در اين جا لازم است تذكر داده شود كه انسان ها در برابر نعمت هاى حق به خصوص نعمت هاى معنوى بر چهار دسته اند :
اوّل : گروهى كه از ابتدا از قبول نعمت حق روى گردانده و از ريشه ، نعمت مادّى يا معنوى را قبول نكرده اند ، تن به كار نداده و تنبلى پيشه كرده و سربار مردم و دچار فساد شده اند يا دين خدا را نپذيرفته و راه ضلالت و گمراهى و جنايت و خيانت پيشه كردند .
دوّم : گروهى كه نعمت مادّى يا معنوى را پذيرفته ولى از خرج آن بخل ورزيده و نعمت خدا را معطّل گذاردند در مال قرار گرفتند و انفاق نكردند ، عالم شدند و به خاطر عافيت طلبى به گوشه اى خزيده و از خرج نعمت دانش دريغ ورزيدند !
سوّم : گروهى كه نعمت را قبول كردند ، ولى در راه غير دوست مصرف كردند ، مانند ثروتمندان طاغى و عالمان دربارى .
چهارم : گروهى كه نعمت مادى و معنوى را پذيرفتند و خويش را نسبت به مال و علم يا نعمت ديگر ، امين خدا دانستند و برابر با خواسته حضرت حق به مصرف كردن نعمت اقدام كردند ، اينان همان دسته اى هستند كه قرآن مجيد از آنها تحت عنوان بندگان شاكر ياد كرده است ، در هر صورت حضرت صادق عليه السلام مى فرمايد : وَأَنْ لا يَعْصِيَهُ بِنِعْمَتِهِ أَوْ يُخَالِفَهُ بِشَىْ ءٍ مِنْ أَمْرِهِ وَنَهْيِهِ بِسَبَبِ نِعْمَتِهِ شكر به اين است كه با نعمتش معصيت نكنى و از قدرت و قوّتِ نعمت در امر و نهى او به مخالفت برنخيزى .
اين بنده شرمنده و از درگاه دوست رانده كه اميد كامل به رحمت حضرت او جهت توبه و بازگشت به پيشگاهش دارم در اين زمينه گفته ام :
من وزين پس به راه خدمت يار
چشم بندم ز ديدن عالم
پاك سازم دل از ارادت غير
جام قلب از جهان تهى سازم
بنمايم اطاعت از جانان
دست شويم ز هرچه بيگانه
دور گردم ز كوى نفس و هوى
نشناسد كسى در اين عالم
سر نپيچد كسى به هر دو جهان
بس كن اى نفس طاعت شيطان
گر نجاتى طلب كنى مسكين
شو روان در صراط و خدمت يار
دل و جانم فداى حضرت يار
تا ببينم جمال طلعت يار
كنمش تابع ارادت يار
پر كنم يكسر از مودت يار
دور سازم ز خويش لعنت يار
سر نهم در مقام طاعت يار
تا شوم در خط عبادت يار
ذرّه اى از مقام و رفعت يار
از امور و هم از مشيت يار
شو فنا در فضاى طاعت يار
شو روان در صراط و خدمت يار
[وَكُنْ لِلّهِ عَبْدا شَاكِرا عَلى كُلِّ حالٍ تَجِدَ اللّهَ رَبّا كَريما عَلى كُلِّ حالٍ ]
منبع : برگرفته از کتاب عرفان اسلامی استاد حسین انصاریان
