آراستگى و پیراستگى نفس

این ارتباط باید ارتباطى باشد که نفس جدّا از راه این ارتباط اثر بگیرد، آن هم دو نوع اثر ؛ آراستگى و پیراستگى. در آراستگى نفس باید متخلّق به اخلاق خدا بشود و در پیراستگى باید از همه خُلقیّات ضدّ خدا پاک شود: «مُسْتَنَهً بِسُنَنِ اولِیائِکَ مُفارِقَهً لاِءَخلاقِ اعْدائِکَ»13. استناد به سنّت اولیاى تو و جدایى کامل از اخلاق دشمنان خدا. در این جا دو مسئله براى آراسته و پیراسته شدن لازم است : یکى این که انسان باید از منابع فیض الهى کسب معرفت کند، به خصوص دو چیز را ؛ یکى معرفت حقایق که خدا کیست؟ معاد چیست؟ مرگ چه ماهیّتى دارد؟ برزخ چیست؟ حساب کدام است؟ بهشت و جهنم چیست؟ یکى هم کسب معارف و حلال و حرام. در دومى پاى عمل به میان مى آید تا آن حقایقى را که کسب کرده، با کمال قدرت و شجاعت و بدون توجه به هیچ برنامه اى به کار بندد، با تمرینى که در این مسیر مى کند ؛ یعنى علمى که کسب علم مى کند، البته این نوع علم براى آبادى دنیا واجب است. فراموش نکنید که این نوع علمى که کسب مى کند ؛ یعنى علم توحید، معاد، احکام، حلال و حرام، آن را به کار مى بندد، خود به خود در دو رشته برنامه قرار مى گیرد ؛ در یک رشته، اجراى خواسته ها و در یک رشته، کناره گیرى از نخواسته ها، آنهایى را که نمى خواهد، در این جاده به جلو مى رود، مانند آن قلاّبى که به طاق براى بستن لوستر مى زنند، اول که نگاه مى کنید بسته بسته است، اما وقتى به طاق مى زنند و شروع به پیچ دادن از داخل مى کنند، جا باز مى کند، این قدر جا باز مى کند که برق کار به صاحب خانه مى گوید، این هر چه قدر جا داشت، جا باز کرده و بسیار محکم شده است. چهارپایه را از زیر من بکشید، آویزان مى شوم. هیچ تکانى نمى خورد، وقتى جا باز کرد، آن گاه لوسترى را با دویست لامپ به آن آویزان مى کنند. در این مسیر نخست که انسان مى خواهد، بسیار بسته و تنگ است و تنگ حوصله و سخت مى باشد، اما همین گونه که واجبات را به اجرا مى گذارد، اخلاق الهى را کسب مى کند و از محرّمات کناره گیرى مى کند، جا باز مى کند تا جایى که خدا مى فرماید :« یُثَبِّتُ اللّه ُ الَّذِینَ امَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ »14.خدا مومنان را به سبب اعتقاد و ایمانشان در زندگى دنیا و آخرت ثابت قدم و پابرجا مى دارد .یا به تعبیر دیگر :

« فِى الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَفِى الاْخِرَهِ »15 ؛این قدر جا باز مى کنند تا به من برسند و معلّق من شوند:« فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَهِ الْوُثْقَى لاَ انفِصَامَ لَهَا »16.پس هر که به طاغوت [ که شیطان ، بت و هر طغیان گرى است ] کفر ورزد و به خدا ایمان بیاورد ، بى تردید به محکم ترین دستگیره که آن را گسستن نیست ، چنگ زده است .