فلسفه وجود نفس اماره و شیطان چیست ؟

خداوند در آفرینش انسان، برنامه‏اى کامل و جامع طراحى کرده است. این طراحى، لوازمى را در پى دارد که از جمله آنها، پدیده شیطان و هم‏چنین نفس اماره در آدمى است.
این لوازم، از توابع قهرى یک نظام و برنامه است. وقتى که در طرح نظام انسانى، موضوع اختیار و قدرت انتخاب مطرح است، در کنار آن بایستى انگیزه‏هاى مختلفى نیز مطرح باشد وگرنه اختیار معنا ندارد.
خداوند متعال نظام انسانى را، نظامى آمیخته با اختیار طراحى کرده و به همین جهت عوامل هدایت و گمراهى را نیز مشخص نموده است. چنان که خود مى‏فرماید: «ما انسان را از نطفه‏اى آمیخته آفریدیم و او را شنوا و بینا ساختیم. ما راه را به او نمایاندیم حال یا شکرگزار خواهد بود و یا کفران خواهد کرد»،(1).
در این مجموعه، یک سو شیاطین و نفس اماره آدمى قرار دارند و در سوى دیگر، تمامى پیامبران، کتاب‏هاى آسمانى و عقل آدمى به صف ایستاده‏اند و هر دو جبهه، انسان را به سوى خود فرا مى‏خوانند.
حال چنانچه هر کدام از این دو جبهه وجود نداشت، طراحى خلقت ناقص بود و آنچه که مى‏بایست براى تکامل اختیارى بشر فراهم گردد، وجود نداشت.