اندیشه در نفس

قرآن مجید به تفکر امر مى‏کند. در سوره روم مى‏فرماید :« اَوَ لَمْ یَتَفَکَّرُوا فِى اَنفُسِهِم مَا خَلَقَ اللّه‏ُ السَّمواتِ وَالاْءَرْضَ وَمَا بَیْنَهُمَا اِلاَّ بِالْحَقِّ وَاَجَلٍ مُّسَمّىً وَاِنَّ کَثِیراً مِنَ النَّاسِ بِلِقَاءِ رَبِّهِمْ لَکَافِرُونَ »2 ؛آیا در [ خلوت ] درون خود نیندیشیده‏اند ؟ [ که ] خدا آسمان‏ها و زمین x و آنچه را میان آنهاست ، جز به حقّ و راستى و براى مدتى معین نیافریده است ؛ و همانا بسیارى از مردم به دیدار [ قیامت و محاسبه اعمال به وسیله ]پروردگارشان کافرند .آیا مردم در خویشتن و در نفس‏شان فکر نکردند و فکر و اندیشه نمى‏کنند، آیا در این آسمان‏ها و زمینى که خداوند متعال آفریده، فکر نمى‏کنند؟ آیا آن چه بین آسمان‏ها و زمین آفریده شده و فقط براساس حقّ آفریده شده، فکر نمى‏کنند؟ فکر نمى‏کنند که هر چه در این عالَم هست، رنگ خدایى دارد، حق است، یک واقعیت ثابت است، واقعیّتى که درى از بازى‏گرى به روى او باز نیست. فکر نمى‏کنند که جزء جزء این عالَم، قدم به قدم این عالَم، عنصر به عنصر این عالَم، آن به آن و لحظه به لحظه این عالَم حق است و رنگ خدایى دارد و براى هدف و واقعیتى آفریده شده است؟ « اِنَّ کَثِیراً مِنَ النَّاسِ بِلِقَاءِ رَبِّهِمْ لَکَافِرُونَ » اگر مردم فکر و اندیشه را تعطیل کنند، اگر با دید پر نور عقل و به ویژه عقل متصل به عقل کلى عالَم نگاه نکنند، میان خودشان و لقاى پروردگار پرده انداخته و ایجاد حجاب کرده‏اند. کسانى که نمى‏اندیشند، دیگر منتظر رسیدن به لقاى او و رسیدن به دوستى و محبت و عشق و رفاقت او نباشند، آنها در غربت بسیار خطرناکى قرار گرفته‏اند.قرآن مجید در این باره مى‏فرماید: غربت روز قیامت از غربت امروزشان خطرناک‏تر است، چون در این جا باز به خیال خودشان دلشان را به پول، خانه، به زن و بچّه‏اى خوش کرده‏اند، اما در روز قیامت به هیچ عنوان این گونه مردم، نه شفیعى، نه یارى، نه یاورى، نه دادرسى، نه فریادرسى و نه کمک‏کارى نخواهند داشت، البته آن جا هم ممکن است به هنگام عذاب با خود فکر کنند که با عجز و ناله در پیشگاه مقدّس حق او به داد ما خواهد رسید، ولى پروردگار در قرآن فرموده است که اگر هم فریاد بزنند، در قیامت خودِ من هم فریاد آنها را جواب نمى‏دهم، حتى براى این که فریاد نزنند، دستور داده مى‏شود که در جهنم دهان آنها براى ابد دوخته شود.