گياهان و هدايت

با كدام وقت و با كدام زمان و با كدام فكر و عقل مى توان مسئله هدايت را در جهان شگفت انگيز نباتات بررسى كرد ؟!
سطح كره زمين را اعم از خشكى و دريا در نظر بگيريد ، در بسيارى از مناطق زمين و در قعر درياها گياهان گوناگونى وجود دارد كه هريك در اين جهان داراى آثارى هستند و اين آثار معلول مسائل بسيار زيادى است كه گياه را چون جان شيرين در آغوش گرفته و پيوستگى و نظام اين مسائل محصول مسئله با عظمت وحى و هدايت است . قرآن مى فرمايد : أَفَرَأَيْتُم مَّا تَحْرُثُونَ * ءَأَنتُمْ تَزرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ * لَوْ نَشَاءُ لَجَعَلْنَاهُ حُطَاماً فَظَلْتُمْ تَفَكَّهُونَ * إِنَّا لَمُغْرَمُونَ * بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ  .
مرا خبر دهيد آنچه را مى كاريد ، * آيا شما آن را مى رويانيد ، يا ما مى رويانيم ؟ * به يقين اگر بخواهيم آن را ريز ريز كرده و خاشاك مى كنيم كه متأسف و شگفت زده مى شويد ، * [ و مى گوييد : ] مسلما ما خسارت زده ايم ، * بلكه ناكام و محروميم .
آرى ، هر گياهى به اذن حق و به هدايت حضرت او از زمين مى رويد و تمام برنامه هاى آن از دانه و شكافته شدن و ريشه كردن و ساق و برگ بيرون دادن و به شكوفه و گل نشستن و به ثمر آمدنش به هدايت حضرت حق است . مسئله ريشه و فعاليت او براى جذب آب و املاح و رساندن آن به آخرين نقطه درخت يا گياه ، اندازه و وزن تنه و تناسب آن با ريشه ، مقدار شاخه ها و برگ ها ، مسئله گل و شكوفه و عناصر آن اعم از كاسبرگ و گلبرگ و بساك و گرده در آن و كلاله و خامه و تخمدان و تخمك و حركات و فعاليت هاى منظم تمام عناصر گياه همه و همه از بركت هدايت الهى است و راستى اندكى تأمل در وضع گياهان و حتى يك گياه بهترين وسيله براى رسيدن به حقيقت توحيد است . يكى از دانشمندان در مقاله كوتاهى كه به عنوان يك مقدمه بر يك كتاب علمى نوشته مى گويد : يك برگ ناچيز و يك برگ خشكيده اى كه از درخت افتاده آن را با دقت نظر بنگريد و آن را بشكافيد و به آثار حيات آن تفكر نماييد ؛ ممكن است در وهله اوّل پيشنهاد من بر شما خوش نيايد ، ولى افرادى كه با نظر دقيق سال ها به پشت و روى آن خيره شده و عمرى را به مطالعه و پژوهش شگفتى هاى طبيعت و آزمايش گياهان گذرانده اند و از بى اطلاعى و كوتاهى فكر بشر رنج مى برند ، براى وقوف به اسرار حياتى آن برگ كوشش دارند . اين برگ ها كه زير پاى ما لگدكوب مى شوند و خروارها از آن پراكنده و در زير خاك مستور مى گردد ، همين برگ بى مقدار را خداوند ، زندگى و حيات و هدايت داده و چه فوائد و خواصى در آن موجود است كه گشايش رموز آن با عقل كوتاه ما مقدور نيست .
سال ها و قرن هاست كه گياه شناسان و دانشمندان زمان ، راجع به آزمايش نباتات كتاب ها نوشته اند ، با وسايل و روش هاى علمى براى كشف و درك آثار حياتى آن كوشيده اند . با ميكروسكوپ ها ياخته هاى آن ، با آزمايش ها تركيبات آن ، با اعمال شيميايى محتويات آن ، با برق و حرارت خواص آن را سنجيده و در تحقيق آن رنج ها برده اند . با اين وضع و با تمام كتاب هايى كه راجع به اين موضوع نوشته اند ، چه فهميده اند ؟ چه حقايقى را براى ما عيان ساخته اند ؟ كدام رمزى از اسرار زندگى نهفته نباتات را فاش نموده اند ؟ هنوز هيچ ؛ زيرا آنچه بشر فهميده و به دست آورده سطحى و ظاهرى است ، از حقيقت گياه ، كيفيت ، علت رشد و نمو آن و بالاخره از جريان مبهمى كه روزانه و هر لحظه در درون آن انجام مى گيرد ، خبرى و نشانى نداده اند .
مى دانيم كه گياه مى رويد ، سبز مى شود ، رشد مى كند ، شكوفه مى دهد ، ميوه مى سازد ، در حدّ معينى از رشد كه رسيد مى ايستد ، ولى چه كسى مى تواند حقيقت اين مسئله و تغيير و تحولات آن را به خوبى درك كرده و بيان كند ، تنها چيزى كه مى توان گفت اين است كه سراسر دنياى باعظمت گياهان را نور هدايت روشن كرده و اين همه آثار اعجاب انگيز وجود گياهان اشعه اى از نور بى نهايت هدايت الهى است .