شرائط منزل تجلیه

مساله‏اى که در جنب نفس، با توجه به آیات کتاب خدا و روایات و اخبار مطرح است، مسئله تجلیه یا طهارت ظاهر وجود است.اگر انسان طالب خیر دنیا و آخرت باشد، براى تحقّق آن باید این منزل را طى کند. قواعد این منزل در اختیار علم فقه و علم حلال و حرام است.در علم فقه اکثر مسائل بر محور وظایف و مسئولیت‏هاى عبادى آنان دور مى‏زند. در علم حلال و حرام هم اکثر مسائل بر امور اقتصادى و مخصوصا مسئله خوراک، پوشاک و مسکن انسان دور مى‏زند.نفس که کارگردان تمام اعضا و جوارح و فرمانده تمام عناصر وجودى انسان است باید با علم فقه و علم حلال و حرام حالت انقیاد پیدا کند، به این معنا که تمام خواسته‏ها، شهوات، غرایض و امیالى که بر این تابلو نقش بسته باید مقیّد به حدود خدا شود، نفس وقتى حالت انقیاد و تسلیم در برابر امر پیدا کرد، وارد منطقه نورانى نماز مى‏شود، وارد محیط پربرکت صیام مى‏شود، وارد دنیاى باعظمت جهاد و شهادت مى‏شود، وارد دنیاى انفاق و صدقات و حجّ و امر به معروف و نهى از منکر و سایر مسائل عبادى حق مى‏شود.وقتى وارد این میدان‏ها شد، تنها که وارد نمى‏شود، هر جا برود تمام تبعاتش را با خودش مى‏برد، چون همه اعضا و جوارح انسان براى نفس به منزله ابزار هستند. وقتى کارفرما براى کارى مى‏رود، تمام ابزارش را هم دنبال خودش مى‏برد. اگر نفس شیطانى باشد و بخواهد در مجلس گناه شرکت کند، ابزارش را هم با خودش مى‏برد، چشم، گوش، زبان، دست، پا و شکم را مى‏برد و اگر نخواهد برود هیچ کدامشان نمى‏روند. نفس که نرود تبعاتش هم نمى‏روند، البته تبعات از خودشان اختیارى ندارند، بلکه همه تسلیم نفس هستند. باید دید نفس تسلیم چه ناحیه‏اى است، اگر تسلیم ناحیه الهى است، وقتى به طرف وجود مقدّس دوست حرکت مى‏کند، همه اعضا و جوارح را هم با خودش مى‏برد، وقتى در حالت انقیاد و تسلیم نسبت به مولا به سر مى‏برد، اعضا و جوارح هم به تبع او در حال انقیاد و تسلیم عملى نسبت به حق برمى‏آیند. البته تسلیم او تسلیم حالى است و تسلیم سایر اعضا و جوارح تسلیم عملى، حرکتى و فعلى است.