قرائت، كار ساده و آسانى نيست، منظور از قرائت خواندن الفاظ و گذشتن نيست، بلكه منظور از قرائت هماهنگ شدن با قرآن در مدار عمل و حركت است.
محدث خبير، فيض كاشانى از غزالى نقل مى كند كه قارى قرآن در قرائت كتاب خدا ده حقيقت را بايد منظور داشته باشد:
1- فهم اين كه با كلام كه روبروست و با نزول قرآن مجيد چه عنايت و لطفى به او شده؟
2- توجه به عظمت متكلم، كه وجود مقدس او خالق تمام هستى است و هستى با همه عظمتش در برابر او نقطه اى بيش نيست بلكه نقطه هم نيست.
3- حضور قلب و ترك حديث نفس و توجه كامل به قرآن و مفاهيم بلند ملكوتى و آسمانى آن.
4- تدبر در آيات و مو شكافى در كلمات حضرت دوست.
5- تفهم واقعيات قرآن با عمق قلب و دل، به خصوص احوال انبيا و صلحا و صديقين و مؤمنان و احوال معاندان و مستكبران و مكذبين.
6- خالى كردن عقل و نفس و فهم و قلب از موانع فهم كتاب با عظمت دوست.
7- تخصيص، به اين كه به طور جدى تصور كند كه قرآن با تمام اوامر و نواهيش به خصوص او نازل شده و مقصودى جز او نبوده.
8- تأثر، و آن اثر گرفتن قلب او از واقعيت ها و حقايقى است كه قرآن ناطق به آن است.
9- ترقى، و آن اين است كه قرآن را از زبان صاحب قرآن بشنود نه از جانب زبان و صوت خودش و حالش به وقت قرائت حال ابتهال و سؤال و تضرع باشد.
10- تبرى، و مقصود از آن تحقق به حقيقت لا حول ولا قوة الا باللّه است و اين كه هر گاه آيات مربوط به شايستگان از عباد خدا را خواند خود را جزو آنان نداند و چون درباره مجرمان و گنهكاران آيه خواند، به حقيقت خويش را از گروه آنان شمرده و در پيشگاه او سر عجز و تقصير و فقر و مسكنت فرود آورد «1» و به درگاه حضرت او عرضه بدارد:
|
الهى دلى ده كه جاى تو باشد |
لسانى كه در آن ثناى تو باشد |
|
|
الهى بده همتى آن چنانم |
كه سعيم وصول لقاى تو باشد |
|
|
الهى چنانم كن از عشق خود مست |
كه خواب و خورم از براى تو باشد |
|
|
الهى عطا كن به فكرم تو نورى |
كه محصول فكرم دعاى تو باشد |
|
|
الهى عطا كن مرا گوش و قلبى |
كه آن گوش پر از صداى تو باشد |
|
|
الهى عطا كن بر اين بنده چشمى |
كه بيناييش از ضياى تو باشد |
|
|
الهى چنانم كن از فضل و رحمت |
كه دايم سرم را هواى تو باشد «2» |
|
تا اينجا تفسير و توضيح شش مسئله اى كه در جمله اول روايت آداب قرائت قرآن بود يعنى:
1- قرائت
2- خضوع
3- رقت قلب
4- حزن و ترس در هنگام قرائت
5- حرمت سبك انگاشتن حق
6- خسارت سنگين در عدم توجه به قرآن
به اتمام مى رسد براى يادآورى برنامه ها لازم است به ترجمه جمله اول اشاره رود.
امام صادق عليه السلام مى فرمايد:
كسى كه قرآن بخواند ولى وجودش در برابر خدا تواضع نكند و قلبش با اتصال به كتاب خدا رقّت نيابد و حزن و ترسى از آيات حق در درونش ظاهر نگردد، عظمت حضرت حق را سبك شمرده و دچار خسران آشكار شده است.
[فقارى القرآن يحتاج إلى ثلاثة اشياء قلب و بدن فارغ و موضع خال فإذا خشع لله قلبه فر منه الشيطان الرجيم قال الله تعالى فإذا قرات القرآن فاستعذ بالله من الشيطان الرجيم ]
منبع : پایگاه عرفان
