مال حرام در قرآن و روايات

كتاب سعادت‏بخش الهى در بسيارى از آيات مردم را به‏طور جدّى از آلوده شدن و نزديك گشتن به مال حرام نهى مى‏كند ، نمونه‏اى از آن آيات نورانى را در قرآن بدين‏صورت مى‏خوانيد : إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَى ظُلْماً إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِى بُطُونِهِمْ نَاراً وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيراً  .
بى‏ترديد كسانى كه اموال يتيمان را به ستم مى‏خورند ، فقط در شكم خود آتش مى‏خورند و به زودى در آتش فروزان در آيند .
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُم بَيْنَكُم بِالْبَاطِلِ إِلاَّ أَن تَكُونَ تِجَارَةً عَن تَرَاضٍ مِنْكُمْ وَلاَ تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ إِنَّ اللّهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيماً * وَمَن يَفْعَلْ ذلِكَ عُدْوَاناً وَظُلْماً فَسَوْفَ نُصْلِيهِ نَاراً وَكَانَ ذلِكَ عَلَى اللّهِ يَسِيراً  .
اى اهل ايمان ! اموال يكديگر را در ميان خود به باطل [ و از راه حرام و نامشروع ] مخوريد ، مگر آن كه تجارتى از روى خشنودى و رضايت ميان خودتان انجام گرفته باشد و خودكشى نكنيد ؛ زيرا خدا همواره به شما مهربان است . * و هر كه خوردن مال به باطل و قتل نفس را از روى تجاوز [ از حدود خدا ] و ستم [ بر خود و ديگران ] مرتكب شود ، به زودى او را در آتشى [آزار دهنده و سوزان] درآوريم ؛ واين كار بر خدا آسان است .
الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبَا لاَ يَقُومُونَ إِلاَّ كَمَا يَقُومُ الَّذِى يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا فَمَن جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِن رَبِّهِ فَانْتَهَى فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللّهِ وَمَنْ عَادَ فَأُولئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ  .
كسانى كه ربا مى‏خورند [ در ميان مردم و براى امر معيشت و زندگى ]به پاى نمى‏خيزند ، مگر مانند به پاى خاستن كسى كه شيطان او را با تماس خود آشفته حال كرده [ و تعادل روانى و عقلى‏اش را مختل ساخته ] است ، اين بدان سبب است كه آنان گفتند : خريد و فروش هم مانند رباست . در حالى كه خدا خريد و فروش را حلال و ربا را حرام كرده است . پس هر كه از سوى پروردگارش پندى به او رسد و [ از كار زشت خود ] بازايستد ، سودهايى كه [ پيش از تحريم آن ] به دست آورده مال خود اوست و كارش [ از جهت آثار گناه و كيفر آخرتى ] با خداست و كسانى كه [ به عمل زشت خود ] بازگردند [ و نهى خدا را احترام نكنند] پس آنان اهل آتش‏اند و در آن جاودانه‏اند .
روايات كه توضيح و تفسيرى بر آيات قرآنند ، در باب مال حرام مسائل مهمّى را به شرح زير بيان مى‏كنند :
قالَ رَسُولُ اللّه صلى‏الله‏عليه‏و‏آله : أَرْبَعٌ لا تَدْخُلُ بَيْتاً ، واحِدَةٌ مِنْهُنَّ إِلاّ خَرِبَ وَلَمْ يَعْمُرْ بِالْبَرَكَةِ :
الخِيانَةُ وَالسِّرقَةُ وَشُرْبُ الْخَمْرِ وَالزِّنا .
پيامبر اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود : چهار چيز است كه هريك از آن‏ها وارد خانه‏اى شود آن خانه خراب مى‏شود و آباد به بركت نگردد : خيانت ، مال دزدى ، شرب خمر ، زنا .
قالَ النَّبِىُّ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله : مَنْ خانَ جارَهُ شِبْراً مِنَ الْأَرْضِ جَعَلَهَا اللّهُ طَوْقاً فى عُنُقِهِ مِنْ تُخُومِ الْأَرَضينَ السَّابِعَةِ حَتّى يَلْقَى اللّهَ يَوْمَ الْقِيامَةِ مُطَوَّقاً إِلاّ أَنْ يَتُوبَ وَيَرْجِع .
 نبىّ اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود : هركس به اندازه يك وجب از زمين به همسايه خيانت كند ، خداوند همان مقدار را از آخر زمين‏هاى هفت‏گانه ، هم‏چون حلقه به گردنش اندازد ، تا خدا را به همان صورت در قيامت ملاقات كند ، مگر توبه كند و مال مردم را به صاحبش برگرداند .
قالَ أَبُو عَبْدِاللّه عليه‏السلام : ثَلاثٌ مَنْ كُنَّ فيهِ زَوَّجَهُ اللّهُ مِنَ الْحُورِ العَينِ كَيْفَ شاءَ ، كَظْمُ الْغَيْظِ وَالصَّبْرُ عَلَى السُّيُوفِ لِلّهِ عَزَّوَجَلَّ وَرَجُلٌ أَشْرَفَ عَلى مالٍ حَرامٍ فَتَرَكَهُ لِلّهِ عَزَّوَجَلَّ .
امام صادق عليه‏السلام فرمود : سه چيز است هركس آن‏ها را دارا باشد ، هرگونه بخواهد خدا حورالعين تزويج او مى‏كند . فرو خوردن خشم ، استقامت در ميدان جنگ و ترك مال حرام به هنگام روبرو شدن با حرام .
قالَ أَميرُالْمُؤْمِنينَ عليه‏السلام : إِنَّ اللّهَ يُعَذِّبُ سِتَّةً بِسِتَّةٍ . . إِلى أَنْ قالَ : التُّجارُ بِالْخِيانَةِ.
اميرالمؤمنين عليه‏السلام فرمود : خدا شش طايفه را به شش چيز عذاب مى‏كند . .
تا فرمود : تاجران را به خيانت در كسب .
عَنْ أَبى الْحَسَنِ الثّالِثِ عليه‏السلام قالَ : كانَ فيما ناجى مُوسى رَبَّهُ : إِلهى ماجَزاءُ مَنْ تَرَكَ الْخِيانَةِ حَياءً مِنْكَ ؟ قالَ : يا مُوسى لَهُ الأَمانُ يَوْمَ القِيامَةِ .
ابى الحسن سوّم[ امام هادى ] عليه‏السلام فرمود : موسى در مناجات با حضرت حق عرض كرد : خدايا ! جزاى كسى كه به خاطر حياى از تو ترك خيانت كند ، چيست ؟ خداوند فرمود : اى موسى ! امان از عذاب در روز قيامت .