صله رحم تا چه ميزان واجب است؟

 مي دانيم كه خانواده يك اجتماع كوچك است، همان طور كه استحكام و استواري پيوندهاي اجتماع بزرگ درپيشرفت انسان در زمينه هاي مادي و معنوي مؤثر است، همچنين استحكام پيوندهاي اين اجتماع كوچك در اين راه تأثير بسزايي دارد، به همين دليل، اسلام كه آييني اجتماعي است به موضوع (صله رحم) كه همان تقويت پيوندهاي اجتماع خانوادگي و فاميلي مي باشد، اهميت زياد، و صله رحم را از واجبات و قطع رحم را از محرمات و گناهان بزرگ شمرده است.
در اهميت اين موضوع كافي است كه قرآن مجيد مكرر به خصوص در اين باره سخن گفته و متذكر شده است كه روز رستاخيز از انجام اين فريضه (صله رحم) سؤال خواهد شد و افراد درباره آن مسئول خواهد بود؛ آنجا كه در سوره مباركه نساء آيه 1 مي فرمايد: « واتقوا الله الذي تسائلون به والارحام ان الله كان عليكم رقيبا» ؛ و از خدايي بپرهيزيد كه (همگي به عظمت او معترفند) هنگامي كه چيزي از يكديگر مي خواهيد نام او را مي بريد. (و نيز) از (قطع رابطه با) خويشاوندان خود پرهيز كنيد زيرا خداوند مراقب شما است.
مردي حضور رسول خدا (ص) شرفياب گرديد و گفت: «بستگانم مرا ترك گفته و ارتباط خويشاوندي را با من قطع كرده اند تكليف من درباره آنان چيست؟ آيا من نيز آنان را ترك گويم و رابطه خود را با آنان بگسلم؟» پيامبر خدا (ص) فرمودند: « اگر تو نيز اين كار را انجام دهي خداوند همه شما را ترك مي گويد و همه را از رحمت خود دور مي سازد» سپس پيامبر(ص) به وي سه دستور مهم زير را تعليم داد و فرمود: (تصل من قطعك) اگر كسي ارتباط خود را با تو بريد، تو بر خلاف او رفتار كن و پيوند خويشاوندي و دوستي را فراموش مكن.
(تعطي من حرمك):كسي كه تو را از نعمتي محروم ساخت، تو به او نيكي كن و او را محروم مساز.
( و تعفوا عمن ظلمت): از كسي كه بر تو ستم كرده است در گذر.
همچنين پيامبر(ص) به اهميت اين موضوع در يكي ديگر از سخنان پر ارج خود تصريح فرموده، آنجا كه به ياران خود مي گويد: «من و شما و همه امت خود را كه تا روز رستاخيز پا به عرصه وجود خواهند گذارد توصيه مي كنم از صله رحم غفلت نورزند و اگر انجام اين فريضه الهي در گرو مسافرت به نقطه دوري باشد، رنج سفر را بر خود هموار ساخته و اين فريضه اخلاقي و اجتماعي را ادا نمايند.
ولي جاي گفتگو نيست كه انجام هر فريضه اي مشروط به اين است كه مسائل مهم تر از آن از بين نرود؛موضوع صله رحم نيز از اين قانون مستثني نيست.
هرگاه ارتباط و رفت و آمد با كساني كه در مسير زندگي خود مقررات مذهبي را رعايت نمي كنند، سبب شود كه آنان در وضع زندگي خودتجديد نظر كنند و كم كم به اصول و موازين مذهبي پايبند شوند يا لااقل اين رفت و آمد ها اثر سويي در روحيه خود انسان و وضع خانواده او نگذارد، در اين صورت رعايت پيوند خويشاوندي لازم است و بايد اين فريضه الهي را انجام داد.
ولي اگر برعكس به جاي اين كه انسان در روحيه آنان اثر بگذارد، معاشرت با آن ها سبب شود كه انسان تحت تأثير افكار و روحيات فاسد و آلوده آنان قرار گيرد، در اين صورت چون سعادت او در خطر است ناچار بايد اين فريضه را به خاطر يك امر مهم تر به طور موقت ترك گويد.