فلسفه شب اول قبر چيست ؟

ملك الموت روح را از بدن مي گيرد وبه محضر ربوبي مي برد سپس باز مي گرداند . اين مرحله نخستين ، اولين منزل برزخ يعني قبر است كه در اصطلاح عرف به « شب اول قبر» معروف است واز نظر روايات قطعي است كه قبر يا باغي از باغهاي بهشت ويا حفره اي از حفرات دوزخ است.
وقتي انسان از محضر ربوبي بازگشت ، دو ملك بنام نكير و منكر مي آيند و از توحيد ، نبوت و معاد ، امامت و عدل مي پرسند . اين دو براي كفار وحشتناك مي نمايند و دور نمايي كه روايات از آنها ترميم كرده اند اينگونه است :
« صدايشان همچون رعد كوبندة اسمانها ، چشمهايشان برق خيره كننده است » در بعضي روايات آمده است كه حضرت اميرالمؤمنين ( ع ) هم تشريف مي آورند .
از ديگر امور مسلّم فشار قبر است در روايات آمده است كه انسانهاي سخن چين و كساني كه در امر طهارت و بول بي مبا لا تي مي كنند و بد اخلاق ها و پر حرفها به اين عذاب دچار مي شوند . بنابراين چون بيشتر ما به اين اعمال ناپسند گرفتاريم ، از فشار قبر در امان نيستيم و به مناسبت شدّت و ضعف گناهان فشار قبر نيز شدت و ضعف مي يابد . ولي فشار قبر مردم سخن چين آنان كه براي مردم توطئه مي چينند و پرونده سازي مي كنند از همه دشوارتر است .
بالاخره هركسي كه از جايي به جاي ديگر منتقل مي شود يك شب اولي دارد . مثل آن روز وشبي كه انسان بدنيا آمد ودر آن شب اول از او سؤالات كلي راجع به خدا و پيامبر وامام مي پرسند اگر جواب داد كه خوشا بحالش وگرنه واي بحالش . البته براي كسي كه در دنيا بفكر عالم قبر بوده وكار خوب كرده نه ترسي است ونه رنج وعذابي . همه مصيبت ها براي گنهكاران است كه موفق به توبه وجبران كارهاي زشت خود نشدند.
دليل ديگر ترس آن است كه اين اولين تجربه است و انسان بعد از جدا شدن از دنياي پراز هيا هو نا گهان وارد يك جاي نا شناخته افراد ناشناس مي شود . و خود را براي پرسيدن اين سؤالات نيز آماده نكرده است .