ثواب و فضیلت انتظار

نویسنده:

موضوع:ناصر مكارم شيرازى

چکیده :

هو بمنزله من كان مع القائم فی فسطاطه ـ ثمّ سكت هنیئه ـ ثمّ قال هو كمن كان مع رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ ؛ او همانند كسی است كه با رهبر این انقلاب در خیمه‌ی او (ستاد ارتش او) بوده باشد ـ سپس كمی سكوت كرد ـ و فرمود مانند كسی است كه با پیامبر اسلام (در مبارزاتش) همراه بوده است.

متن مقاله :

كسی از امام صادق ـ علیه السّلام ـ پرسید چه می‌گویید درباره‌ی كسی كه دارای ولایت امامان است؛ و انتظار ظهور حكومت حق را می‌كشد و در این حال از دنیا می‌رود؟ 

امام ـ علیه السّلام ـ در پاسخ فرمود: 

هو بمنزله من كان مع القائم فی فسطاطه ـ ثمّ سكت هنیئه ـ ثمّ قال هو كمن كان مع رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ ؛ او همانند كسی است كه با رهبر این انقلاب در خیمه‌ی او (ستاد ارتش او) بوده باشد ـ سپس كمی سكوت كرد ـ و فرمود مانند كسی است كه با پیامبر اسلام (در مبارزاتش) همراه بوده است. 

این مضمون در روایات زیادی با تعبیرات مختلفی نقل شده است: 

در بعضی «بمنزله الضّارب بسیفه فی سبیل الله؛ همانند شمشیر زنی در راه خدا.» 

و در بعضی دیگر «كمن قارع مع رسول الله بسیفه؛ همانند كسی است كه در خدمت پیامبر با شمشیر بر مغز دشمن بكوبد.» 

در بعضی دیگر «بمنزله من كان قاعداً تحت لواء القائم؛ همانند كسی است كه زیر پرچم قائم بوده باشد.» 

و در بعضی دیگر «بمنزله من استشهد مع رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ ؛ همانند كسی است كه با پیامبر شهید شود.» 

این تشبیهات كه در مورد انتظار ظهور حضرت مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه شریف ـ در این روایات وارد شده بسیار پر معنی و روشنگر این واقعیت است كه یك نوع رابطه و تشابه در میان مسأله‌ی «انتظار» و «جهاد» و مبارزه با دشمن، در آخرین شكل خود، و جود دارد. (دقت كنید!) 

در روایات متعدّدی نیز انتظار چنین حكومتی را داشتن، به عنوان بالاترین عبادت معرفی شده است. 

این مضمون در بعضی از احادیث، از پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ و در بعضی از حضرت علی ـ علیه السّلام ـ نقل شده است؛ از جمله در حدیثی می‌خوانیم كه پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ فرمود: 

«افضل اعمال امّتی انتظار الفرج من الله عزّوجلّ؛ بالاترین اعمال امت من انتظار فرج از ناحیه‌ی خدا كشیدن است.» 

و در حدیث دیگری از پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ می‌خوانیم: 

«افضل العباده انتظار الفرج» 

این حدیث اعم از این كه انتظار فرج را به معنی وسیع كلمه بدانیم، و یا به مفهوم خاص یعنی انتظار ظهور مصلح جهانی باشد، اهمیت انتظار را در مورد بحث ما روشن می‌سازد. 

این تعبیرات همگی حاكی از این است كه انتظار چنان انقلابی همیشه توأم با یك جهاد و سیع دامنه‌دار است. 

و اگر اعتقاد و انتظار حكومت جهانی مهدی به صورت ریشه‌دار حلول كند، سرچشمه‌ی دو رشته اعمال دامنه‌دار خواهد شد (زیرا اعتقادات سطحی ممكن است اثر آن از گفتار و سخن تجاوز نكند اما اعتقادات عمیق همیشه آثار عملی گسترده‌ای به دنبال خواهد داشت)؛ این دو رشته اعمال عبارتنداز: 

ترك هر گونه همكاری و هماهنگی با عوامل ظلم و فساد، و حتی مبارزه و درگیری با آنها از یك سو؛ و خودسازی و خودیاری و جلب آمادگی‌های جسمی و روحی و مادی و معنوی برای شكل گرفتن آن حكومت واحد جهانی و مردمی، از سوی دیگر. 

و خوب كه دقت كنیم می‌بینیم هر دو قسمت آن كاملاً سازنده و عامل تحرّك و آگاهی و بیداری است. 

با توجه به مفهوم اصلی «انتظار»،‌ معنی روایات متعددی كه درباره‌ی پاداش و نتیجه‌ی كار منتظران نقل شده بخوبی درك می‌شود. 

اكنون می‌فهمیم چرا منتظران واقعی گاهی همانند كسانی شمرده شده‌اند كه در خیمه‌ی حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ یا زیر پرچم او است، یا كسی كه در راه خدا شمشیر می‌زند یا به خون آغشته شده یا شهید گشته است. 

آیا اینها مراحل مختلف و درجات مجاهده در راه حق و عدالت نیست كه متناسب با مقدار آمادگی و درجه‌ی انتظار افراد است؟ 

یعنی همانطور كه میزان فداكاری مجاهدان راه خدا و نقش آنها با هم متفاوت است، انتظار و خود سازی و آمادگی نیز درجات كاملاً مختلفی دارد كه هر كدام از اینها با یكی از آنها از نظر «مقدمات» و «نتیجه» شباهت دارد؛ هر دو جهادند و هر دو آمادگی می‌خواهند و خودسازی. كسی كه در خیمه‌ی رهبر چنان حكومتی قرار گرفته یعنی در مركز ستاد فرماندهی یك حكومت جهانی است، نمی‌تواند یك فرد غافل و بی‌خبر و بی‌تفاوت بوده باشد؛ آنجا جای هر كس نیست؛ جای افرادی است كه بحق شایستگی چنان موقعیت پر اهمیتی را دارند. 

همچنین كسی كه سلاح در دست دارد و در كنار رهبر این انقلاب با مخالفان حكومت صلح و عدالتش می‌جنگند، آمادگی فراوان روحی و فكری و رزمی باید داشته باشد.