قطع رحم

بي شك، قطع رحم از گناهان كبيره است و موجب عذاب آخرت مي شود و در قرآن مجيد از آن به شدت نهي شده است.
قطع رحم موجب لعن خدا است:
قرآن مجيد كساني را كه قطع رحم مي كنند سزاوار لعن خدا مي داند و مي‌فرمايد:
فَهَل عَسَيتُم اِن تَوَلَّيتُم أن تُفسِدُوا فَي الارض وَ تُقَطِّعُوا اَرحامَكُم اوُلئِكَ الَّذينَ لَعَنَهُمُ اللهُ ...1
اگر رويگردان شويد آيا جز اين انتظار مي رود كه در زمين فساد كنيد و قطع رحم نماييد؟ آنها كساني هستند كه خداوند از رحمت خويش دورشان ساخته است ...
و در مورد ديگر مي فرمايد:
وَ الَّذينَ يَنقُضُونَ عَهدَ اللهِ مِن بَعدِ ميثاقِهِ وَ يَقطَعوُنَ ما اَمَرَ اللهُ بِهِ اَن يُوصَلَ وَ يُفسِدوُنَ فِي الاَرضِ اوُلئِكَ لهُمُ اللَّعنَه وَ لَهُم سُوءُ الّدارِ.2
آنان كه پس از پيمان بستن، عهد خدا شكستند و هم آنچه را كه خدا امر به پيوند آن كرده مانند رحم بگسستند و در روي زمين فتنه و فساد برانگيختند لعن برايشان باد و بد جايگاهي براي آنان مقرر شده است.
قاطع رحم جزء فاسقان و زيانكاران است:
در جاي ديگر خداوند متعال كساني را كه عهد او را مي شكنند و قطع رحم مي كنند زيانكار مي شمارد:
اَلَّذينَ يَنقُضوُنَ عَهدَ اللهِ مِن بَعدِ ميثاقِهِ وَ يَقطَعُونَ ما اَمَرَ اللهُ بِه اَن يُوصَلَ وَ يُفسِدوُنَ فِي الاَرضِ اوُلئِكَ هُمُ الخاسِروُنَ.3
فاسقان آنها هستند كه پيمان خدا را پس از بستن مي شكنند و رشته اي را كه خداوند امر به پيوند آن كرده مي گسلند و در زمين فساد مي كنند. اينها زيانكارند.
شايد برخي تصور كنند كه اين همه اصرار و تأكيد درباره صله رحم مخصوص كساني است كه تمكّن مالي دارند و از ثروت زيادي برخوردارند و مي توانند به نزديكان خود كمك كنند، امّا آنهايي كه از نظر مالي در مضيقه اند و توان رسيدگي و مساعدت به ديگران را ندارند صله رحم برايشان لازم نيست. اما اين تصور و برداشت نادرست است، اگر كسي بخواهد صله رحم كند لزومي ندارد كه پول و ثروت زيادي داشته باشد تا بتواند وظيفه اش را انجام دهد بلكه چون هدف از صله رحم برقرار كردن ارتباط و پيوند خويشاوندي است دين مقدّس اسلام مي فرمايد اين وظيفه را حتي با دادن يك جرعه آب و آزار نرساندن به آنان و نيز سلام كردن به يكديگر مي توانيد انجام دهيد و از اجر و پاداشي كه خدا براي صله رحم مقرر فرموده است بهره ببريد.
رسول گرامي اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمود:
صِل رَحِمَكَ وَلَو بِشَربَه مِن ماءٍ وَ أفضَلُ ما يُوصَلُ بِهِ الرَّحِمُ كَفُّ الأَذي عَنهُ.4
صله رحم كن گرچه با جرعه اي آب باشد، و بهترين راه براي خدمت خويشان و نزديكان اين است كه آنان را اذيت نكني و به آنها آزار نرساني.
و نيز فرمود:
بِلُّوا أرحامَكُم وَ لَو بِالسَّلامِ.5
بين خود و خويشانتان تجديد محبت كنيد اگر چه با سلام كردن باشد.
اميرمؤمنان ـ عليه السّلام ـ در اين باره فرمود:
صِلُوا أرحامَكُم وَلَو بِالتَّّسليمِ ... 6
صله ارحام كنيد (با ارحام خود بپيونديد) گرچه با سلام كردن باشد ...
روايات و قطع رحم
در روايات نيز نسبت به قطع رحم بيانات تند و تهديد آميزي وارد، شده است.
قطع رحم در رديف شرك به خدا:
قالَ رَجُلٌ لِلنَّبِيّ صَلّي اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ: أيُّ الآعمالِ أَبغَضُ إلَي اللهِ عَزَّوَجَلَّ فَقالَ: الشِّركُ بِاللهِ قالَ ثُمَّ ماذا قالَ قَطيعَه الرَّحِمِ ...7
مردي از رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ سؤال كرد: مبغوض ترين عمل در پيشگاه خداوند كدام است؟ فرمود: شرك به خدا. گفت: پس از شرك به خدا؟ فرمود: قطع رحم ... .
قطع رحم و دوري از رحمت خدا:
در روايات ديگري آمده است كسي كه قطع رحم كند مورد لعن خدا قرار مي گيرد و از رحمت پروردگار دور مي شود. حضرت سّجاد ـ عليه السّلام ـ به فرزندش امام محمّد باقر ـ عليه السّلام ـ در ضمن وصاياي خود فرمود:
...وَ إيّاكَ وَ مُصاحَبَه القاطِعِ لِرَحِمِهِ فَإنّي وَجَدتُهُ مَلعوُناً في كِتابِ اللهِ عَزَّوَجَلَّ في ثَلاثَه مَواضِعَ.8
... (فرزندم!) از دوستي با افرادي كه پيوند خويشاوندي را قطع نموده و نسبت به ارحام خود بدرفتاري مي كنند بر حذر باش، كه من آنها را در سه جاي از قرآن معلون يافتم (سپس آيات 24 و 25 سوره محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ و آيه 25 سوره رعد و آيه 27 سوره بقره را تلاوت فرمود).
قاطع رحم از بهشت محروم است:
رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمود:
ثَلاثَه لا يَدخُلوُنَ الجَنَّه مُدمَنُ خَمرٍ وَ مُدمِنُ سِحرٍ وَ قاطِعُ رَحِمٍ.9
سه گروهند كه داخل بهشت نمي شوند: شرابخواران، ساحران، و قطع كنندگان رحم.
خلاصه اينكه هر كس مدّعي تخلّق به اخلاق حسنه است بايد اين مسئله مهمي را كه اسلام به آن توجّه فراوان مبذول داشته است جدّي بگيرد كه ترك آن موجب فنا و نابودي است.
حذيفه بن منصور مي گويد كه امام صادق ـ عليه السّلام ـ فرمود:
اِتَّقوُا الحالِقَه فإنَّها تُميتُ الرِّجالَ قُلتُ وَ مَا الحالِقَه قالَ قَطيعَه الرَّحِمِ.10
از حالقه بپرهيزيد زيرا مردان را مي ميراند (و به نابودي مي كشاند) عرض كردم: حالقه چيست؟
فرمود: قطع رحم است.
پی نوشت:
1. سوره محمد، 22 و 23.
2. سوره رعد، 25.
3. سوره بقره، 27.
4. بحارالانوار، چاپ بيروت، ج 71، ص 88؛ مشكوه الانوار، ص 166.
5. المجازات النبويّه، ص 80.
6. اصول كافي، ج 2، ص 155، حديث 22. اين حديث از پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ در تحف العقول (ص 40) اين گونه نقل شده است: «صِلوُا اَرحامَكُم وَلَو بِالسَّلامِ».
7. سفينه البحار، ج 1، ص 516.
8. اصول كافي، ج 2، ص 641، حديث 7.
9. خصال صدوق، ج 1، ص 177، حديث 208.
10. مشكوه الانوار، ص 165؛ محجّه البيضاء، ج 3، ص 431.