بشر در طول زندگى به یکدیگر وابستگى هاى روحی، عاطفی، مادى و ... دارند و این نیاز همواره به عنوان یک ضرورت احساس می‌شود. در عین حال همة انسان ها با سلیقه خاصى آفریده نشده اند. بعضى به طرف علم، بعضى به طرف تجارت و کسب مال مى روند و بعضى از هر دو بهره مندند و بعضی از هر دو محرومند.
پس مى بایست نوعى تعامل و توافق بین افراد بشر وجود داشته باشد تا همگان از منافع عمومى به نسبت مساوى بهره مند شوند، ولى متأسفانه به دلایل زیاده خواهیِ عدّه اى ، این امر مهم کمتر به مقصد و مقصود می‌رسد، ولى در میان افرادى هستند که حس نوع دوستى قوى داشته و در فکر خدمت به افراد اجتماع هستند.
در آیات و روایات توصیه شده که چنانچه به دیگران کمک یا خدمتی می کنید ، در انتظار پاداش یا احترام یا توقع نباشید ، زیرا چنین عقیده اى جز از سر منّت نخواهد بود.
مولاى متقیان ، امیر مؤمنان حضرت علی(ع) فرمود: » اى نیکوکاران ! با احسان خویش منّت نگذارید، چون زشتى منّت ، احسان و نیکى را باطل میکند».
شاعر بزرگ سعدى شعر معروفی دارد که :
تونیکى می کنى و در دجله انداز که ایزد در بیابانت دهد باز
احسان و نیکى با انتظار و توقع همخوانى ندارد. انسانى که مى خواهد احسان کند، احسان کنندة مطلق یعنى خداى متعال را در نظر می گیرد و به خاطر او به افرادى که لیاقت داشته و مستحق احسان هستند، کمک مى کند. چنین کسی پاداش خود را از خداوند طلب می کند ، نه از انسان ها.
چنین اعتقادی به انسان آرامش و دلگرمی می دهد و او را از نیکی کردن به انسان ها مأیوس نمی گرداند ؛ زیرا انسان ها همه یکسان نیستند . برخی قدر نیکی و خدمت را نمی دانند و شاید حتی پاسخ نیکی را با بدی می دهند ، یا گاهی درک می کنند و گاهی درک نمی کنند ، اما در هر حال انسانی که با خداوند معامله نموده و او را در نظر آورده است ، سرخورده و مأیوس و اندوهگین نمی شود.
از طرف دیگر شخصی که به او احسان و نیکی شده ، موظف است که نیکی کننده را سپاس گوید و سعی نماید که به هر شکلی جبران نماید . این موضوع در روایات اسلامى مورد توجه معصومان قرار گرفته است. امام رضا (ع) فرمود: » کسى که شکر پاداش دهنده اى از مخلوقین (و همنوعان) را به جا نیاورد، شکر وسپاس خداوند را نیز به جا نیاورده است ».
بنابراین برای نیکی کننده وظیفه ای مقرر شده و برای نیکی شونده وظیفه دیگری است.
بنابراین انسان باید نیکى بکند و در ازاى آن نباید توقعى داشته باشد. حال اگر مى خواهد به پاداش بیشترى برسد در راه خدا از افراد مستمند، یتیم، وامانده و مسکین دستگیرى کند تا خداوند متعال در آن دنیا ثواب ماندگار به او برساند. گاهی نیز اتفاق می افتد که خداوند در همین دنیا پاداش او را از راه دیگر مقرر می نماید ؛ راهی که شاید هیچ گمان نمی کرده است . امیر مؤمنان مولاى متقیان امام علی(ع) می فرماید : این که گاهى به کسى نیکى مى کنى و او قدر شناسى نمى کند ( و یا ناسپاسى میکند) تو را به کار نیک بى رغبت نکند که احیاناً تو پاداش خویش را بیش از آن چه بخواهى از او بگیرى از دست کسى مى گیرى که هیچ به او نیکى نکرده اى به هر حال جهان پاداش تو را پس مى دهد و تو از ناحیه اى که تو هرگز گمان نمى کنی.
عکس العمل دیگران نباید مبنای تصمیم گیری ما باشد به طوری که اگر از کار ما تشکر کردند آن را ادامه دهیم و اگر ناسپاسی کردند و یا با بدی پاسخ دادند آن را ترک کنیم . خوبی به دیگران اگر برای خدا باشد خدا تلافی می کند.
خداوند متعال در قرآن مى فرماید: » من جاء بالحسنهْْ فله عشر أمثالها؛ هر کسى کار نیکویى کند، او را ده برابر آن پاداش خواهد بود».
