تعلیم و ترتیب جوانان

در این مرحله وظیفه و مسوولیت پدران و مادران و دیگر مربیان چون معلّمان و استادان و هر کسى که به شکلى با نوجوان و جوان سر و کار دارد ، از مراحل گذشته بسیار بسیار سنگین تر است به صورتى که اگر در این زمینه مربیان به ویژه پدران و مادران غفلت ورزند ، بناى انسانیت جوان با حمله خطرات معاشرتى و شهوانى و فساد فرهنگى ویران مى گردد !از زیباترین و بهترین سرمشق ها براى مربیان در این مرحله وجود مبارک حضرت امیرالمومنین (علیه السلام) است . آن حضرت در نامه اى پر محتوا و مفصلى ، روش حکیمانه و منش عالمانه ، اندیشه دقیق خود را در مساله تربیت حضرت امام حسن (علیه السلام) ـ جوان نوخاسته خود ـ توضیح داده و برنامه خود را با زنده کردن عواطف مذهبى و احساسات دینى جوانش آغاز نموده است .« وانْ اَبْتَدِئَکَ بِتَعلِیم کِتَابِ اللهِ عَزَّوَجَلَّ وَتَاوِیلِهِ وَشَرَایِعِ الاِسْلاَمِ وَاَحْکَامِهِ وَحَلاَلِهِ وَحَرَامِهِ ».و این که تربیتت را با آموزش دادن قرآن و معانى دقیق آیات آن شروع کنم ، و مقررات و قوانین اسلام و احکام نورانى آن و حلال و حرامش را به تو بیاموزم .آرى ; بر مربیان است که بهترین نقشه و طرح زندگى را که همانا قرآن است و استوارترین قوانین را که بى تردید در فرهنگ اسلام جلوه دارد و با منفعت ترین احکام را که احکام الهیه است و سودمندترین دانش را که شناخت حلال و حرام خداست به نوجوان و جوان تعلیم دهند .البته این تعلیم نباید با زور و خشونت و اخلاق تند و در جلساتى طولانى صورت بگیرد که اگر این گونه عمل شود به عواطف و احساسات جوان ضربه مى خورد و به روح با صفایش زخم وارد مى شود و خداى ناکرده از دین و دیندار روى برمى تابد و به دامن گرگانى که به ظاهر اهل محبت و دوستى اند مى افتد و نهایتاً پوستین انسانیت و آدمیتش به وسیله آن گرگان دریده مى شود و چه بسا خود او هم به گرگى براى دریدن پوستین دیگران تبدیل شود !

این تعلیم اگر با اخلاقى پسندیده و رویى خوش و زبانى نرم و محبتى متعالى و جاذبه اى عاطفى صورت گیرد با گوشت و خون جوان آمیخته مى گردد و از او انسانى با ادب و با تربیت و با وقار و وزین و منبعى از ارزش ها و کمالات مى سازد .حضرت امام صادق (علیه السلام) در این زمینه مى فرماید :« مَنْ قَرَاَ القُرآنَ وَهُوَ شَابٌّ مُومِنٌ اختَلَطَ القُرآنُ بِلَحْمِهِ وَدَمِهِ ».کسى که قرآن مى خواند در حالى که جوان با ایمانى باشد ، قرآن با گوشت و خونش آمیخته مى شود و در همه وجودش اثر مطلوب مى گذارد .حضرت امام صادق (علیه السلام) در روایتى دیگر مى فرماید :« . . . وَیَتَعَلَّمُ الکِتَابَ سَبْعَ سِنِیْنَ وَیَتَعَلَّمُ الْحَلاَلَ وَالْحَرَامَ سَبْعَ سِنِیْنَ ».نوجوان باید در طول هفت سال به تدریج قرآن بیاموزد ، و در طول هفت سال دیگر حلال و حرام خدا را بیاموزد .نظر امام صادق (علیه السلام) این است که در تعلیم قرآن و حلال و حرام به جوان فشار وارد نشود و تحقق تعلیم قرآن و حلال و حرام در زمانى فشرده صورت نگیرد .