يك سوم ديگر دين، عمل صالح است؛ انجام واجبات، كارهاى مثبت، انجام عبادات و اعمال خوب كه تكليف انسان است نيز يك سوم دين است، كه معامله كردن انسان با پروردگار از طريق رفتارهاى مثبت، واجبات و عبادات انجام مى گيرد.
اگر در ارتباط با پروردگار و مردم، از انسان غير از اين عمل سر بزند، طبق آيات قرآن، معصيت و گناه است و تعابير قرآن در هر دو ناحيه نيز عجيب و لطيف است.
مثلًا در ارتباط با پروردگار، ذكر ركوع يا يك بار «سبحان ربى العظيم و بحمده» است يا سه بار «سبحان الله». اگر انسان با پروردگار عالم در رفتار عبادتى درست معامله نكند و از آن كم بگذارد، مثلًا در ركوع بگويد: «سبحان ربى العظيم وبحمده»
«هاء» را نگويد، نماز او باطل است. يعنى يك «هاء» نيز در معامله با پروردگار بايد رعايت شود. در معامله با مردم نيز همين طور است، بايد روش و منش معامله با مردم مثبت، خير، نيك و خوب باشد. من از پياده رو رد شوم، به ديوار كاه گلى مواجه شوم، صاحبش را هم نمى شناسم، يك كاه از اين ديوار جدا مى كنم و بعد دور مى اندازم. نظر قرآن مجيد در مورد اين پر كاه چيست؟ آيا من مسئول هستم؟
من كار بد يا خلافى مرتكب شده ام؟ خدا در قرآن مجيد مى فرمايد:
«وَ نَضَعُ الْمَوَ زِينَ الْقِسْطَ لِيَوْمِ الْقِيَمَهِ فَلَا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيْا» كار خود خداوند است، چون فاعل «نضع»، «نحن» است كه در اين فعل پنهان است و مربوط به شخص پروردگار است.
مى فرمايد: ما ترازوهاى خود را بر اساس انصاف و عدالت در قيامت برپا مى كنيم. از زمان حضرت آدم عليه السلام تا آخرين فرد از نوع شما كه به دنيا آمد و روز قيامت برپا شد، به كسى كم ترين ظلمى نخواهد شد.
اخلاق خدا غير از اخلاق ما است. خدا اين گونه نيست كه در قيامت، در برخورد با فرعون، نمرود، يزيد، شمر، شاه، كارتر، لنين، شارون و بوش عصبانى شود و بگويد: چون شما اين همه جنايت مرتكب شده ايد، من بيش از آن جنايات شما را جريمه مى كنم. خدا اين گونه نيست.
خدا كيفر گناهكاران را بر اساس گناهشان و پاداش خوبان را بر اساس كرم خود، غير از خوبى خوبان به آنها مى رساند؛ يعنى اگر هر نمازى از نظر مالى مثلًا صدهزار تومان مى ارزد، پروردگار بزرگ عالم صد ميليارد تومان مى پردازد، ولى در كيفر بدكاران، مطابق بدى آنان جزا مى دهد.
جريان آن پر كاه در اين قسمت آيه معلوم است:
«وَ إِن كَانَ مِثْقَالَ حَبَّهٍ مّنْ خَرْدَلٍ أَتَيْنَا بِهَا» اگر وزن كار، عمل و رفتار شما با من، يا با مردم به اندازه دانه ارزن باشد، خود من او را در قيامت حاضر مى كنم، در ترازو گذاشته، محاسبه مى كنم و با شما برخورد مى كنم.
شما يك «ها» از نماز را نگفتيد. دقت نكرديد و يك جاى موضع وضو را به اندازه نوك سوزن آب نرسانديد، غسل كرديد، اما مانعى به اندازه سر سوزن روى دست و سينه شما بود كه قابل ديدن بود. همه اين ها را به حساب مى كشم. معامله شما با پروردگار در عمل، بايد با عمل صالح باشد؛ يعنى عمل قابل قبول و رفتار و منش شما با مردم نيز بايد مثبت باشد.
اگر كسى بى علت به كسى نگاه تند كرده باشد، در روز قيامت آن را محاسبه مى كنند. حتى در قيامت، كسى به عنوان تحقير كردن كسى، در مقابل ديده يك نفر ديگر، با ابروى خود اشاره تحقيرآميز كرده باشد، آن را حساب مى كنند. «2» اين آيات خيلى جالب است:
«وَ السَّمَآءَ رَفَعَهَا وَ وَضَعَ الْمِيزَانَ* أَلَّا تَطْغَوْاْ فِى الْمِيزَانِ » مى فرمايد: تمام آسمان ها و زمين بر اساس معيار و ميزان حق است و به شما سفارش مى كنم كه در اين فضا، با معيار و ميزان متحد شده، از موازين لازمى كه براى زندگى شما، در رابطه با خودم و مردم قرار داده ام، تجاوز نكنيد.
«وَ أَقِيمُواْ الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ»
چه در ارتباط با من و چه در ارتباط با بندگان من، انسان هاى با انصاف و عادلى باشيد،
«وَ لَا تُخْسِرُواْ الْمِيزَانَ » در ارتباط با من و بندگانم، كم نگذاريد.
وقتى بنده من از شما خريد مى كند، حتى اگر كافر، مشرك، بى دين و خلاف كار است، اگر از شما جنس خواست، با اندازه اى درست به او جنس بده و اگر مى خواهيد عبادت كنيد، عبادت شما بر اساس فقه باشد، كه ميزانِ پروردگار در عبادت است.
منبع : پایگاه عرفان
