فرزندم ! شهوات نفس را به قدرت ریاضت روزه بشکن اما نه چندان که ضعیف شوى و از برپا داشتن نماز مانى ، زیرا نماز از روزه نزد پروردگار پسندیده تر است .روزه براى فرمانبردارى از خدا و یقین بر اینکه او داناست و ایمان به روز جزاء و حضور در محکمه حق و طاعت شدید قرآن و پیغمبر و احساس قوى وظیفه شناسى و ورزیدگى در صبر و استقامت و قدرت غلبه بر شهوت هاى نفسانى ، و خلاصه در مسیر حق قدم زدن است .سالى یک مرتبه ماه رمضان مى آید که مردم را در این مدت سى روز با این صفات و اخلاق عالى تربیت کند براى که واقعاً مسلمان کاملى باشند و احراز چنان مقام در تربیت مى تواند انسان را آماده براى عبادت حقیقى نماید .موادى را که خدا در این جهان آفریده تا شکُفته نگردد خیراتى که باید از آن ظاهر نمى شود مثلا هسته درخت تا تنگ و بهم بسته است خیرى از آن نمایان نیست نه برگى دارد ، نه شاخه اى و نه میوه اى ، اما همین که شکفته شد و از هم بازگشت درختى مى شود با شاخ و برگ و سایه و میوه و انواع خیرات و برکات دیگر .زمین تا از سرماى زمستان افسرده و در هم است مانند دست لئیمان خشک و هم چون روح جاهلان بى فروغ است ، اما پس از باران و پس از تابش آفتاب که سینه اش باز مى شود چون چهره عارف گشاده و چون خاطر دانا منوّر مى گردد ، در آن هنگام از هر سنگلاخش جویبارى جارى مى شود و از هر توده خاکش مرغزارى مى روید و در هر قدمش نعمتى و سعادتى جلوه مى کند .روح انسان نیز همین طور است تا تنگ و گرفته است نمى تواند خیرى بدهد و نه بگیرد نه مى تواند حقیقتى را بیان کند نه بفهمد نه دلالتى کند نه بپذیرد نه بشارتى دهد نه دریابد نه محبّتى کند نه بچشد مگر آنکه باز و منشرح گردد تا هم حقایقى را که باعث سعادت او و دیگران است بتواند خوب بفهمد و بیان کند عفو و عذاب و هم از انواع خوبى ها بهره مند شود .قرآن مجید مقدمه همه خوبى ها را شرح صدر مى داند آن که باید به سعادتى برسد نخست در جانش شرح صدر پیدا مى شود ، یعنى انبساطى و جنبشى و همّتى در خود احساس مى کند که مقدمه پرواز کردن و اوج گرفتن روح و پس از آن به مقصد رسیدن است .ماه رمضان فرصتى است براى کسانى که طالب شرح صدر و روشنى جانند تا به وظایف این ماه رفتار کنند و جان خود را از شر شیطان باز کرده با فرشتگان انباز گردانند و خویش را براى پذیرفتن انواع رحمت ها آماده نمایند .امتیاز دیگرى که ماه رمضان دارد این است که خداوند روزه آن را بر همه واجب فرموده نه متفرق و جداى از یکدیگر ، و این عمل دسته جمعى نیز منافع بسیارى در بر دارد ، زیرا همین که ماه رمضان مى آید سراسر محیط اسلامى را طهارت و نظافت و ایمان و ترس از خدا و اطاعت از احکامش و خوش اخلاقى فرا مى گیرد و بازار منکرات کساد مى گردد ، و انتشار خیرات عمومیت پیدا مى کند ، و بندگان نیکوکار خدا به خوبى و احسان مى پردازند و به یکدیگر کمک مى کنند ، بدکاران از ارتکاب منکرات خجل مى شوند و در اغنیاء عاطفه مساعدت و کمک نسبت به برادران بینوا و درماندگان بیدار مى گردد .خلاصه این وضع یک نواخت در میان مسلمانان احساس مشترکى به وجود مى آورد که همه اعتراف مى کنند مسلمانان جمعیت واحدى هستند و این است بهترین معناى عام شکستن شهوات .
