لفظ شیطان و ابلیس در حدود 98 بار در قرآن مجید ذکر شده ، موجود خطرناک و وسوسه گرى که هدفى جز بریدن انسان از عبادت و طاعت حق ، و درانداختنش به انواع گناهان و معاصى ندارد .کتاب خدا از انسان گمراه و گمراه کننده ، و از موجودى نامریى که باطن آدمى را در حوزه ى وسوسه قرار مى دهد تعبیر به شیطان نموده .شیطان از ماده ى شطن و شاطن به معناى خبیث و پست و سرکش و متمرد ، و گمراه و گمراه کننده آمده ، چه این موجود از نوع انسان باشد یا نوع جن .کتاب خدا و روایات و اخبارى که به عنوان تفسیر و توضیح قرآن ، از پیامبر و ائمه ى طاهرین نقل شده خصوصیات شیاطین انسى و جنى را بدین صورت بیان مى کنند :دشمن آشکار و قسم خورده ، امر کننده به بدکارى و فحشا و دادن نسبت ناروا به خداوند ، ترساندن اهل خیر از فقیر شدن به خاطر خرج کردن در راه خیر ، انداختن انسان در لغزش ، کشاندن آدمى به گمراهى به صورتى که از سعادت بسیار بسیار دور شود ، زمینه سازى براى شرب خمر ، قمار ، شرط بندیهاى حرام ، ایجاد عداوت و کینه در قلوب مردم نسبت به یکدیگر ، جلوه دادن کار زشت ، وعده ى ناحق دادن ، ایجاد غرور در باطن ، به خوارى کشیدن انسان ، ایجاد مانع در راه حق ، دعوت به امورى که مورث عذاب جهنم است ، زمینه ى ایجاد طلاق بین زن و شوهر ، فراهم آوردن زمینه ى قرارداد بین مردم براى معصیت ، جلوه دادن عشق به دنیا ، ایجاد محبت بیش از حد نسبت به پول ، مغرور کردن انسان براى ارتکاب گناه به امید توبه ، ایجاد خود بینى ، بخل ، غیبت ، دروغ ، تحریک شهوات ، تشویق به ارتکاب گناه علنى ، تحریک خشم و غضب .انسان تا در اسارت جاذبه ى شیاطین انسى و جنى است ، امکان توبه ى واقعى براى او وجود ندارد ، چرا که با حاکمیت نفوذ شیاطین ، انسان پس از توبه دوباره وسوسه به گناه مى شود ، و عهد توبه را شکسته ، و به طاعت از شیاطین تن مى دهد .تائب باید با طلب توفیق از خداوند مهربان ، و ادامه ى ترک گناه ، و تمرد و سرکشى از شیاطین ، به تدریج نفوذ این عناصر خبیث را از خیمه ى حیات خود دفع کند ، و به سلطه ى این دشمنان قسم خورده خاتمه دهد ، تا مایه ى توبه و انابه در قلب بماند ، و این عهد نورانى با هجوم ظلمت نشکند .
