دعا در عيد فطر

 منابع مقالہ : کتاب تفسير و شرح صحيفه سجاديه    ج 12     نوشتہ : حضرت آیت اللہ حسین انصاریان 

در روزهاى عيد به ويژه فطر و جمعه زمان الطاف و نعمت بخشى بيشتر حضرت حق به بندگان است. و اعياد براى همه مسلمانان اهميّت ويژه دارند. از اين رو آداب و دعاهايى كه در اين روزها وارد گرديده است. جهت جلب رحمت پروردگار سبحان و منّان است و اغلب اين ادعيه و مناجات ها در صدد جلب رحمت و عطوفت ويژه خداوند متعال مى باشد.

امام سجّاد عليه السلام در قالب دعا، اصول ارتباط نظام هستى را با پروردگار، بيان مى فرمايد كه اين اصول عبارتند از:

1- رشد و كمال انسان كه با داشتن اختيار و قدرتِ انتخاب، مى پيمايد.

2- زمينه سازى براى ميدان عمل انسان كه بتواند توانايى خود را نشان دهد.

3- همه انسان ها از صالح و فاسد فرصت تصميم گيرى دارند و هر كس مى تواند به دلخواه به سوى هدف خود حركت كند. صبر خداوند چنان است كه به نيكوكاران و تبهكاران مهلت امنيّت مى دهد تا زمان تفكّر و توبه و بازگشت به حق را داشته باشند.

بر اساس اصول فوق، خداوند متعال به نيك كردار، فرصت عمل و به خلاف كار، فرصت انديشه و بازگشت مى دهد، اگر صالحان به عالى ترين مقامات نايل آيند با داشتن حق انتخاب و اختيار، بر صراط مستقيم حركت نموده اند و رنج هاى بسيار هم به دوش كشيده اند. در مقابل آن كس كه به شقاوت دنيوى و عقوبت الهى گرفتار مى شود؛ بر پايه دليل و برهان آشكار؛ حجّت خدا بر او تمام گشته و سرانجام به دوزخ مى افتد.

بنابراين وجود ظلم و گناه در گيتى، نشان فراخى عالم تكليف و بهترين گواه بر حكمت و تدبير و بنده پرورى حضرت ربّ است و نيز دليل بر آن است كه كيفر عين حكمت و عدالت و عطاى جميل و پاداش جزيل او، تجلّى برترين مرتبه رحمت و كرامت و فضل است.

از جمله نكته هاى لطيف، راز و نيازهايى است كه حضرت از درگاه ربوبى درخواست مى دارد:

پذيرش بى پناهان، قبول كردن همه رانده شدگان، قبولى شكرانه كمترين طاعات، اعطاى عظيم ترين پاداش و دعوت از گناهكاران و متمرّدان است كه در تربيت مردم و پرورش روحى بندگان، اثر شايسته اى دارد.

اهل الدّالة كه در برخى از فراز دعاها آمده است. به بندگان اهل كرشمه و ناز مى گويند: اينان به انس و الفت كه با پروردگار دارند بدون ترس و واهمه حاجت خود را از خدا مى طلبند در حالى كه گويى بر خداوند ناز و طلب دارند. اين دليل بر لطف بى نهايت حضرت ربّ جليل است كه اجازه مى دهد از او بخواهند و سر بر بالين مهر و صفاى حق بگذارند و با زبان مهر با محبوب به مناجات بپردازند.

در اين باره از روايت معصومان عليهم السلام آنچه در مورد فضيلت نماز شب و مناجات شبانه آنان وارد شده است، روشن مى شود كه:

خداوند گفتگوى بنده با خودش را دوست مى دارد و حتى درِ نعمتى را بر او مى بندد تا همواره بنده اش در ارتباط باشد و صداى ناز و نياز او را بشنود و اگر نخواهد صداى او را بشنود مالى و مقامى سرشار به او مى دهد و او را از در خانه خود مى راند.

بنابر احاديث روز عيد در نزد پروردگار روز مزد اعمال عبادى است؛ از اين رو مستحب است كه انسان بسيار دعا كند و به ياد خدا باشد و در طلب خير دنيا و آخرت بكوشد.

نزد خداوند سبحان چهار روز بسيار عالى مقام است كه نبى اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:

إِنَّ اللَّهَ تَبارَكَ وَ تَعالى إخْتارَ مِنَ الْكَلامِ أَرْبَعَةً وَ مِنَ الْمَلائِكَةِ أَرْبَعَةً ... وَ منَ الْأَيَّامِ أَرْبَعَةً ... وَ أَمَّا خِيَرَتُهُ مِنَ الْأَيَّامِ فَيَوْمُ الْفِطْرِ وَ يَوْمُ عَرَفَةَ وَ يَوْمُ الْأَضْحى وَ يَوْمُ الْجُمُعَةِ. «1»

خداوند متعال از سخن چهار كلام را برگزيد و از فرشتگان چهار را ... و از روزها، چهار روز را ... و امّا روزهاى برگزيده اش، روز عيد فطر، روز عرفه، روز عيد قربان و روز جمعه است.

پی نوشت:

------------------------

(1)- بحار الأنوار: 94/ 47- 48، باب 55، حديث 34؛ مستدرك الوسائل: 6/ 64، حديث 6438.