انصاریان، حسین، قم، انتشارات دارالعرفان، چاپ اول، 1388 ، 428 صفحه، وزيري.
شرح مفاهیم اخلاقی، تربیتی و عرفانی صحیفه سجادیّه است. در این نوشتار ابتدا به توصیف کتاب گرانقدر صحیفه سجادیه و محتوای نورانی این کتاب پرداخته شده وگوشه ای از حیات پرفروغ امام علی بن الحسین السجّاد(ع) و هم چنين عبادت و علم و حالات عرفانی امام زین العابدین(ع) بیان گردیده است. و دیدگاه برخی از اندیشمندان را در مورد محتوای مناجات های امام سجّاد(ع) و اخلاق و ابعاد معنوی آن حضرت منعکس می نماید. در ادامه چندین حکایت از سیره اخلاقی و عرفانی امام سجّاد(ع) نقل شده و روایاتی از معصومین(ع) در وصف آن حضرت بیان می گردد. آنگاه درباره حقیقت دعا و اهمیت و ارزش آن و مداومت کردن برآن مطالبی ذکر کرده و آثار دعا در رفع بلاها را بررسی می نماید. وی صحیفه سجادیه را گنجینه ای بی نظیر در باب خداشناسی ارزیابی کرده و خداشناسی را در سه امر فطرت، مطالعه و دقت در امور موجودات عالم و استدلال و حکمت عقلی منحصر می نماید. در ادامه نگارنده به بررسی اسناد صحیفه سجادیه پرداخته و سپس به شرح مضامین دعای موجود در این کتاب می پردازد. در دعای اول به بحث درباره توحید و ستایش حق تعالی پرداخته شده و حقیقت حمد وشکر و ستایش حق و تفسیر«الحمدلله» از منظر عرفانی و از دیدگاه برخی از عرفا و شعرا بررسی می گردد. در ادامه به تفسیر توحید از نگاه علی(ع) در نهج البلاغه اشاره شده و درک حقیقت توحید و خداشناسی مستلزم درک و فهم علم باطن دانسته شده است. وي سپس به امکان مسأله رؤیت خداوند به چشم دل پرداخته و با توجه به آیات محکم و متشابه، مسأله رؤیت خداوند را از آیات متشابه دانسته که تنها تفسیر آن به عهده راسخان در علم یعنی ائمه(ع) می باشد. خداشناسی از راه طبیعت و از راه عقل و فلسفه عنوان بحث بعدی این کتاب است که در آن ادله مربوط به توحید را از این دریچه بررسی نموده و سخنانی از علی(ع) در این باره نقل کرده است. در ذیل شرح مفاد کلام امام سجاد(ع) در مسأله توحید نگارنده به اموری مانند: حقیقت معرفت، علم و اولیت خداوند، خداشناسی در کلام امام موسی بن جعفر(ع)، مسأله خلقت در آیات قرآن و روایات و اسرار آن، نظریه برخی از دانشمندان درباره خلقت و آفرینش، بیان گوشه هایی از جهان خلقت و بدن انسان و عظمت و شگفتی های آن، تفسیر مسأله هدایت تکوینی موجودات، نقش عقل و نبوت در هدایت انسان ها، حقیقت رزق و روزی و رزاقیت خداوند در قرآن، تقابل دنیا و امور معنوی، طلب مال حلال در روایات، ارزش عمر در روایات، تبیین معنای علم شریعت و طریقت و مراتب آن ها، قدردانی از نعمت های الهی و استفاده درست از آن ها، حقیقت مرگ در آیات و روایات، منازل قبر و برزخ در آیات و روایات، معرفی اعمال نجات بخش و زیان بخش (در قیامت)، مقام حمد و ابزار آن، حقیقت و ماهیت محمد(ص) و اهل بیت(ع)، بررسی مقام حقیقی انسان و مقام خلافت الهی او، تکمیل نفوس و تزکیه ارواح، راه شناخت خدا به وسیله دقت در ساختمان گیاهان، مراحل تربیت نفس، ارتباط امامت و نبوت در رسیدن به ربوبیت، اخلاص در توحید و معنای کفر و فسوق پرداخته و آن ها را شرح می دهد.
شايان ذكراست اين‌اثرپيش ازاين در هفت مجلد با عنوان«ديار عاشقان:تفسير جامع صحيفه سجاديه حضرت زين‌العابدين (ع)» منتشر شده بود وازآنجايي كه اين كتاب، هم اكنون در زمره كتب مرجع و مورد توجّه خاص محقّقان علوم اسلامى و انديشمندان و فرهيختگان قرار گرفته و افراد متعدّدى از فضلاى حوزه علميه و گروهى از انديشمندان دانشگاهى، اين اثر را مرجعى براى آثار تحقيقى خود قرارداده اند. چاپ جديد دوازده جلدي كتاب حاضرازامتيازات فراواني نسبت به چاپ هاى قبلى داشته كه مى توان به موارد زير اشاره نمود: 1ـ حروفچينى و مقابله متن با دست نوشته مؤلّف.2 ـ بازبينى متن و اعمال بازنگرى «به اشراف مؤلّف».3 ـ موضوع گذارى جهت سهولت دسترسى به مطالب.4ـ ويرايش ادبى متن فارسى و عربى.5 ـ بازنگرى اعراب و ترجمه روايات.6 ـ جايگزينى ترجمه جديد مؤلّف از آيات قرآن مجيد، نهج البلاغه، صحيفه سجاديه.7 ـ استخراج منابع و تطبيق روايات با مصادر روايى شيعى و سنّى.8 ـ اضافه كردن بيش از 250 موضوع، «تحت اشراف مؤلّف» به برخى فرازهايى كه قبلاً شرح نشده بود.9 ـ تلطيف در اشعار كتاب و شناساندن شاعر.10 ـ شماره گذارى فرازهاى صحيفه سجاديه.11 ـ تنظيم ترجمه هاى مربوط به فرازهاى دعا، به صورت جداگانه.12 ـ تنظيم فهارس متنوّع در مجلّدى مستقل.13 ـ تنظيم فهرست موضوعى مطالب در مجلّدى مستقل.14 ـ ارائه داستان هاى كتاب در مجلّدى مستقل. 15 ـ حذف برخى از مطالب كه مناسب امور اجتماعى سال هاى تأليف كتاب بوده و دخلى در موضوع كتاب نداشته است.
منبع : روابط عمومی و امور بین الملل مرکز علمی تحقیقاتی دارالعرفان الشیعی
