خدا به سبب تو حاجتم را برآورد؛ خدایا به‌حق محمّد و پیشوایان از اهل‌بیتش ـ که درود خدا بر او و بر آنان ـ حاجتم را برآور. سپس حاجتت را از خدا بخواه.
علی بن حدید روایت کرده: که حضرت موسی‌بن‌جعفر(علیه‌السلام) پس از فراغت از نماز شب در حال سجده چنین می‌گفت:
پخش صوت
لَكَ الْمَحْمَدَةُ إِنْ أَطَعْتُكَ، وَلَكَ الْحُجَّةُ إِنْ عَصَيْتُكَ، لَاصُنْعَ لِى وَلَا لِغَيْرِى فِى إِحْسانٍ إِلّا بِكَ، يَا كائِنُ قَبْلَ كُلِّ شَىْءٍ، وَيَا مُكَوِّنَ كُلِّ شَىْءٍ، إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ .
ستایش فقط ویژۀ توست اگر از تو اطاعت کردم و حجّت و برهان فقط برای توست اگر تو را معصیت کردم، در نیکی کردن نه کاری از من ساخته است و نه از غیر من جز به لطف تو، ای هستی پیش از هر چیز، ای هستی‌بخش هر چیز، تو بر هر کاری توانایی،
اللّٰهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْعَدِيلَةِ عِنْدَ الْمَوْتِ، وَمِنْ شَرِّ الْمَرْجِعِ فِى الْقُبُورِ، وَمِنَ النَّدامَةِ يَوْمَ الْآزِفَةِ، فَأَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَجْعَلَ عَيْشِى عِيشَةً نَقِيَّةً، وَمِيْتَتِى مِيتَةً سَوِيَّةً، وَمُنْقَلَبِى مُنْقَلَباً كَرِيماً غَيْرَ مُخْزٍ وَلَا فاضِحٍ؛
خدایا! از انحراف و ناباوری به هنگام مرگ و از گزند بازگشت در گورها و از پشیمانی در روز قیامت به تو پناه می‌آورم، از تو می‌خواهم بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و زندگی‌ام را قرار دهی زندگی پاکی و مرگم را مرگی معتدل و بازگشت گاهم را بازگشت گاهی کریمانه که در آن خواری و رسوایی نباشد؛
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الْأَئِمَّةِ يَنابِيعِ الْحِكْمَةِ، وَأُوْلِى النِّعْمَةِ، وَمَعادِنِ الْعِصْمَةِ، وَاعْصِمْنِى بِهِمْ مِنْ كُلِّ سُوءٍ، وَلَا تَأْخُذْنِى عَلَىٰ غِرَّةٍ وَلَا عَلَىٰ غَفْلَةٍ، وَلَا تَجْعَلْ عَواقِبَ أَعْمالِى حَسْرَةً، وَارْضَ عَنِّى، فَإِنَّ مَغْفِرَتَكَ لِلظَّالِمِينَ وَأَنَا مِنَ الظَّالِمِينَ.
خدایا! بر محمّد و خاندانش درود فرست، آن امامانی که چشمه‌های حکمت و صاحبان نعمت و ریشه‌های عصمت‌اند و مرا به وسیله آنان از هر بدی نگهدار و در حالت غرور و غفلت مگیر و سرانجام کارهایم را حسرت و اندوه قرار مده و از من راضی شو، زیرا همانا آمرزشت برای ستمکاران است و من از ستمکارانم،
اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِى مَا لَايَضُرُّكَ، وَأَعْطِنِى مَا لَايَنْقُصُكَ، فَإِنَّكَ الْوَسِيعُ رَحْمَتُهُ، الْبَدِيعُ حِكْمَتُهُ، وَأَعْطِنِى السَّعَةَ وَالدَّعَةَ، وَالْأَمْنَ وَالصِّحَّةَ، وَالبُّخُوعَ وَالْقُنُوعَ، وَالشُّكْرَ وَالْمُعافاةَ وَالتَّقْوىٰ وَالصَّبْرَ وَالصِّدْقَ عَلَيْكَ وَعَلَىٰ أَوْلِيائِكَ وَالْيُسْرَ وَالشُّكْرَ، وَاعْمُمْ بِذٰلِكَ يَا رَبِّ أَهْلِى وَوَلَدِى وَ إِخْوانِى فِيكَ وَمَنْ أَحْبَبْتُ وَأَحَبَّنِى وَوَلَدْتُ وَوَلَدَنِى مِنَ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُؤْمِنِينَ يَا رَبَّ الْعالَمِينَ.
خدایا! بر من بیامرز آنچه را به تو زیان نمی‌رساند و به من عطا کن آنچه را که کاستی‌ات ندهد، همانا رحمتت گسترده و حکمتت نوین است. خدایا! و به من عطا کن: گشایش، راحتی، امنیت، سلامت، فروتنی، قناعت، سپاسگزاری، تندرستی کامل، پروا پیشگی، شکیبایی، راستی بر تو و دوستانت، آسانی، شکر و همه این‌ها را پروردگارا به خانواده و فرزند و برادران دینی‌ام و هرکه را دوست دارم و دوستم دارد و هرکه فرزندم باشد و فرزندش باشم از مسلمانان و مؤمنان فراگیر کن، ای پروردگار جهانیان. ابن اُشَیم گفته: وقت خواندن این دعا پس از هشت رکعت نماز شب و پیش از نماز وتر است، پس از آن وتر را بخوان چون سلام دادی، در حالتی که نشسته‌ای بگو:
پخش صوت
الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِى لَاتَنْفَدُ خَزائِنُهُ، وَلَا يَخافُ آمِنُهُ، رَبِّ إِنِ ارْتَكَبْتُ الْمَعاصِىَ فَذٰلِكَ ثِقَةٌ مِنِّى بِكَرَمِكَ، إِنَّكَ تَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِكَ، وَتَعْفُو عَنْ سَيِّئاتِهِمْ وَتَغْفِرُ الزَّلَلَ، وَ إِنَّكَ مُجِيبٌ لِدَاعِيكَ وَمِنْهُ قَرِيبٌ، وَأَنَا تائِبٌ إِلَيْكَ مِنَ الْخَطايا، وَراغِبٌ إِلَيْكَ فِى تَوْفِيرِ حَظِّى مِنَ الْعَطايا،
ستایش ویژۀ خداست که خزانه‌هایش پایان نمی‌پذیرد و آن‌که را امان دهد هرگز نمی‌ترسد، پروردگارا، اگر مرتکب گناهانی شدم در اثر اطمینانم به کرم تو بود، همانا توبه بندگان را می‌پذیری و از بدی‌هایشان درمی‌گذری و لغزش‌ها را می‌آمرزی، همانا تو درخواست‌کننده‌ات را پاسخ می‌دهی و به او نزدیکی و من از خطاها فقط به‌سوی تو باز می‌گردم و در کامل کردن بهره‌ام از عطاها تنها به‌سوی تو رغبت دارم،
يَا خالِقَ الْبَرايا، يَا مُنْقِذِى مِنْ كُلِّ شَدِيدَةٍ ، يَا مُجِيرِى مِنْ كُلِّ مَحْذُورٍ، وَفِّرْ عَلَىَّ السُّرُورَ، وَاكْفِنِى شَرَّ عَواقِبِ الْأُمُورِ، فَأَنْتَ اللّٰهُ عَلَىٰ نَعْمائِكَ وَجَزِيلِ عَطائِكَ مَشْكُورٌ، وَ لِكُلِّ خَيْرٍ مَذْخُورٌ.
ای آفریننده آفریدگان، ای نجات‌بخش من از هر سختی، ای پناه من از هرچه که هراسناک گردم، خوشحالی‌ام را فراوان کن و مرا از بدفرجامی در کارها بازدار، تویی خدایی که بر نعمت‌ها و عطاهای فراوانت سپاس شده و برای هر خیری ذخیره بندگانی. و آگاه باش علما برای هر شب این ماه نماز مخصوصی ذکر کرده‌اند که مقام را گنجایش بیان آن نیست.